An difríocht idir athruithe ar: "An Phacastáin"
Content deleted Content added
Cata., defsort |
mNo edit summary |
||
Líne 42:
|glaochód=92
|fonótaí=}}
Is [[Tíreolaíocht|tír]] atá suite i ndeisceart na h[[An Áise|Áise]] í '''an Phacastáin''', ([[An Urdais|Urdais]]: پاکستان) nó '''Poblacht Ioslamach na Pacastáine''' go hoifigiúil.
== Tíreolaíocht ==
Tá imeallbhord aici de 1046-[[ciliméadar]] (650 míle) ar feadh chósta [[muir Arabach|an Mhuir Arabach]] agus Mhurascaill [[Óman]] sa taobh ó dheas agus tá teorainneacha aici leis [[an Afganastáin]] agus [[an Iaráin]] san iarthar, [[an India]] san oirthear agus [[an tSín]] i bhfad san oirthuaisceart. Luíonn [[an Táidsíceastáin]] freisin an-ghar don Phacastáin, ach tá sí deighilte uaithi ag an Chonair Wakhan.
[[Príomhchathair]] na Pacastáine í [[Islamabad]] ([[Urdais]]: اسلام آباد, "áitreabh an [[Ioslam|Ioslaim]]") atá suite in iarthuaisceart na tíre. Tógadh Islamabad sna [[1960í]] chun a bheith ina príomhchathair nua.
Is í [[Karachi]] an [[Cathair (lonnaíocht)|chathair]] is mó sa [[An Phacastáin|Phacastáin]]. Tá sí suite ar Mhuir na hAraibe.
== Daonra ==
* Is í [[an Bhalúcastáin]] an cúige is mó de réir limistéar [[Geografaíocht dhaonna|geografach]] sa Phacastáin, a chomhdhéanann thart ar 48% d'achar iomlán na [[tír]]<nowiki/>e, sé sin, 40% den tír. Thug an [[daonáireamh]] sa bhliain 1998 le fios go raibh [[daonra]] de thart ar 6.5 milliún aici. Tá an Bhalúcastáin níos boichte agus tá a dhaonra níos ísle ná an chuid eile den Phacastáin.
* Tá [[An Phuinseaib|an Phuinseáib]] (''nó an Phainseáib'') ({{lang-pa|پنجاب, ਪੰਜਾਬ}}, {{lang-ur|پنجاب}}, {{lang-hi|पंजाब}}, {{lang-fa|پنجاب}}, panj-ab, "cúig-uisce"), ina réigiún ar dhá thaobh na teorann idir Puinseaib na [[An Phacastáin|Pacastáine]] agus Puinseaib an [[An India|India]].<ref name="singh">{{cite book|title=Federalism, Nationalism and Development: India and the Punjab Economy|first=Pritam|last=Singh|publisher=Routledge|year=2008|ISBN=0415456665|pages=3|url=http://books.google.com/books?id=mQLDcjhNoJwC}}</ref>
* Treabh jat is ea an [[Dhothar]]. Tá siad ina gcónaí in [[Punjab]], cúige de chuid na Pacastáine,
== Teangacha ==
* Is [[Teanga (cumarsáid)|teanga]] í an '''Urdais''' a labhraítear sa [[An Phacastáin|Phacastáin]] agus san [[An India|India]]. Le fírinne, is ionann iad an Urdais agus an [[An Hiondúis|Hiondúis]], ach amháin go bhfuil an Hiondúis á labhairt ag na Hiondúigh, agus an Urdais ag na Muslamaigh Indiacha agus Phacastánacha. Scríobhtar an Urdais leis na litreacha Arabacha, agus an Hiondúis leis na litreacha Déiveanágracha. Thairis sin, is iomaí focal [[An Araibis|Araibise]] agus [[An Pheirsis|Peirsise]] a úsáidtear sa leagan scríofa den Urdais.
* Tá an [[An Phuinseáibis|Phuinseáibis]] (ਪੰਜਾਬੀ) ar an aonú [[Teanga (cumarsáid)|teanga]] déag is mó a labhraítear ar fud an [[An Domhan|domhain]], agus í á labhairt ag timpeall is céad milliún duine san [[An India|India]] agus sa [[An Phacastáin|Phacastáin]] thar aon áit eile.
== Stair ==
Bunaíodh an stát nua-aimseartha sa bhliain [[1947]].
Cuireadh críochdheighilt i bhfeidhm ar an Phacastáin agus India sa bhliain 1947, nuair a tháinig deireadh leis an [[Réimeas Briotanach]]. Bunaíodh an Phacastáin agus an India, na tíortha chomharbais. Roinneadh an Phuinseáib, mar a bhí, eatarthu.
Fógraíodh [[Neamhspleách (polaitíocht)|neamhspleáchas]] ar an [[14 Lúnasa]] [[1947]]. Bhain an stát nua Stádas Tiarnais (''Dominion Status'' i m[[An Béarla|Béarla]]) amach. nuair a scaradh í ón India, ach téann stair an réigiúin seo fada siar.
Fógraíodh Poblacht Ioslamach ar an [[23 Márta]] [[1956]].
Bhí a [[Zulfikar Ali Bhutto]] ina [[Príomh-Aire|phríomhaire]] ar an bPacastáin sna [[1970idí]], sular crochadh é sa [[Bliain|bhliain]] 1979.
Bhí [[Benazir Bhutto]] ina [[príomhaire]] ar an bPacastáin idir na blianta 1988 agus 1990, agus arís ón mbliain 1993 go 1996. [[Dúnmharú|Feallmharaíodh]] í ar an [[27 Nollaig]], [[2007]] tar éis slógaidh pholaitiúil.<ref>http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7161590.stm</ref>
Meastar go bhfuil an seachtú harm is mó sa [[An Domhan|domhan]] ag an bPacastáin, agus [[airm núicléacha]] chomh maith. Ar an 14 Lúnasa [[1998]], bhí olc ar an domhan nuair a tugadh le fios gur phléasc an Phacastáin gairis núicléacha faoin talamh.
Tháinig an Ginearál [[Pervez Musharraf]] isteach san oifig ar [[20 Meitheamh]] [[2001]], tar éis [[Coup d'état|coup d’état]] ar [[12 Deireadh Fómhair]] [[1999]]. D'éirigh sé as a phost ar an [[18 Lúnasa]] [[2008]].<ref>http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7567451.stm</ref>
== Tagairtí ==
| |||