An difríocht idir athruithe ar: "Jalisco"

Ceann de stáit [[Meicsiceo|Mheicsiceo]] atá i '''Jalisco''', nó ''Saorstát Flaithiúnais Jalisco'' (Spáinnis: ''Estado Libre y Soberano de Jalisco''). Tá an stát seo suite ar chósta thiar Mheicsiceo, chois an [[Aigéan Chiúin|Aigéin Chiúin]], agus é ag críochantacht le hAguascalientesh[[Aguascalientes]], [[Zacatecas]], [[San Luis Potosí]], [[Nayarit]], [[Guanajuato]], [[Michoacán]], agus [[Colima]]. Is í [[Guadalajara (Meicsiceo)|Guadalajara]] príomhchathair an stáit, agus is é an ceantar timpeall Guadalajara an dara ceantar uirbeach is mó daonra i Meicsiceo - is é an ceantar timpeall na príomhchathrach an ceann is mó, ar ndóigh.

Fuair an stát a ainm ó na hAstacaighh[[Astacaigh]]. Is é is brí leis ina d[[Nahuatl (teanga)|teanga]] siúd ná "machaire gainimh" (''xalli-ixtli-co'': ''xalli'' = gaineamh, ''ixtli'' = aghaidh, ''-co'' = áit).

Deirtear gurb as Jalisco a tháinig dhá ghné thábhachtacha de chultúr Mheicsiceo - an ''[[tequila]]'' agus an ''[[mariachi]]''. Is éard atá i gceist leis an ''tequila'' ná deoch láidir alcólach a dhriogtar as sú coipthe (''pulque'') an chineál [[agáibhe]] ghoirm (''Agave tequilana'') a bhíonn ag fás go flúirseach in ithir bholcánach Jalisco. Fuair an deoch a hainm ó chathair Tequila i Jalisco. Maidir le ''mariachi'', is éard atá i gceist leis ná banna ceoltóirí a sheinneann ceol bíoga bríomhar. Is féidir banna ''mariachi'' a fháil ar cíos le haghaidh fleánna agus féastaí, agus bíonn na ceoltóirí seo in ann amhráin a chanadh freisin. Is iad na hionstraimí is minice a bhíonn acu ná trumpaí, veidhlíní agus giotáir éagsúla. Is iad an ''guitarrón'' (cineál dordghiotáir) agus an ''vihuela'' (giotár ardairde a bhfuil cúig théad ann) a dhéanann ''mariachi'' den bhanna ceoil.

Is í an Spáinnis an teanga is mó a labhraítear. Níl teanga bhundúchasach ach ag 1 % de mhuintir an stáit. Is iad na teangacha is tábhachtaí acu seo ná an teanga ''Nahuatl'' - seanteanga na nAstacach arb í an teanga bhundúchasach is tábhachtaí i Meicsiceo inniu féin - an teanga ''[[Huichol]]'' - teanga a bhfuil lúb ghaoil aici leis an teanga ''Nahuatl'' - agus an teanga ''[[Purepecha]]'', nach bhfuil gaolta ar bith aici.

Daoine cáiliúla ó Jalisco iad an scríbhneoir [[Juan Rulfo]] agus an ceoltóir [[Pedro Dimas]] atá ag iarraidh stíl cheoltóireachta na b''Purepecha'' a chaomhnú agus a chraobhscaoileadh. Rugadh Dimas féin i mbaile beag iargúlta nach raibh ach an teanga ''Purepecha'' le cloisteáil ansin, agus bhí an cheoltóireacht i ndúchas a mhuintire.