An difríocht idir athruithe ar: "An Mholdóiv"

Content deleted Content added
ceannairí nua
mNo edit summary
Líne 41:
|glaochód=373
|fonótaí=}}
Is [[tír]] thalamhiata í '''an Mholdóiv''' nó '''an Mholdáiv''', nó '''Poblacht na Moldóive''' go hoifigiúil, in [[Oirthear na hEorpa]], suite idir [[an Rómáin]] agus [[an Úcráin]]. Is í [[Císineá]] [[príomhchathair]] na tíre[[tír]]e.
 
D'fhógair an Mholdóiv a neamhspleáchas ar an 27ú[[27 Lúnasa]] [[1991]], mar chuid de dhíscaoileadh [[an tAontas Sóivéadach]]. Ghlacadh le Bunreacht na Moldóive i 1994. Tá stráice críocha Moldóvach ar bhruach thoir an [[abhainn]] Dniester faoi cheannas ''[[de facto]]'' rialtas Tras-dnístria ó 1990.
 
Mar gheall ar laghdú i dtáirgeacht [[tionscal|tionsclaíochta]] agus talmhaíochta[[talmhaíocht]]a i ndiadhndiaidh díscaoileadh [[an tAontas Sóivéadach]], tá earnáil na seirbhísí tar éis fás agus anois is é os cionn 60% de [[Olltáirgeacht intíre|olltáirgeacht]] ([[OTI]]) na tíre. Tá ceann de na [[geilleagar]] is boichte san [[Eoraip]] sa Moldóiv.
 
Is [[poblacht]] pharlaiminteach í an Mholdóiv le [[uachtarán]] mar cheann stáit agus [[Príomh-Aire|príomh-aire]] mar cheannaire [[rialta|rialtais]]. Is ballstáit í sna [[Na Náisiúin Aontaithe|Náisiúin Aontaithe]], [[Comhairle na hEorpa]], an Eagraíocht DhomandaDomhanda Trádála, an Eagraíocht um Shlándáil agus Comhair san Eoraip (ENASCE) agus Comhlathas na Stát Neamhspleách. Tá sí ag iarraidh a bheith mar bhallstáit san [[An tAontas Eorpach|Aontas Eorpach]].
 
== Sanasaíocht ==
Tagann an t-ainm 'an Mholdóiv' ó [[Abhainn]] na Moldóive; úsáideadh gleann na habhann seo mar ionad [[polaitíocht|pholaitíochta]] ag an tamt-am inar bhunaíodh Prionsacht na Moldóive i 1359. Níl a fhios againn bunús ainm na habhann. De réir an finscéal a d'inis na croiniceoirí Moldóiveach Dimitrie Cantemir agus Grigore Ureche, bhronn an Prionsa Dragos an ainm ar an abhainn tar éis gur bheir sé ar áracsanna; i ndiadhndiaidh an thóraíocht bádh [[]] spíonta an Prionsa, ''Molda'', san abhainn.
 
Ar feadh tamaill gairid i rith na [[1990idí]], ag bunú Comhlathas na Stát Neamhspleách, litríodh ainm Poblacht na Moldóive mar "an Mholdáiv" chomh maith. I ndiadhndiaidh déscaoileadh an tAontas Sóivéadach, thosaigh an tír ag usaidúsáid an tainmt-ainm Románach, ''Moldova.''. Go hoifigiúil,Ach bhronnhronn na [[Náisiúin Aontaithe]] an tainmt-ainm ''Poblacht na Moldóive'' ar an tír.
 
== Stair ==
 
=== Réamhstair ===
I 2010, fuaireadh uirlisí[[uirlis]]í breochlocha[[breochloch]]a i mBayraki atá idir 800,000 agus 1.2 milliúin bliain d'aois. Taispeánann é seo go raibh luath-dhaoine sa Mholdóiv i rith an tréimhse [[Pailéiliteach]]. I rith [[an Chlochaois]] [[Neoiliteach]] bhí críoch na Moldóive i lár an [[cultúr]] Cucenteni-Trypilliach a shín amach soir thar an Abhainn Dniester san [[An Úcráin|Úcráin]], agus siar suas go dtí agus thar na [[Sléibhte Cairp]] sa [[An Rómáin|Rómáin]]. Chleachtaigh áitritheoirí an sibhialtacht seo, a bhí ann idir 5500 agus 2750 RC go garbh, talmhaíocht, thóg siad beostoc, bhí siad ag fiach agus rinneadar potaireacht a bhí deartha go fíorchasta.
 
=== An Seansaol agus an Mheánaois ===
Sa seansaol, chónaigh treibheanna Dáiciach i gcríocha na Moldóive. Idir an chéad agus an seachtú aois AD, bhí an deisceart faoi [[Impireacht na Róimhe]] agus ansin an [[Impireacht Bhiosántach]]. De bharr go bhfuil sí suite ar bealach idir [[an Eoraip]] agus [[an Áise]], d'ionsaíodh críocha comhaimseartha na Moldóive go leor sa Seansaol agus sa Meanaois[[Meánaois]], d'ionaighionsaigh na Gotaigh, na Hungaigh, na hAváraigh, na [[Bulgáraigh]], na Maigiaraigh, na [[Mongólaigh]] agus na [[Tataraigh]].{{Reflist}}
 
{{stumpa}}