An difríocht idir athruithe ar: "Sábháilteacht ar Bhóithre"

Content deleted Content added
Leathanach cruthaithe le 'Tá sé mar chuspóir ag Sábháilteacht ar Bhóithre iompar na n-úsáideoirí bóthair a fheabhsú agus imbhuailtí bóthair a laghdú. Díreoidh Sábháilteacht...'
 
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:Safety First- Road Safety For Children, England, 1942 D7805.jpg|mion|333x333px|Feachtas feasachta, 1942, [[Rialtas na Ríochta Aontaithe]]]]
Tá sé mar chuspóir ag '''Sábháilteacht ar Bhóithre''' [[iompar]] na n-úsáideoirí [[Bóthar|bóthair]] a fheabhsú agus imbhuailtí bóthair a laghdú. Díreoidh '''Sábháilteacht ar Bhóithre''' ar imbhuailtí agus taismí bóthair a laghdú a thuilleadh trí [[oideachas]], forfheidhmiú, [[innealtóireacht]] agus measúnú sábháilteachta.
 
==Costas na n-imbhuailtí==
Tá an méid de chostas sonraíoch daonna na n-imbhuailtí an-ard. Is eachtraí trámacha iad imbhuailtí agus fulaingíonn daoine go mór ar go leor bealaí dá mbarr. D’fhéadfadh daoine áirithe a rá nach cuí iarracht a dhéanamh costas [[Airgead (eacnamaíocht)|airgid]] a leagan ar imbhualadh marfach.<ref>An MarPlean sinum féin i dtráth seo an ghanntanais airgid phoiblí is gá modh a bheith ann chun measúnú eacnamaíoch a dhéanamh, fiú mura mbeadh ann ach caiteachasShábháilteacht ar bhearta laghdaithe imbhuailtí a churBhóithre in- ord2009-2012 tosaíochta.
 
<nowiki>https://www.dublincity.ie/sites/default/files/content//RoadsandTraffic/RoadSafety/Documents/Road%20Safety%20Irish%20Web%20V5%200210.pdf</nowiki>
Bunaítear costas imbhuailte go hiondúil ar an modheolaíocht bheith ‘toilteanach íoc as’ atá bunaithe ar an méid a bheadh an tsochaí toilteanach a íoc chun baol an imbhuailte a laghdú. Tabhaíonn an pobal ina iomláine na costais a bhaineann le taismí agus áirítear leo caillteanas aschuir de bharr báis nó gortaithe, costas daonna i dtéarmaí na péine, na buartha agus na fulaingthe, costas acmhainne i dtéarmaí costais ospidéil agus costais eile míochaine, chomh maith le caillteanas gach a mbíodh á dhéanamh ag an duine don tsochaí. Is iad na costais ar dhamáiste do mhaoin, costais phóilíneachta agus costas riaracháin árachais na costais a bhaineann le himbhualadh..
</ref>. Mar sin féin i dtráth seo an ghanntanais airgid phoiblí is gá modh a bheith ann chun measúnú [[Eacnamaíocht|eacnamaíoch]] a dhéanamh, fiú mura mbeadh ann ach caiteachas ar bhearta laghdaithe imbhuailtí a chur in ord tosaíochta.
 
Bunaítear costas imbhuailte go hiondúil ar an modheolaíocht bheith ‘toilteanach íoc as’ atá bunaithe ar an méid a bheadh an tsochaí toilteanach a íoc chun baol an imbhuailte a laghdú. Tabhaíonn an pobal ina iomláine na costais a bhaineann le taismí agus áirítear leo caillteanas aschuir de bharr báis nó gortaithe, costas [[An Daonnachas|daonna]] i dtéarmaí na [[Coireacht|péine]], na buartha agus na fulaingthe, costas acmhainne i dtéarmaí costais [[Ospidéal|ospidéil]] agus costais eile míochaine, chomh maith le caillteanas gach a mbíodh á dhéanamh ag an duine don tsochaí. Is iad na costais ar dhamáiste do mhaoin, costais [[Garda Síochána|phóilíneachta]] agus costas riaracháin [[Árachas|árachais]] na costais a bhaineann le himbhualadh..
[[Íomhá:R915 road near Virginia, County Cavan, Ireland.jpg|mion|Bóthar R915, Achadh an Iúir, An Cabhán]]
 
