An difríocht idir athruithe ar: "Saorstát Éireann"

Content deleted Content added
mNo edit summary
No edit summary
Líne 20:
|ainmneacha_na_gceannairí=
|fonótaí=}}
Is é '''Saorstát Éireann''' an stát a bunaíodh i sé chontae fichead na hÉireann, ar an [[6 Nollaig]] [[1922]], i ndiaidh shíniú an [[Conradh Angla-Éireannach|Chonartha Angla-Éireannaigh]]. agusMhair aan mhairSaorstát go dtí gur tháinig [[Bunreacht na hÉireann]] i bhfeidhm sa bhliain 1937. Bhí rí Shasana ina cheann stáit ar an Saorstát, agus [[Seanascal Shaorstát Éireann]] ina ionadaí aige sa stát. Chaithfeadh na [[Teachta Dála|Teachtaí Dála]] móid dílseachta a mhionnú don Rí sula nglacfaidís a suíocháin sa Dáil.
 
== Bunreacht ==
Cé go raibh stádas an [[Tiarnais Impireacht na Breataine|Tiarnais]] ag an Saorstát, bhí níos mó saoirse aige ná ag na Tiarnais eile. Éireannach ab ea an Seanascal, ach muintir isteach ab ea na Gobharnóirí Ginearálta sna tiarnais eile, fir uaisle Ghallda ón mBreatain Mhór de ghnáth. Theastaigh ó na hÉireannaigh poblacht a chur ar bun mar sin féin, agus rinne rialtas an tSaorstáit a ndicheall leis an gcuspóir sin a bhaint amach seachas cogadh nua a tharraingt anuas ar an tír. Sa bhliain 1931, d'achtaigh Parlaimint na Ríochta Aontaithe an reacht ar ar tugadh [[Reacht Westminster]], reacht a chuir ar chumas na dTiarnas éagsúil a gcuid dlíthe féin a reachtú beag beann ar an mBreatain Mhór. Ghlac lucht rialtais na hÉireann buntáiste ar an reacht seo lena mbunreacht féin a chur i bhfeidhm, [[Bunreacht na hÉireann]], sa bhliain [[1937]].
Bhí rí Shasana ina cheann stáit ar an Saorstát, agus Seanascal Shaorstát Éireann ina ionadaí aige sa stát. Chaithfeadh na [[Teachta Dála|Teachtaí Dála]] móid dílseachta a mhionnú don Rí sula nglacfaidís a suíocháin sa Dáil.
 
== Stair ==
Ar an 6 Nollaig 1922, ghlac an rialtas le forálacha an Chonartha Angla-Éireannaigh agus rinneadh tiarnas de chuid Impireacht na Breataine d’[[Éirinn]] go hoifigiúil<ref>http://centenaries.ucd.ie/wp-content/uploads/2015/04/83980-UCD-Decade-of-Centenaries_A5-IRISH_FA_download_v2.pdf</ref>. Ceaptar LT Mac Cosgair ina Uachtarán ar Ard-Chomhairle Shaorstát Éireann.
 
Cé go raibh stádas an [[Tiarnais Impireacht na Breataine|Tiarnais]] ag an Saorstát, bhí níos mó saoirse aige ná ag na Tiarnais eile. Éireannach ab ea an Seanascal, ach muintir isteach ab ea na Gobharnóirí Ginearálta sna tiarnais eile, fir uaisle Ghallda ón mBreatain Mhór de ghnáth.
 
Theastaigh ó na hÉireannaigh poblacht a chur ar bun mar sin féin, agus rinne rialtas an tSaorstáit a ndícheall leis an gcuspóir sin a bhaint amach seachas cogadh nua a tharraingt anuas ar an tír.
 
Sa bhliain 1931, d'achtaigh Parlaimint na Ríochta Aontaithe an reacht ar ar tugadh Reacht Westminster, reacht a chuir ar chumas na dTiarnas éagsúil a gcuid dlíthe féin a reachtú beag beann ar an mBreatain Mhór.
 
Ghlac lucht rialtais na hÉireann buntáiste ar an reacht seo lena mbunreacht féin a chur i bhfeidhm, [[Bunreacht na hÉireann]], sa bhliain [[1937]].
 
== Tagairtí ==
{{Reflist}}