An difríocht idir athruithe ar: "Luas (tram)"

Content deleted Content added
FSV (plé | dréachtaí)
'Ireland - Dublin - Tram.jpg' -> 'Citadis dublin.jpg' using GlobalReplace v0.2a - Fastily's PowerToys
Tyuiop (plé | dréachtaí)
No edit summary
Líne 1:
{{Úsáidíeile|an córas tramanna i mBaile Átha Cliath|Luas}}
[[Íomhá:Luas.svg|mion]]
Córas tramanna atá suite i m[[Baile Átha Cliath]] is ea an Luas. Is ceann de 450 [[córas iarnróid éadroma]] atá á bhfeidhmiú i gcathracha timpeall an domhain é an Luas.
 
Tá dhá líne i bhfeidhm faoi láthair, [[an Líne Uaine]] agus [[an Líne Dhearg]].
[[Íomhá:Luas network map (ga).svg|thumb|right|400px|Léarscáil den chóras a thaispeánann stadanna na Líne Deirge agus na Líne Uaine]]
Córas tramanna atá suite i m[[Baile Átha Cliath]] is ea an Luas. Tá dhá líne i bhfeidhm faoi láthair, [[an Líne Uaine]] agus [[an Líne Dhearg]]. Osclaíodh an Líne Uaine an [[30 Meitheamh 2004]] agus osclaíodh an Líne Dhearg an [[26 Meán-Fomhair 2004]]. Is ceann de 450 [[córas iarnróid éadroma]] atá á bhfeidhmiú i gcathracha timpeall an domhain é an Luas. Ó Mhí na Nollag 2009, tá 40 stáisiún sa chóras agus tá an rian 26,5 cm ar fhad. Meastar go mbíonn Luas á úsáid ag 80,000 daoine in aghaidh an lae.
 
Thosaigh tionscadal Luas faoi stiúradh [[Córas Iompair Éireann]], ach cuireadh é faoi smacht an [[an Ghníomhaireacht um Fháil Iarnród|GFI]], nuair a bunaíodh an eagraíocht sin sa bhliain 2001, agus bíonn an córas á oibriú ag [[Veoila Transport]]. Is cuid tábhachtach de straitéis Oifig Iompair Átha Cliath é. Tá dhá shíneadh do na línte atá ann cheana á dtógáil faoi láthair agus tá roinnt síntí eile á bpleanáil de réir an phlean iompair atá ag rialtas na hÉireann, mar atá, [[Iompar 21]] (Transport 21).<ref>[http://www.transport21.ie/PROJECTS/METRO_-_LUAS/Navigation.html Transport21.ie - Liosta de na tionscadail Luas atá á gcruthú faoi Transport 21 | accessdate=2008-02-08]</ref>.
[[Íomhá:Citadis dublin.jpg|300px|thumb|clé|An Luas in aice le Stáisiún Heuston]]
<div style="clear:left"></div>
 
I Nollaig 2009, bhí 40 stáisiún sa chóras agus bhí an rian 26,5 cm ar fhad. Meastar ag an am go raibh an Luas á úsáid ag 80,000 daoine in aghaidh an lae.[[Íomhá:Citadis dublin.jpg|300px|thumb|An Luas in aice le Stáisiún Heuston]]
== Stair ==
[[Íomhá:Luas network map (ga).svg|thumb|right|400px|Léarscáil den chóras a thaispeánann stadanna na Líne Deirge agus na Líne Uaine|clé]]
Cuireadh smaoineamh do chóras tramanna nua nó do chóras iarnróid éadróma le aghaidh chathair Bhaile Átha Cliath ar aghaidh don chéad uair sa bhliain 1994, ag tuarascáil [[Thionscnamh Iompair Átha Cliath]]. Rinneadh tagairt do [[bunthrambhealach Átha Cliath|bhunthrambhealach Átha Cliath]] sa tuarascáil sin. Ba thrambhealach é a ritheadh timpeall na cathrach le rian de 60 cm ar fhad. I ndiaidh na tuarascála seo, iarradh ar Chóras Iompair Éireann (CIÉ), oibritheoir iompair phoiblí na hÉireann faoi úinéireacht an stáit, stáidéar a dhéanamh ar na roghanna difriúla maidir le córas tramanna. Moladh dhá chéim maidir le tógáil córais den sórt sin ag CIÉ:
 
* Céim 1: [[Tamhlacht]] go [[Baile Gearainn]]/[[Baile Amhlaoibh]] via an Lár
Line 15 ⟶ 14:
 
 
Cruthaíodh creat dlíthiúil ag an [[an tAcht Iompair 1996|Acht Iompair 1996]] chun córas iarnróid éadroma a thógáil ag CIÉ agus i Mí na Bealtaine 1997 cuireadh an chuideachta iarratas isteach ar Ordú Iarnróid Éadroma chun an chéad chéim a thógáil chomh maith le cuid éigin de chéim 2 (Baile Gearainn/Baile Amhlaoibh go hÁth an Ghainimh).
 