==Bearta coisctheacha ==
Léiríonn [[taighde]] idirnáisiúnta go dtarlaíonn formhór na n-imbhuailtí bóthair go díreach nó go hindíreach mar gheall ar iompraíocht / feidhmíocht mhíchuí an úsáideora bóthair (tiomáint ró-thapa, tiomáint faoi thionchar an [[Alcólachas|óil]] agus caitheamh an chreasa shábhála, srl). Gur minic a bhíonn earráid daonna i gceist ann. Bíonn tionchar ag comhshaol an bhóthair leis i roinnt bheag cásanna.
 
Mar shampla, in [[Éirinn]], in ''Road Collision Facts 2007''<ref>fíorais maidir le himbhuailtí bóthair, de chuid an RSA</ref>, aithníodh earráid tiománaí mar ghné ba chúis le 82% de na him-bhuailtí go léir, agus earráid choisí (13%), gnéithe bóthair (3%), agus gnéithe comhshaoil (2%) mar ghnéithe ba chúis leis an gcuid eile.
[[Íomhá:Ireland road sign RUS 026 (Gaeilge).svg|mion|Comhartha bóthair (RUS 026)]]
Is iad seo a leanas na gnéithe ba mhinice a luadh le him-bhuailtí marfacha ina raibh dhá charr:
 
• Chuaigh go dtí taobh mícheart an bhóthair: 33%
 
• Thiomáin tríd an gcomhartha Stop / Géill Slí: 17%
 
• Thaistil os cionn luas sábháilte: 7%
 
• Scoith go míchuí: 5%
 
• Thiomáin trí sholas tráchta: 5%
 
• Níor thug comhartha nuair a bhíothas ag casadh: 2%
 
• Gníomh eile: 31%
 
Is iad na bearta atá dírithe ar thiomáint ró-thapa agus tiomáint faoi thionchar an óil na bearta is fearr chun im-bhuailtí a laghdú sa ghearr go meántéarma trí dul i ngleic go díreach le fadhbanna i gcomhshaol an bhóthair agus trí iarracht a dhéanamh cur i gcoinne iompraíocht/feidhmíocht mhíchuí na n-úsáideoirí bóthair agus í a mhaolú.
[[Íomhá:The Problem with Irish Road Signs^ - geograph.org.uk - 14894.jpg|mion| Na comharthaí bóthair in Éirinn: loighic agus grinneas  ]]
 
===Feasacht ===
• Is gá do choisithe a bheith freagrach agus an bóthar a thrasnú in áiteanna sábháilte cuí.
 
• Is gá do rothaithe bheith lánfheasachlán-fheasach maidir le guaiseacha sa chomhshaol tráchta agus iad ag rothaíocht ar bhealach ina bhfuil trácht throm, go háirithe bealaí a úsáideann feithiclí earraí troma.
 
• Is gá do choisithe agus rothaithe bheith feasach maidir le bheith feiceálach i gcónaí, go háirithe go bhfeicfeadh tiománaithe feithiclí iad.
 
• Is gá do thiománaithe, go háirithe tiománaithe feithiclí earraí, bheith feasach ar úsáideoirí leochaileacha bóthair cosúil le coisithe agus daoine ar ghléas le dhá roth agus iad ag tiomáint i gcomhshaol uirbeach.
[[Íomhá:IRELAND 2008 -IRISH CERTIFICATE OF ROAD WORTHINESS - Flickr - woody1778a.jpg|mion|333x333px|Tástáil feithicil]]
 
===An óige agus oideachas===
Tá sé tábhachtach [[oideachas]] a chur ar úsáideoirí óga bóthair mar bhonn dá ndearcadh agus dá n-iompraíocht i leith na sábháilteachta ar bhóithre. D’fhéadfadh taithí ar oideachas agus scileanna oiliúna tráchta in aois óg feasacht a ardú maidir le húsáid sábháilte an bhóthair. Tá ról lárnach ag tuismitheoirí[[Teaghlach|tuismitheoir]]í agus ag múinteoirí[[múinteoir]]í maidir lena chinntiú go mbíonn na daoine óga a bhíonn faoina gcúram sábháilte agus iad ag taisteal chuig agus ón [[scoil]].
 
