An difríocht idir athruithe ar: "Bolcán (miotaseolaíocht)"
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Líne 1:
[[Íomhá:Vulcan (Bissen).jpg|250px|thumb|''Bolcán '' (1838), ag Herman Wilhelm Bissen (1798-1868). Dealbhóireacht sa Mhúsaem Thorvaldsen, [[Cóbanhávan]].]]
De réir na miotaseolaíochta, bhí '''Bolcán''' ina Dhia na tine <ref name="dumezil">{{cite book|author=Georges Dumézil|authorlink=Georges Dumézil|others=trans. Philip Krapp|title=Archaic Roman Religion: Volume One|origyear=1966|year=1996|publisher=Johns Hopkins University Press|location=Baltimore|isbn=0-8018-5482-2|pages=320–321}}</ref> (An Laidin|Laidin]]: Volcānus nó Vulcānus, , lena n-áirítear tine [[bolcán|bholcánach]], an mhiotalóireacht, agus an cheárta, sa reiligiún agus sa [[miotas|mhiotas]], de chuid na [[An tSean-Róimh|Sean-Róimhe]]. Léirítear Bolcán go minic le chasúr an [[gabha|ghabha]].<ref>Corbishley, Mike "Ancient Rome" Warwick Press 1986 Toronto.</ref> An '''Vulcanalia''' ab ea an fhéile bhliantúil a bhíodh ar siúl ar an 23 lúnasa, ina onóir. Ba é [[Héafaestas]] ([[An tSean-Ghréigis|Gréigis]]; φαιστος, ''Hēphais") dia na tine agus na gaibhneachta, a [[Interpretatio graeca|mhacasamhail sa Ghréig]]. San reiligiún Éatrúscach, tugtar [[Sethlans(miotaseolaíocht)|Sethlans]] air.
Baineann Bolcán leis an chéim is ársa de reiligiún na Rómhánach:. Tugann [[Marcus Terentius Varro|Varro]], an scoláire agus scríbhneoir na Sean-Róimhe, le fios, ag tagairt do na [[Annales maxi|hAnnales maximi]], gur thiomnaigh an rí [[Titus Tatius]] altóirí do shraith déithe, agus go raibh Bolcán luaite ina measc siúd.<ref>Varro ''De Lingua Latina'' V, X: "...Et arae Sabinum linguam olent, quae Tati regis voto sunt Romae dedicatae: nam, ut annales dicunt, vovit Opi, Florae, Vediovi Saturnoque, Soli, Lunae, Volcano et Summano, itemque Larundae, Termino, Quirino, Vortumno, Laribus, Dianae Lucinaeque...".</ref>.
==Sanasaíocht==
Tá bunús an t-ainm doiléir agus ina ábhar conspóid. D'áitigh traidisiún na Rómhánach go raibh sé bainteach le focail Laidineacha ceangailte le tintreach (fulgur, fulgere, fulmen)<ref>Varro ''Lingua Latina'' V, 10: "Ignis a gnascendo, quod huic nascitur et omne quod nascitur ignis succendit; ideo calet ut qui denascitur cum amittit ac frigescit. Ab ignis iam maiore vi ac violentia Volcanus dictus. Ab eo quod ignis propter splendor."</ref>, agus da réir sin go raibh sé bainteach le lasracha. Tacaíonn obair [[Walter William Skeat]] leis an tuiscint seo, agus tugann a fhoclóir sanasaíoch le fios go
gciallaíonn sé 'loinnir' (Béarla; 'lustre')..<ref>W. W. Skeat ''Etymological Dictionary of the English Language'' New York 1963 (first published in 1882) s.v. ''volcano'': "cf. Sanskrit varchar-s: lustre".</ref>
==Adhradh==
Bhí an scrín is sine de chuid Bholcáin sa Róimh, ar a dtugtar an [[Vulcanal]], a bhí suite ag bun Chnoc an Chaipeatóil [[Laidin:''Collis Capitōlīnus'']], sa [[Forum Romanum]], agus bhí sé ráite go dtéann se ar ais chuig tréimhse ársa [[Rí na Róimhe|Rithe na Róimhe]], agus gur bhunaigh Titus Tatius, an comh-rí Saibíneach, é ar an suíomh, le dáta traidisiúnta san 8ú haois RC. Ba é tuairim na [[Haruspex|n-haruspices Éatrúscach gur cheart teampall Bhulcáin a bheith suite taobh amuigh den chathair, agus féadfaidh go raibh an Vulcanal suite ar dtús ar nó lasmuigh de theorainneacha na cathrach, sular leathnaíodh iad agus gur cuireadh Cnoc an Chaipeatóil san áireamh.
== Tagairtí ==
| |||