Leagan ó 18:23, 6 Aibreán 2015 athraigh CommonsDelinker (plé \| dréachtaí) 3,338 edits Ag baint Martin_Luther_by_Lucas_Cranach_der_Ältere.jpeg amach, agus ag chur [[:Íomhá:Lucas_Cranach_(I)_workshop_-_Martin_Luther_(Uffizi).jpg\|Lucas_Cranach_(I)_workshop_-_Martin_Luther_(Uffizi ← Gabh chuig an difear roimhe seo		Leagan ó 13:59, 31 Deireadh Fómhair 2017 athraigh cealaigh Tyuiop (plé \| dréachtaí) 1,045 edits No edit summary chlib amháin: Visual edit An chéad dhifear eile →
Líne 11: }} B'é '''Máirtín Liútar''' ([[Gearmáinis]]: ''Martin Luther'' nó ''Martin Luder'', [[Laidin]]: ''Martinus Lutherus''. [[10 Samhain]] [[1483]] - [[18 Feabhra]] [[1546]]) a chuir tús leis an [[Athleasú Creidimh~~]] sa bhliain [[1530~~]], nuair a ~~ghreamaigh~~d'fholisigh sé na Cúig Théis Déag is Ceithre Scór ~~de dhoras na hArd-Eaglaise~~ i [[Wittenberg]] na [[An Ghearmáin\|Gearmáine]] ar an [[31 Deireadh Fómhair]] [[1517]]. B'eisean athair an Reifirméisin sa Ghearmáin ~~agus ar an domhan go léir~~. == Óige Mhairtín Liútair == Tháinig Máirtín Liútar chun saoil in [[Eisleben]] ar an 10 ~~lá de Mhí na Samhna sa bhliain~~Samhain 1483. B'é Hans Luder a athair, agus Margaretha Lindemann a bhí ar a mháthair. Baisteadh an buachaill ar fhéile ~~[[Naomh~~ Máirtín ó Tours~~]],~~. ~~agus b~~B'as an [[naomh]] seo a d'ainmnigh a thuismitheoirí é. Bhí a athair ina mháistir i bpoll mianaigh i Mansfeld, áit a rabhthas ag baint copair as an talamh, agus é in ann bia agus beatha a choinneáil lena theaghlach ionas nach raibh siad in aon chruachás. Theastaigh ó Hans státseirbhíseach a dhéanamh as a mhac, agus chuir sé ar scoil é. Fuair Máirtín a chuid scolaíochta i Mansfeld, [[Magdeburg]] agus [[Eisenach]]. Bhí a athair ina mháistir i bpoll [[Mianadóireacht\|mian]]<nowiki/>aigh i Mansfeld, áit a rabhthas ag baint copair as an talamh, agus é in ann [[bia]] agus [[beatha]] a choinneáil lena [[Teaghlach\|theaghlach]] ionas nach raibh siad in aon chruachás. Theastaigh ó Hans státseirbhíseach a dhéanamh as a mhac, agus chuir sé ar [[scoil]] é. Fuair Máirtín a chuid scolaíochta i Mansfeld, [[Magdeburg]] agus Eisenach. In aois a sheacht mbliana déag, sa bhliain [[1501]], chuaigh Máirtín ag staidéar in [[Ollscoil]] [[Erfurt]]. Bhain sé amach céim an bhaitsiléara sa bhliain [[1502]] agus céim an mháistir sa bhliain [[1505]]. Is é an cineál léinn a roghnaigh sé san ollscoil ná an dlí, mar a theastaigh óna athair. ▼ ▲In aois a sheacht mbliana déag, sa bhliain [[1501]], chuaigh Máirtín ag staidéar in [[Ollscoil]] [[Erfurt]]. Bhain sé amach céim an bhaitsiléara sa bhliain [[1502]] agus céim an mháistir sa bhliain [[1505]]. Is é an cineál léinn a roghnaigh sé san ollscoil ná an [[dlí]], mar a theastaigh óna athair. [[Íomhá:LutherWritings&Portrait1581.jpg\|mion\|Scríobhneoireacht Martin Luther, 1581]] I samhradh na bliana 1505, áfach, chuir cith tóirní cor ina chinniúint. Bhuail splanc thóirní an talamh in aice leis, díreach nuair a bhí sé ag dul chun na scoile. "A Naomh Áine", a sciorr air a rá, "cuidigh liom! Rachaidh mé sna manaigh!" [Brecht, vol. 1, p. 48]. Ó shíl sé gurb í Naomh Áine a tháinig chun tarrthála dó an lá áirithe sin, chomhlíon sé an gheallúint a bhí tugtha aige, nó d'éirigh sé as an dlí agus chuaigh sé sna manaigh. == Diagacht == Nuair a bhí sé ina [[Manach\|mhanach]] [[Agaistínigh\|Agaistíneach]], agus é ag obair ina ollamh le diagacht, thosaigh séLiútar ag éirí míshásta leis an Eaglais Chaitliceach. Fuair sé locht ar éilliú agus ar lobhadh na hEaglaise Caitlicí, agus é ag éileamh go bhfillfeadh an Eaglais ar ais ar na foinsí agus ar bhunteagasc Íosa Críost. Theastaigh uaidh briathar Dé a scaipeadh i measc na ndaoine ina dteanga féin~~, agus mar sin, chuir sé [[Gearmáinis]] ar an mBíobla~~. Bhí an-tábhacht leis an aistriúchán a rinne sé, nó bhí stíl líofa thíriúil dá chuid féin aige a chuir cor i gcinniúint na Gearmáinise mar theanga liteartha. Ina ainneoin féin, chuir Liútar tús le scoilt na h[[An Eaglais Chaitliceach\|Eaglaise Caitlicí]] agus le forbairt na h[[An Eaglais Liútaránach\|Eaglaise Liútaránaí]], arb í an chéad mhóreaglais Phrotastúnach a tháinig ar an bhfód. [[Íomhá:Luther95theses.jpg\|clé\|mion\|An fabhalscéal ]] Mar sin, chuir Liútar [[Gearmáinis]] ar an m[[An Bíobla\|Bíobla]]. Bhí an-tábhacht leis an aistriúchán a rinne sé, nó bhí stíl líofa thíriúil dá chuid féin aige a chuir cor i gcinniúint na Gearmáinise mar [[Teanga (cumarsáid)\|theanga]] [[Litríocht\|liteartha]]. Ina ainneoin féin, chuir Liútar tús le scoilt na h[[An Eaglais Chaitliceach\|Eaglaise Caitlicí]] agus le forbairt na hEaglaise Liútaránaí, arb í an chéad mhóreaglais Phrotastúnach a tháinig ar an bhfód. == Gaeilge == Sa Ghaeilge, is gnách "Clann Liútair" a thabhairt, mar leasainm díspeagúil, ar na Protastúnaigh go léir, na [[Preispitéireachas\|Preispitéirigh]] Ultacha ach go háirithe. Is féidir samplaí den úsáid seo a fháil ag na hamhránaithe Seacaibíteacha agus ag [[Micí Mac Gabhann]] araon. == Tagairtí == {{reflist}} {{stumpa}}

An difríocht idir athruithe ar: "Martin Luther"