|
[[Íomhá:Cairo_gang.jpg|thumb|Baill na droinge 'Caireo'<!-- Bithúnach! ;-) -->]]
Lá fuilteach[[fuil]]<nowiki/>teach ab ea '''Domhnach na Fola''', a tharla le linn [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Chogadh na Saoirse]] ar an [[21 Samhain]] [[1920]].
Go moch ar maidin an lae sin, lámhaigh agus mharaigh scuaid [[Mícheál Ó Coileáin|Mhíchíl Uí Choileáin]] 14 gníomhaithe [[Sasana]]cha, aonad ar a dtugtaí an drong Chaireo.
Ní ba dhéanaí an lá céanna, mharaigh póilíní de chuid [[Constáblacht Ríoga na hÉireann|Chonstáblacht Ríoga na hÉireann]] 14 sibhialtaigh ag cluiche peile idir [[CLG Chontae Bhaile Átha Cliath|Baile Átha Cliath]] agus [[CLG Chontae Thiobraid Árann|Tiobraid Árann]] i b[[Páirc an Chrócaigh]] - beirt imreoir ina measc, Jim Egan agus Michael Hogan.
Fuair aon duine déag is scór [[bás ]] ar an lá seo. ▼Um tráthnóna, ionsaíodh triúir Óglaigh agus iad faoi ghlas i g[[Caisleán Bhaile Átha Cliath]]. Maraíodh an triúir mar dearbhaíodh go raibh siad ag iarraidh éalú. ▼
▲Fuair aon duine déag is scór bás ar an lá seo.
▲UmRinneadh tráthnóna,[[céasadh]] ionsaíodhar triúir Óglaigh agus iad [[Príosún|faoi ghlas ]] i g[[Caisleán Bhaile Átha Cliath]] agus scaoileadh marbh iad, Risteárd Mac Aoidh, Peadar Mac Fhlannchaidh agus Conchobhair Mac Clúin. Maraíodh an triúir mar dearbhaíodh go raibh siad ag iarraidh éalú.
Rinneadh céasadh ar triúir bpríosúnach i agus ansin lámhach iad. Bhí baint ag Risteárd Mac Aoidh agus Peadar Mac Fhlannchaidh i pleanáil oibríochtaí gasúr na [[Óglaigh na hÉireann|hÓglaigh]] an lá sin, ach ní raibh baint ar bith ag Conchobhair Mac Clúin leo, cé go raibh suim aige sansa [[Gaeilge |Ghaeilge]], agus bhí sé sna hÓglaigh.[[ NaÍomhá:Comóradh hÓglaighDomhnach na Náisiúnta]]Fola roimheCaisleáin BÁC. jpg|thumb|Comóradh na triúir príosúnach a maraíodh]]▼
== Cúlra ==
Tharla an lána foréigeanachheachtraí seo i rith [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Cogadh na Saoirse]]. Bhí [[Óglaigh na hÉireann]] ag troid Arm na Breataine, agus bhí [[Rialtas na Ríochta Aontaithe|rialtas na Breataine]] tar éis na [[Dúchrónaigh]] agus na Rannán Cúnta (''Auxiliary Division'' as [[Béarla]]) chun chuidiú leo<ref>''Michael Collins'', Rex Taylor, 1958</ref>.
Ba fadhb mór é [[Mícheál Ó Coileáin]] agus [[Óglaigh na hÉireann]] ag an am, agus sheol Rialtas na Breataine foireann <!-- grúpa? --> fear trasna agus é mar aidhm acu eolas a baint faoi daoine tábhachtach sna [[Óglaigh na hÉireann|Óglaigh]], [[Mícheál Ó Coileáin|Ó Coileáin]] san áireamh. Chur an grúpa seo na [[Óglaigh na hÉireann|hÓglaigh]] faoi brú, agus bhí eagla orthu go mbeirfeá orthu<ref>Michael Collins, Rex Taylor, 1958</ref>.
== Domhnach na Fola ==
==== Maidin ====
{{forbair}}
Ba luath san maidin a thosaigh plean na [[Óglaigh na hÉireann|hÓglaigh]],
==== Iarnóin ====
{{forbair}}
[[Íomhá:Comóradh Domhnach na Fola Caisleáin BÁC.jpg|thumb|Comóradh na triúir príosúnach a maraíodh]]
▲Rinneadh céasadh ar triúir bpríosúnach i agus ansin lámhach iad. Bhí baint ag Risteárd Mac Aoidh agus Peadar Mac Fhlannchaidh i pleanáil oibríochtaí gasúr na [[Óglaigh na hÉireann|hÓglaigh]] an lá sin, ach ní raibh baint ar bith ag Conchobhair Mac Clúin leo, cé go raibh suim aige san [[Gaeilge]], agus bhí sé sna [[Na hÓglaigh Náisiúnta]] roimhe.
== Tagairtí ==
| 