Leagan ó 19:31, 2 Nollaig 2013 athraigh AllieBot (plé \| dréachtaí) Róbónna 20,290 edits m Róbat: Athruithe cosmaideacha ← Gabh chuig an difear roimhe seo		Leagan ó 18:32, 10 Nollaig 2017 athraigh cealaigh TGcoa (plé \| dréachtaí) Confirmed users 31,095 edits No edit summary chlib amháin: Visual edit An chéad dhifear eile →
Líne 10: }} Is é an '''nóbailiam''' [[dúil cheimiceach\|dúil]] uimhir a 102 sa [[tábla peiriadach]]<ref>Hussey, Matt - Fréamh an Eolais (Coiscéim 2011)</ref>, agus is é an [[siombail cheimiceach\|tsiombail]] a sheasann dó sna foirmlí ceimiceacha ná ''' No'''. Dúil shaorga ~~radaighníomhach~~[[Radaighníomhaíocht\|radaighníomh]]<nowiki/>ach atá ann, nach bhfuil ar fáil sa dúlra, agus is ceann de na [[Achtainíd\|hachtainídí]] é. == Airíonna == Glactar leis gurbh iad na saineolaithe Sóivéadacha in Dubna a chruthaigh na chéad adaimh nóibiliam sa bhliain 1966 - roimhe sin, mhaígh na Sualannaigh ó Institiúid Nobel agus na Meiriceánaigh ó Berkeley go raibh dúil uimhir a 102 aitheanta acu, ach níor thug Cumann Idirnáisiúnta na Ceimice (IUPAC) ná Cumann Idirnáisiúnta na Fisice (IUPAP) faomhadh do na fionnachtana seo. Ba iad na Sualannaigh agus ina ndiaidh sin na Meiriceánaigh a mhol an t-ainm "nóibiliam", ach b'fhearr leis na Rúisigh "joilióitiam" a bhaisteadh ar an dúil, i ndilchuimhne ar na fisiceoirí aithnidiúla Frédéric Joliot agus a bhean chéile Irène Joliot-Curie (iníon Marie Curie). Nuair a shocraigh Cumann Idirnáisiúnta na Ceimice SNA 1990idí gurbh iad na Rúisigh a rinne an fhionnachtain, ghlac sé leis an ainm "nóibiliam" go hoifigiúil, ó bhí an t-ainm sin in úsáid sa litríocht go forleathan le tríocha bliain anuas. [[Íomhá:Electron shell 102 nobelium.png\|clé\|mion\|170x170px]] Is é ~~nóibiliam~~nóbailiam a 259 an t-iseatóp is cobhsaí dá bhfuil ag an dúil seo, agus é ocht nóiméad déag is dhá scór ar leathré - beagnach uair an chloig, is é sin. Is dócha gur [[miotal]] é an ~~nóibiliam~~nóbailiam a bhfuil [[loinnir]] gheal ann, ach níl a fhios againn é dháiríre: ní bheadh sé praiticiúil smután infheicthe ~~nóibiliam~~nóbailiam a tháirgeadh, ós rud é go mbeadh foinse mharfach mhillteanach radaíochta ann. ▼ [[Íomhá:Nobelium.svg\|mion\|204x204px]] Ní féidir mórán a fháil amach faoi shaintréithe ceimiceacha an ~~nóibiliam~~nóbailiam ach an oiread, ach dealraíonn sé go bhfuil dhá staid ocsaídiúcháin aige sa tuaslagán [[uisce]], mar atá, +2 agus +3, agus an dá ian seo timpeallaithe ag sé mhóilín uisce sa [[tuaslagán]].▼ == Stair == ▲Is é nóibiliam a 259 an t-iseatóp is cobhsaí dá bhfuil ag an dúil seo, agus é ocht nóiméad déag is dhá scór ar leathré - beagnach uair an chloig, is é sin. Is dócha gur miotal é an nóibiliam a bhfuil loinnir gheal ann, ach níl a fhios againn é dháiríre: ní bheadh sé praiticiúil smután infheicthe nóibiliam a tháirgeadh, ós rud é go mbeadh foinse mharfach mhillteanach radaíochta ann. Glactar leis gurbh iad na saineolaithe [[An tAontas Sóivéadach\|Sóivéadacha]] in Dubna a chruthaigh na chéad [[Adamh\|adaimh]] nóbailiam sa bhliain 1966. Roimhe sin, mhaígh na [[Sualannaigh]] ó Institiúid Nobel agus na [[Meiriceánaigh]] ó Berkeley go raibh dúil uimhir a 102 aitheanta acu. Ach níor thug Cumann Idirnáisiúnta na Ceimice (IUPAC) ná Cumann Idirnáisiúnta na Fisice (IUPAP) faomhadh do na fionnachtana seo. ▲Ní féidir mórán a fháil amach faoi shaintréithe ceimiceacha an nóibiliam ach an oiread, ach dealraíonn sé go bhfuil dhá staid ocsaídiúcháin aige sa tuaslagán uisce, mar atá, +2 agus +3, agus an dá ian seo timpeallaithe ag sé mhóilín uisce sa tuaslagán. [[Íomhá:Stamp Frédéric Joliot-Curie.jpg\|mion\|[[Jean Frédéric Joliot-Curie\|Frédéric Joliot]]]] Ba iad na Sualannaigh, agus ina ndiaidh sin na Meiriceánaigh, a mhol an t-ainm "nóbailiam", ach b'fhearr leis na Rúisigh "joilióitiam" a bhaisteadh ar an dúil, i ndilchuimhne ar na fisiceoirí aithnidiúla [[Jean Frédéric Joliot-Curie\|Frédéric Joliot]] agus a bhean chéile [[Irène Joliot-Curie\|Irène Joliot]]-Curie (iníon [[Marie Curie]]). Nuair a shocraigh Cumann Idirnáisiúnta na Ceimice SNA [[1990idí]] gurbh iad na Rúisigh a rinne an fhionnachtain, ghlac sé leis an ainm "nóbailiam" go hoifigiúil, ó bhí an t-ainm sin in úsáid sa litríocht go forleathan le tríocha bliain anuas. == Tagairtí == {{Reflist}} [[Catagóir:Dúile ceimiceacha]]

An difríocht idir athruithe ar: "Nóbailiam"