An difríocht idir athruithe ar: "Cogadh Cathartha na Stát Aontaithe"

|}}

 

 

Mar is dual do na cogaí cathartha, rinne an cogadh seo an-sléacht ar na Meiriceánaigh ar an dá thaobh, agus ghoin sé an tír go tromchúiseach. Fuair níos mó daoine bás sa chogadh seo ná in aon chogadh eile inar ghlac SAM páirt. B'é [[Jefferson Davis]] a bhí i gceannas ar an gCónaidhm, agus [[Abraham Lincoln]] ina [[Uachtarán na Stát Aontaithe|Uachtarán]] ar an Tuaisceart.

 

== Tús an chogaidh ==

 

I rith an chéad bhliain chogaidh, chuaigh an tAontas i seilbh na stát "idir eatarthu" - [[Delaware]], [[Kentucky]], [[Maryland]], [[Missouri]], agus [[Virginia Thiar]]. Thairis sin, cuireadh imshuí cabhlaigh i bhfeidhm timpeall na stát Deisceartacha le féachaint chuige nach bhfaighidís tráchtearraí ná lón cogaidh ón gcoigríoch. San am céanna, bhí an dá thaobh ag earcú agus ag druileáil sluaite síoraí de shaighdiúirí. Níor thosaigh na cathanna móra ach sa bhliain [[1862]]. Bhí an bás ag siúl ar na saighdiúirí go gránna, ó nach raibh na harmálacha nua ag teacht leis na seanchleasanna oirbheartaíochta. I Mí Mheán Fómhair na bliana 1862, d'eisigh Lincoln an Forógra um Shaoradh ó Bhráca, rud a chiallaigh go raibh sé meáite ar a saoirse a thabhairt do na Gormaigh sa Deisceart, mar cheann de chuspóirí an chogaidh. Bhí freasúra an Tuaiscirt, na "Cloigne Copair" (''the Copperheads'') an-mhíshásta leis an Saoradh ó Bhráca, ó bhí siadsan den bharúil nárbh fhiú don Tuaisceart an daoirse a chur de dhroim an tsaoil ná na stáit aonair a dhiúltú faoi cheart na scarúna. Nuair a bhí an Saoradh ó Bhráca foilsithe, bhí sé ní b'éadóchúla go gcuirfeadh Sasana agus [[an Fhrainc]] ladar sa chogadh le cuidiú leis an Deisceart. Bhí na stáit idir eatarthu agus an chuid den [[Páirtí Daonlathach (Stáit Aontaithe)|Pháirtí Dhaonlathach]] a bhí ag tacú leis an gcogadh sásta glacadh leis an saoradh ó bhráca mar chuid den chogaíocht uileghabhálach a bhí de dhíth leis an Aontas a shábháil.

 

== Toradh ==

 

== Féach freisin ==