An difríocht idir athruithe ar: "Ollscoil Notre Dame"
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Líne 1:
[[Íomhá:The University of Notre Dame "God Quad".JPG|mion|299x299px|Lár Ollscoil Notre Dame, nó an "God Quad"]]
[[Ollscoil]] taighde [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Chaitliceach]] is ea '''Ollscoil Notre Dame du Lac,''' nó '''Ollscoil Notre Dame''' mar is fearr aithne uirthi. Ar phrionsabail na [[An Chríostaíocht|Críostaíochta]] atá an ollscoil bunaithe.
Tá an choláiste ar an ollscoil chaitliceach is clúití agus is rathúla sna Stáit<ref>http://www.bbc.co.uk/northernireland/irish/srl/abroad/notre_dame.shtml</ref>. Ollscoil í ina bhfuil tábhacht nach beag leis an stair agus leis an chreideamh chaitliceach.
Tá sí suite lámh le [[South Bend, Indiana|South Bend]] in [[Indiana]], sna [[Stáit Aontaithe]].
Line 8 ⟶ 10:
== Stair ==
Bunaíodh ionad oideachasúil in aice le South Bend Indiana i 1840. Osclaíodh Notre Dame ar [[26 Samhain]] [[1842]]. Bhunaigh an tAthair Edward Sorin CSC an ollscoil; eisean an chéad uachtarán ar an scoil.
Institiúid chaitliceach a bhí inti le linn tréimhse nuair nach raibh mórán measa ag an bhunaíocht sna stáit ar [[Imirce (daonra)|inimircigh]] chaitliceacha, ba lú a meas ar mhuintir na hÉireann a phlódaigh isteach chun na Stát Aontaithe i ndiaidh an [[An Gorta Mór|Ghorta Mhóir]] ina dtír féin. Ní raibh sé i bhfad go raibh cuid mhór Éireannach ag freastal ar Notre Dame.
Tá traidisiún fada [[Cogadh|cogaíochta]] ag baint leis an ollscoil ón [[Cogadh Cathartha na Stát Aontaithe|chogadh cathartha]] sa naoi céad déag go dtí na cogaí domhanda agus go dtí an lá inniu<ref>http://www.bbc.co.uk/northernireland/irish/srl/abroad/notre_dame.shtml</ref>. [[Íomhá:University of Notre Dame Law Building.jpg|clé|mion|288x288px|Foirgneamh Dlí]]Chaith an tAthair urramach Theodore (Ted) Hesburgh 35 bliain mar Uachtarán ar Notre Dame (1952–1987)<ref>https://www.taoiseach.gov.ie/irish/Nuacht/Preaseisi%C3%BAnta%C3%AD_an_Taoisigh/D%C3%A9anann_an_Taoiseach_comhbhr%C3%B3n_ar_bh%C3%A1s_an_Athar_Theodore_Hesburgh_%C3%B3_Notre_Dame_.html</ref>. Rinne sé institiúid mhór Mheiriceánach den ollscoil é féin. D’fhóin an tAthair Hesburgh ar go leor Coimisiúin Uachtaránachta de chuid SAM. Laoch an-mhór [[Cearta daonna|cearta sibhialta]] a bhí san Athair Hesburgh chomh maith.
[[Íomhá:Reagan with Notre Dame football team 1989.jpg|mion|290x290px|[[Ronald W. Reagan|Ronald Reagan]] agus na "Fighting Irish", foireann peile Notre Dame, 1988]]▼
==
Tá an-bhorradh faoi chúrsaí Léann na hÉireann Ollscoil Notre Dame, a bhuíoch sin do Donald Keough a thug suim mhór [[Airgead (eacnamaíocht)|airgid]] don institiúid i 1992 chun tús a chur leis an chlár<ref>http://www.beo.ie/alt-an-rath-ar-an-leann-eireannach-i-notre-dame.aspx</ref>. Cuireadh tús le hinstitiúid Mhic Eochaidh An Léinn Éireannaigh. ▼
Is í Roinn Theanga agus Litríocht na Gaeilge i Notre Dame an chéad roinn dá cineál i dTuaisceart Mheiriceá, a thugann deis do mhic léinn an Ghaeilge a fhoghlaim agus eolas a chur ar litríocht agus ar chultúr na Gaeilge<ref>http://irishlanguage.nd.edu/</ref>.▼
▲Freastalaíonn seacht gcéad scoláire uirthi as gach páirt de na Stáit Aontaithe i láthair na huaire (2014).[[Íomhá:Reagan with Notre Dame football team 1989.jpg|mion|290x290px|[[Ronald W. Reagan|Ronald Reagan]] agus na "Fighting Irish", foireann peile Notre Dame, 1988]]
▲Tá an-bhorradh faoi chúrsaí Léann na hÉireann Ollscoil Notre Dame, a bhuíoch sin do Donald Keough a thug suim mhór airgid don institiúid i 1992 chun tús a chur leis an chlár<ref>http://www.beo.ie/alt-an-rath-ar-an-leann-eireannach-i-notre-dame.aspx</ref>.
=== Gaeilge ===
Rud a dhealaíonn an Léann Éireannach i Notre Dame ó ollscoileanna eile a dhéanann staidéar Éireannach na an bhéim a chuireann siad ar an Ghaeilge agus ar shaíocht sainiúil na hÉireann.
▲Is í Roinn Theanga agus Litríocht na Gaeilge i Notre Dame an chéad roinn dá cineál i dTuaisceart Mheiriceá, a thugann deis do mhic léinn an Ghaeilge a fhoghlaim agus eolas a chur ar litríocht agus ar chultúr na Gaeilge<ref>http://irishlanguage.nd.edu/</ref>. Tá ceathrar [[múinteoir]] ag teagasc na Gaeilge (sa bhliain 2014) agus tá éileamh mór ar na ranganna teanga.
Chaith an t-[[ollamh]] [[Breandán Ó Buachalla]] seal in Ollscoil Notre Dame. Bhí sé ina ollamh (ar an gcéad duine ag freastal ar Ollúnacht Thomáis J. agus Chaitlín Uí Dhónaill leis an [[An Ghaeilge|Teanga Ghaeilge]] agus le [[Litríocht na Gaeilge]]) i Roinn na Gaeilge agus na Litríochta Gaeilge in Ollscoil Notre Dame ó 2003 ar aghaidh.
[[Íomhá:US Navy 071103-N-5215E-319 During a homecoming celebration at the Naval Academy, midshipmen celebrate Navy's first win in 43 years over the Fighting Irish of Notre Dame. Navy beat the Irish 46-44 in a triple-overtime victory.jpg|clé|mion|255x255px|Níl an bua i gcónaí ar Na hÉireannaigh Trodacha. Cluiche in aghaidh an US Navy, 2007]]
Tá an t-údar Brian Ó Conchubhair ina stiúrthóir ar Ionad na dTeangacha agus na gCultúr in Ollscoil Notre Dame agus ina Ollamh Comhlach i Roinn Theanga agus Litríocht na Gaeilge (2017)<ref>http://irishlanguage.nd.edu/people/brian-o-conchubhair/</ref>.
== Spórt ==
Na h''Éireannaigh trodacha'' a thugtar ar pheileadóirí Notre Dame agus ar a lucht leanúna. Is [[daoine gorma]] cuid mhaith d’foireann peile “The Fighting Irish” agus is meascann maith [[Cine|ciníocha]] a bhíonn sa lucht leanúna.
==Naisc sheachtracha==
| |||