An difríocht idir athruithe ar: "Cogadh Cathartha na Stát Aontaithe"

I rith an chéad bhliain chogaidh, chuaigh an tAontas i seilbh na stát "idir eatarthu" - [[Delaware]], [[Kentucky]], [[Maryland]], [[Missouri]], agus [[Virginia Thiar]]. Thairis sin, cuireadh imshuí cabhlaigh i bhfeidhm timpeall na stát Deisceartacha le féachaint chuige nach bhfaighfidísbhfaighidís tráchtearraí ná lón cogaidh ón gcoigríoch. San am céanna, bhí an dá thaobh ag earcú agus ag druileáil sluaite síoraí de shaighdiúirí. Níor thosaigh na cathanna móra ach sa bhliain [[1862]]. Bhí an bás ag siúl ar na saighdiúirí go gránna, ó nach raibh na harmálacha nua ag teacht leis na seanchleasanna oirbheartaíochta. I Mí Mheán Fómhair na bliana 1862, d'eisigh Lincoln an Forógra um Shaoradh ó Bhráca, rud a chiallaigh go raibh sé meáite ar a saoirse a thabhairt do na Gormaigh sa Deisceart, mar cheann de chuspóirí an chogaidh. Bhí freasúra an Tuaiscirt, na "Cloigne Copair" (''the Copperheads'') an-mhíshásta leis an Saoradh ó Bhráca, ó bhí siadsan den bharúil nárbh fhiú don Tuaisceart an daoirse a chur de dhroim an tsaoil ná na stáit aonair a dhiúltú faoi cheart na scarúna. Nuair a bhí an Saoradh ó Bhráca foilsithe, bhí sé ní b'éadóchúla go gcuirfeadh Sasana agus [[an Fhrainc]] ladar sa chogadh le cuidiú leis an Deisceart. Bhí na stáit idir eatarthu agus an chuid den [[Páirtí Daonlathach (Stáit Aontaithe)|Pháirtí Dhaonlathach]] a bhí ag tacú leis an gcogadh sásta glacadh leis an saoradh ó bhráca mar chuid den chogaíocht uileghabhálach a bhí de dhíth leis an Aontas a shábháil.

I ndiaidh an chogaidh, thosaigh "Ré na hAtógála" ([[Béarla]]: ''Reconstruction''). Cuireadh cumhacht an Aontais i bhfeidhm ar an Deisceart arís, fiú ar dhóigheanna nár thaitin le muintir an Deiscirt ar aon nós. Mar sin, cnámh spairne í an Atógáil inniu féin. Rinne an cogadh an-dochar do na Stáit Aontaithe, nó fuair timpeall is 970,000 duine - nó 3 % den daonra - bás. Saighdiúirí ab ea iad beirt as gach triúr a básaíodh, agus galar éigin ba trúigthrúig bháis do bheirt as gach triúr saighdiúirí a cailleadh. Rinne an cogadh seo éirleach níos mó ar mhuintir na Stát Aontaithe ná na cogaí eile dár chuir siad, fiú má chuirtear taismigh na gcogaí sin le chéile. Inniu féin, is ábhar conspóide é an cogadh féin, na cúiseanna a luaitear leis agus, fiú, na hainmneacha a thugtar air.