===Roghanna eile===
Is cuid de straitéis níos leithne iad siúlóid agus rothaíocht a spreagadh chun tabhairt faoi shiúlóid agus rothaíocht mar mhodh iompair shláintiúil agus inbhuanaithe mar mhalairt ar úsáid an chairr phríobháidigh (agus saor ó astaíochtaí).
[[Íomhá:Here doesn't lie... - geograph.org.uk - 599407.jpg|mion|333x333px|Cuimhneachán, Cill Tiarnáin]]
 
==In Éirinn==
Tá sé mar fheidhm ag an [[Aire Rialtas|Aire]] Iompair beartas um shábháilteacht ar bhóithre a leagan amach, agus tá ról ag an RSA comhairle a thabhairt dó. Eagraíocht reachtúil is ea an tÚdarást''Údarás um Shábháilteacht ar Bhóithre'' (RSA) a cruthaíodh faoin ''Acht fán Údarás um Shábháilteacht ar Bhóithre'', agus a bunaíodh ar an [[1 Meán Fómhair]] [[2006]]<ref>ag an am sin, aistríodh na feidhmeanna a dhéanann sí ón Roinn Iompair (DoT), ón Údarás um Bóithre Náisiúnta (NRA) agus ón gComhairle Sábháilteachta Náisiúnta NSC)</ref>.
 
===Stair===
Tá feabhas tagtha ar shábháilteacht ar bhóithre ó na [[1970idí]] anuas. Mar shampla, i mBailem[[Baile Átha Cliath]], ar an iomlán, idir 1998 agus 2007, bhí laghdú 51% in imbhuailtí marfacha agus in imbhuailtí a thugann gortuithe tromchúiseacha agus laghdú 64% in imbhuailtí mionchúiseacha.
 
Tharla feabhsúcháin mhóra i líon na mbásanna tar éis
 
Line 43 ⟶ 63:
* agus arís nuair a cuireadh tástáil alcóil éigeantach i bhfeidhm sa bhliain 2006
* agus an athrú in iompraíocht úsáideoirí bóithre riachtanach ar mhaithe le himbhuailtí a laghdú agus a chosc.
[[Íomhá:Kentstown Road Memorial - geograph.org.uk - 505881.jpg|mion|333x333px|Cuimhneacháin, bóthar Kentstown, [[Contae na Mí]]]]
 
===Comparáid leis an Aontas Eorpach ===
In ''Road Collision Facts 2007''<ref>fíorais maidir le himbhuailtí bóthair de chuid an Údaráis um Shábháilteacht ar Bhóithre</ref>, tá [[Éire]] sa 8ú háit de na tíortha go léir san AE[[An tAontas Eorpach|Aontas Eorpach]] ag a bhfuil ráta imbhuailte mharfaigh de 78 [[bás]] in aghaidh an mhilliúin [[daonra]] (sonraí 2007). Is ag an [[An Ísiltír|Ísiltír]] atá an ráta imbhuailte mharfaigh is ísle (sé sin ráta 43 bás in aghaidh an mhilliúin daonra). Is ag an t[[An tSualainn|Sualainn]] atá an chéad ráta is ísle ina dhiaidh sin (sé sin 52 bás in aghaidh an mhilliúin daonra).
 
===Staitisticí===
D’fhéadfadh níos mó ná taismeach amháin a bheith i gceist in imbhualadh. Mar shampla, in imbhualadh coisithe, d’fhéadfadh go mbainfeadh gortú do thiománaí an chairr agus don choisí (i.e. dhá thaismeach in aon imbhualadh amháin).
 
coisithe, d’fhéadfadh go mbainfeadh gortú do thiománaí an chairr agus don choisí (i.e. dhá thaismeach in aon imbhualadh amháin).
Cé go dtuairiscítear gach imbhualadh marfach, ní gnáth go dtuairiscítear gach imbhualadh ina ngortaítear daoine.
[[Íomhá:Bilingual road safety sign County Antrim.jpg|clé|mion|399x399px|Slán agus Beannacht, Contae Aontroma]]
 
== Féach freisin ==