An difríocht idir athruithe ar: "An Tuirc"
Content deleted Content added
No edit summary |
mNo edit summary |
||
Líne 42:
|glaochód=90
|fonótaí=}}
[[Tír]] is ea í '''[[Poblacht]] na Tuirce''' ([[An Tuircis|Tuircis]]: ''Türkiye Cumhuriyeti'') a bhfuil 7% dá hachar suite san [[An Eoraip|Eoraip]] agus 93 % de san [[An Áise|Áise]]. Is í [[Ankara|Ancara]] an [[Príomhchathair|phríomhchathair]] ach tá [[Iostanbúl]] ar an g[[Cathair (lonnaíocht)|cathair]] is mó.
Tá an tír roinnte ina haon chúige is ceithre scór (''il'' a thugtar ar chúige as Tuircis, ''iller'' an uimhir iolra).
Tá an Tuirc suite i réigiún a chuir a lán craiceann de ó thaobh na teanga agus an chultúir de i rith na gcéadta bliain. Bhí an Impireacht Bhiosántach agus an Impireacht Otamánach suite anseo. Ós rud é go bhfuil an Tuirc lonnaithe in áit chinniúnach idir an Eoraip agus an Áise, tá cultúr measctha aici ina dtagann traidisiúin an Iarthair agus an Oirthir le chéile. Is minic a deirtear gur droichead idir an dá thrá seo is ea í an Tuirc. Dá réir sin, tá tábhacht straitéiseach na Tuirce i súile na gcumhachtaí móra ag dul chun méadaíochta le fada.▼
== Daonra ==
I Mí Lúnasa 2006, measadh go raibh 70,413,958 [[duine]] ina gcónaí sa Tuirc.
Cé go bhfuil an [[An Tuircis|Tuircis]] ó dhúchas ag an gcuid is mó acu, tá mionlaigh mhóra eitneacha sa tír.
▲Tá an Tuirc suite i réigiún a chuir a lán craiceann de ó thaobh na teanga agus an [[Cultúr|chultúir]] de i rith na gcéadta bliain. Bhí an [[Impireacht Bhiosántach]] agus an [[Impireacht Otamánach]] suite anseo. Ós rud é go bhfuil an Tuirc lonnaithe in áit chinniúnach idir an Eoraip agus [[an Áise]], tá cultúr measctha aici ina dtagann traidisiúin an Iarthair agus an Oirthir le chéile. Is minic a deirtear gur droichead idir an dá thrá seo is ea í an Tuirc. Dá réir sin, tá tábhacht straitéiseach na Tuirce i súile na gcumhachtaí móra ag dul chun méadaíochta le fada.
=== Na Coirdínigh ===
Is iad na [[Coirdínigh]] an dream [[Eitneolaíocht|eitneach]] is mó a bhfuil [[Teanga (cumarsáid)|teanga]] agus nósanna dá gcuid féin acu, ach is deacair breithiúnas maith a thabhairt ar a gcéatadán, ós rud é nach gceadaíonn reachtaíocht na Tuirce go dtabharfaí aitheantas ar bith do na saindreamanna eitneacha sna daonáirimh.
Is é oirdheisceart na tíre fód traidisiúnta dúchais na gCoirdíneach, ach chuaigh cuid mhór acu a chónaí in Iostanbúl nó go dtí na cathracha móra eile, ós rud é go bhfuil an t-atmaisféar níos [[Liobrálachas|liobrálaí]] iontu. Sna ceantair oirdheisceartacha, áfach, tá Arm na Tuirce ag cur [[Cogadh|catha]] ar na treallchogaithe Coirdíneach atá ar lorg [[Neamhspleách (polaitíocht)|neamhspleáchais]]. Fuair tríocha míle duine [[bás]] ar a laghad sa choimhlint seo ó na [[1970idí]] anuas, agus an [[daonra]] sibhialta go mór mór thíos leis an g[[cogadh]] seo.
== Polaitíocht ==
[[Poblacht]] [[Daonlathas|dhaonlathach]] lárnaithe is ea í an Tuirc, fós.
Tá an Tuirc ina ballstát bunaithe de na [[Na Náisiúin Aontaithe|Náisiúin Aontaithe]], d'Eagraíocht na Comhdhála Ioslamaí, den Eagraíocht um Chomhoibriú agus Fhorbairt Eacnamaíochta (OECD), agus den Eagraíocht um Shlándáil agus Chomhoibriú san Eoraip (OSCE).
Tá an Tuirc ina ballstát de [[Comhairle na hEorpa|Chomhairle na hEorpa]] ón mbliain 1949 anuas, agus chuaigh sí san [[Eagraíocht Chonradh an Atlantaigh Thuaidh|ECAT]] (NATO) sa bhliain 1952.
== Stair ==
=== [[1920idí]] ===
B'é Mustafa [[Kemal Atatürk]], thiar sa bhliain 1923, a chuir an chéad tús leis an gcóras polaitiúil atá i bhfeidhm sa tír inniu, nuair a thit an tóin as an [[Impireacht Otamánach]] i ndiaidh [[an Chéad Chogadh Domhanda]].
Ar an 28 Márta 1930 bhí athrú na hainmneacha ar dhá chathair sa Tuirc: Iostanbúl (Cathair Chonstaintín) agus Ancara (Angora),
=== 2005-2015 ===
Ó 2005 go dtí 2015, bhí an Tuirc ag éirí níos cóngaraí don [[Iarthar na hEorpa|Iarthar]]. Bhí comhchainteanna ar siúl idir an t[[An tAontas Eorpach|Aontas Eorpach]] agus an Tuirc faoi bhallraíocht iomlán na Tuirce san eagraíocht.
=== 2016 - ===
Níor éirigh le "[[coup d'état]]" sa [[Bliain|bhliain]] 2016.
== Tíreolaíocht ==
| |||