An difríocht idir athruithe ar: "Gallaigh"
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Líne 2:
Ciníocha Ceilteacha ba ea na '''Gallaigh''' a bhí ina gcónaí san Ghaill le linn [[an Iarannaois| na hIarannaoise]] agus sa [[an Ghaill Rómhánach|tréimhse Rómhánach]] (a bheag nó a mhór ón 5ú haois RC go dtí an 5ú haois AD). Ba í [[an Ghallais]] a bpríomhtheanga.
Ba daoine Ceilteach a bhí ina gcónaí sa Ghalar san Iarann a Is í a nGaeilge teanga an príomhchrain de na [[teangacha Ceilteach na Mór-Roinne]].
Tháinig na Gallaigh chuncinn timpeall an 5ú haois RC mar shealbhóirí na dtraidisiún cultúrtha 'La Tène' i dtuaisceart na hAlpa (scaipthe ar fud na tailte idir an tSéin, an Réin Láir agus an Eilbe Uachtarach). Faoin 4ú haois RC, bhog siad fud fad na [[An Fhrainc|Fraince, na [[An Bheilg|Beilge]], na [[An Spáinn|Spáinne]], na [[An Phortaingéil|Portaingéile]], na [[An Eilvéis|hEilvéise]], na [[an Ghearmáin|Gearmáine]] Theas, na [[an Ostair|hOstaire]], [[Poblacht na Seice|Phoblacht na Seice]] agus na [[an tSlóvaic|Slóvaice]] mar atá anois ann, de thairbhe an smachta a bhí acu ar na bealaí trádála a bhain le habhainn na Róine,na Séine , na Réine, agus [[an Danóib| na Danóibe]], agus go tapa leathnaigh siad isteach i dTuaisceart na hIodáile, na Balcáin, [[an Trasalváin]] agus [[an Ghaláit| na Galáite]]. Níor aontaíodh an Ghaill riamh faoi rialtóir nó rialtas amháin, ach bhí na treibheanna Gallacha in ann a gcuid fórsaí a aontú in oibríochtaí míleata ar scála mór. Bhí siad in ard a réime san 3ú haois luath RC. Chuir Poblacht na Róimhe, a bhí ag teacht chun cinn, ag deireadh [[an Chéad Chogadh Púnach|an Chéad Chogaidh Púnaigh]] níos mó brú ar réimse tionchair na nGallach;
D'fhógair [[Cath Telamon]], sa bhliain 225 RC, meath de réir a chéile ar chumhacht na nGallach thar an 2ú haois, sular cuireadh an Ghaill faoi smacht sa deireadh i gCogaí na nGallach sna 50ú RC. Tar éis seo, rinneadh an Ghaill ina cúige den Impireacht Rómhánach, agus comhshamhlaíodh na Gaill i dtromlach na lonnaitheoirí Laidineacha (áitritheoirí Rómhánacha), ag cailliúint a bhféiniúlachtaí treibhe faoi dheireadh an 1ú haois AD.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Gallaigh}}
| |||