Tosaíodh fiosrúchán i Mí Iúil 1997, ach cuireadh ar feitheamh é chun imscrúdú a dhéanamh ar an bhféidearthacht stráicí an chórais a thógáil faoi thalamh sa Lár. I Mí na Bealtaine 1998, beartaíodh ag an rialtas dhá líne a thógáil agus mar sin, leasaíodh na pleananna. Ritheadh an chéad líne ó Thamhlacht go Stáisiún Uí Chonghaile, agus ritheadh an dara líne ó h[[EastáthEastát Tionsclaíoch]] Áth an Ghainimh go h[[Aerfort Bhaile Átha Cliath]], trí lár na cathrach agus trí Bhaile Munna. Bheadh cuid den dara líne faoi thalamh i lár na cathrach.
[[Íomhá:Luassign.jpg|mion]]
 
=== 2001 ===
Aistríodh an fhreagracht as forbairt an Luas ó CIÉ go dtí [[an Ghníomhaireacht um Fháil Iarnród]], gníomhaireacht nua a cruthaíodh sa bhliain 2001.
 
Thosaigh tionscadal Luas faoi stiúradh [[Córas Iompair Éireann]], ach cuireadh é faoi smacht an [[an Ghníomhaireacht um Fháil Iarnród|GFI]], nuair a bunaíodh an eagraíocht sin sa bhliain 2001, agus bíonn an córas á oibriú ag [[Veoila Transport]]. Is cuid tábhachtach de straitéis Oifig Iompair Átha Cliath é. Tá dhá shíneadh do na línte atá ann cheana á dtógáil faoi láthair agus tá roinnt síntí eile á bpleanáil de réir an phlean iompair atá ag rialtas na hÉireann, mar atá, [[Iompar 21]] (Transport 21).<ref>[http://www.transport21.ie/PROJECTS/METRO_-_LUAS/Navigation.html Transport21.ie - Liosta de na tionscadail Luas atá á gcruthú faoi Transport 21 | accessdate=2008-02-08]</ref>.
Tosaíodh obair ar an líne ó Tamhlacht go Stáisiún Uí Chonghaile i Márta 2001, chomh maith le cuid den dara líne (Áth an Ghainimh go Faiche Stiabhna). Ba iad [[Ansaldo]] na [[an Iodáil|hIodáile]] agus [[MVM]] na [[an Astráil|hAstráile]] na cuideachtaí a fuair conradh an córas a thógáil. Tréigeadh an chuid den chóras a ritheadh ó [[Faiche Stiabhna|Fhaiche Stiabhna]] go hAerfort Bhaile Átha Cliath roimh a tógáil, áfach, mar beartaíodh [[meitreo]] a thógáil ina ionad sin chun freastal ar an gceantar. Bronnadh an conradh chun an córas a fheidhmiú agus a chothabháil ar [[Veolia Transport Ireland]] (dá ngairtí Connex roimhe sin).
 
Tosaíodh obair ar an líne ó Tamhlacht go Stáisiún Uí Chonghaile i Márta 2001, chomh maith le cuid den dara líne (Áth an Ghainimh go Faiche Stiabhna). Ba iad [[Ansaldo]] na [[an Iodáil|hIodáile]] agus [[MVM]] na [[an Astráil|hAstráile]] na cuideachtaí a fuair conradh an córas a thógáil. Tréigeadh an chuid den chóras a ritheadh ó [[Faiche Stiabhna|Fhaiche Stiabhna]] go hAerfort Bhaile Átha Cliath roimh a tógáil, áfach, mar beartaíodh [[meitreo]] a thógáil ina ionad sin chun freastal ar an gceantar. Bronnadh an conradh chun an córas a fheidhmiú agus a chothabháil ar [[Veolia Transport Ireland]] (dá ngairtí Connex roimhe sin).
Cuidíodh forbairt an Luas le cistiú ón [[Aontas Eorpach|AE]] de 82,5 miliún [[€]] faoi
[[Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa|Chiste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa]] (CFRE). Cruinneofar cuid de chostas ar roinnt sintí molta trí thobhaigh ar fhorbairtí i gceantair gar don bhealach beartaithe (m.sh. thar 50% de Líne B1 go [[Coill na Silíní]]).
 
=== Tagairtí2004 ===
Osclaíodh an Líne Uaine an 30 Meitheamh 2004 agus osclaíodh an Líne Dhearg an 26 Meán-Fomhair 2004.
{{reflist}}
 
Cuidíodh forbairt an Luas le cistiú ón [[CisteAontas ForbraíochtaEorpach|AE]] Réigiúnaíde na82,5 miliún [[€]] faoi hEorpa|Chiste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa]] (CFRE). Cruinneofar cuid de chostas ar roinnt sintí molta trí thobhaigh ar fhorbairtí i gceantair gar don bhealach beartaithe (m.sh. thar 50% de Líne B1 go [[Coill na Silíní]]).
 
== Naisc Sheachtracha ==
Line 33 ⟶ 35:
* [http://beo.ie/index.php?page=archive_content&archive_id=906 Agallamh Gaeilge le Frank Allen, Príomhfheidhmeannach thogra tógála ''Luas'']
 
== Tagairtí ==
{{síol}}
{{reflist}}
 
[[Catagóir:Iompar i mBaile Átha Cliath]]