An difríocht idir athruithe ar: "Maud Gonne"

Content deleted Content added
mNo edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:Maudgonne.jpg|thumb|Maude Gonne]]
Ba réabhlóidí[[réabhlóid]]í [[Éire]]annach í '''Maud Gonne MacBride''' (Gaeilge: ''Maud Nic Ghoinn, Bean Mhic Giolla Bhríde'', [[21 Nollaig]] [[1866]] – [[27 Aibreán]] [[1953]]) a rugadh i [[Sasana]], feimineach[[Feimineachas|feimin]]<nowiki/>each agus [[aisteoir]], ach clú is mó uirthi de bharr an chaidrimh shuaite a bhí aici le [[William Butler Yeats]]. B’AnglaB’[[Angla-Éireannach|Angla-Éireannaigh]] a [[Teaghlach|muintir]] agus is mar sin a tógadh í ach chuaigh cruatan na ndíshealbhaithe i rith [[Conradh na Talún#Cogadh na Talún|Cogadh na Talún]] go mór i bhfeidhm uirthi agus thaobhaigh sí le [[Náisiúnachas in Éirinn|Náisiúnachas Éireannach]]. Bhí sí an-ghníomhach i ngníomhachtaí [[Rialtas Dúchais]].
 
== Saol óg ==
Rugadh í in Tongham in aice le [[Farnham]] i [[Surrey]] sa [[An Bhreatain|Bhreatain]] agus tugadh an t-ainm Edith Maud Gonne uirthi, an cailín ba sine de chlann an Chaptaen Thomas Gonne (1835 – 1886) a bhí sa 17ú Lancers. Ba as Caithness in [[Albain]] don Captaein agus a bhean céile Edith Frith Gonne, née Cook (1844-1871). Fuair a máthair [[bás]] nuair a bhí Maud ina páiste óg. agus cuireadhCuireadh í chun na Fraince[[An Fhrainc|Frainc]]<nowiki/>e chun [[oideachas]] a fháil.
 
== Trodaí ar son na saoirse ==
[[Íomhá:Maud Gonne.jpg|thumb|]]
 
Sa bhliain 1882 cuireadh a hathair a bhí mar oifigeach in arm Shasana go [[Baile Átha Cliath]]. Bhog sí in éindí leis go [[Baile Átha Cliath]] agus d’fhan sí leis go dtí a bháis. D’fhill sí ar [[an Fhrainc]] tar éis tréimhse eitinne agus thit sí i ngrá le hiriseoirh[[iriseoir]] agus [[Polaitíocht|polaiteoir]] den eite dheis, Lucien Millevoye. D’aontaigh sí go dtroidfidís ar son shaoirse na hÉireann agus chun sealbh a fháil ar [[Alsace-Champagne-Ardenne-Lorraine|Alsace – Lorraine]] ar son na Fraince. D’fhill sí ar Éirinn agus d’oibrigh sí go dúthrachta le príosúnaigh pholaitiúla Éireannacha a shaoradh ó phríosún.
 
In 1890 d’fhill sí ar an Fhrainc áit ar casadh Millevoye uirthi arís. Bhunaigh sí féin agus [[W.B. Yeats|Yeats]] an ''Association Irlandaise'' i b[[Páras]]. Ar feadh tréimhse gearr chuaigh sí isteach in eagraíocht draíochta the ''Hermetic Order of the Golden Dawn'', in raibh Yeats mar bhall. Bhí beirt pháiste aici féin agus Millevoye idir 1893 agus 1895. Níor mhair ach an dara páiste Iseult Gonne, agus níos déanaí phós sí an t-údar Éireannach-Astrálach, Francis Stuart.
Líne 15:
 
== Aisteoireacht ==
[[Íomhá:Maud Gonne photograph.png|clé|mion|Maud Gonne, 1890idí]]
In 1897 d’eagraigh sí in éindí le Yeats agus [[Art Ó Gríofa]] agóidí i gcoinne iubhaile diamaint na [[Victoria na Ríochta Aontaithe|Banríona Victoria]]. Bhunaigh sí Inghinidhe na hÉireann um Cháisc 1900 cumann réabhlóideach na mban, chun áit a thabhairt do mhná na hÉireann, mar í féin nár cuireadh fáilte rompu i gcumainn náisiúnacha ina raibh an lámh in uachtar ag na fir. Ghlac sí [[Naomh Bríd]] mar phátrún ar an eagraíocht. Bhí clár oibre [[polaitíocht]], sóisialach agus feimineach; bhí sé i gcoinne Páirtí Parlaimint na hÉireann agus Rialtas Dúchais i bhfabhar neamhspleáchas iomlán ach bhí siad ar son na gluaiseachta Éire-Éireannaí agus seanmóireacht ar choincheapa féinmhuiníneacha [[Sinn Féin|Shinn Féin]], béilte saor in aisce sna scoileanna agus cearta vótála na mban. D’eagraíodar clár oibre de sainghníomhaíochtaí cultúrtha Éireannacha agus chur siad féinfheasacht [[náisiúnachas in Éirinn|náisiúnach]] chun cinn. Ó 1908 ar aghaidh d’fhoilsigh an ghluaiseacht iris darbh ainm Bean na hÉireann. D’ionsúigh Inghinidhe na hÉireann isteach i g[[Cumann na mBan]], cúntóirí ban in [[Óglaigh na hÉireann]], i 1914. Thoiligh roinnt ball ceardchumainn dul isteach in [[Arm Cathartha na hÉireann]]. I rith na tréimhse sin chuidigh Inghinidhe na hÉireann le polaitiú glúin ban Éireannach agus ghlac go leor acu páirt in [[Éirí Amach na Cásca|Éirí Amach 1916]].
 
Line 20 ⟶ 21:
 
== Pósadh ==
[[Íomhá:Maud Gonne cph.3b21750.jpg|mion|Maud Gonne, 1900]]
Phós sí Major John MacBride i bPáras i 1903. An bhliain dár gcionn rugadh mac leo dárbh ainm Seán. Theip ar an bpósadh, áfach agus d’fhill a fear céile ar Éirinn tar éis colscaradh. Ba fear míleata é a thug ceannasaíocht ar an mBriogáid Éireannach ar Transvaal (Irish Transvaal Brigade) in aghaidh na mBriotanach i n[[Dara Cogadh na mBórach]]. Cuireadh chun bás é i 1916 in éineacht le [[Séamas Ó Conghaile]] agus ceannairí eile Éirí Amach 1916. Níor ghlac Maud Gonne páirt in Éirí Amach 1916. D’fhan sí i bPáras go dtí 1917. Lean sí den scríobh d’irisí Bean na hÉireann agus L’Irlande Libre ag iarraidh cur ina luí ar na léitheoirí gur chóir an lámh láidir a úsáid chun neamhspleáchas a bhaint amach.