An difríocht idir athruithe ar: "Euro"
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Líne 5:
Tháinig an euro de thoradh an athchóiriú airgeadais ba thábhachtaí san [[an Eoraip|Eoraip]] ón [[an Impireacht Rómhánach|Impireacht Rómhánach]] i leith. Cé gur féidir an euro a mheas mar áis chun an [[An Comhphobal Eorpach|Cómhargadh Eorpach]] a aontú trí [[Saorthrádáil|shaorthrádáil]] idir na ballstáit a éascú, shíl lucht a bheartaithe go mbeadh dlúthbhaint aige le comhaontú polaitiúil na hEorpa.
[[Franc (airgeadra)|Franc]] na [[An Fhrainc|Fraince]] a bhí in úsáid i [[Monacó]] roimh theacht an euro, agus an lira a bhí á úsáid i [[San Mairíne]] agus i g[[Cathair na Vatacáine]] agus i [[Andóra]]. As an euro a bhaintear feidhm sna tíortha úd anois, agus cead acu boinn euro dá gcuid féin a bhualadh, cé nach ballstáit den Aontas Eorpach iad. ▼
Úsáidtear an euro chun fiacha a íoc i dtíortha Eorpacha lasmuigh den AE, leithéidí [[Montainéagró|Mhontainéagró]] agus [[an Chosaiv|na Cosaive]].▼
== Riar an euro ==
[[Íomhá:Flag of euro.svg|clé|mion]]
Is iad na forais a riarann an euro an
Chuir Conradh Maastricht na bliana 2002 iachall ar fhormhór na mballstát an euro a úsáid dá gcomhlíonfaí roinnt coinníollacha airgeadais agus buiséid, cé nach ndearna na ballstáit uile amhlaidh.
Line 18 ⟶ 14:
== Dearadh ==
Tá céad ceint san euro. Tá dhá thaobh ar na boinn: taobh coiteann a thaispeánann léarscáil agus luach an bhoinn forshuite uirthi, agus taobh náisiúnta a thaispeánann íomhá a bhaineann le tír ar leith. Is féidir bonn euro de chuid ballstáit ar bith a úsáid in aon bhallstát eile.
[[Íomhá:Seat of the European Central Bank and Frankfurt Skyline at dawn 20150422 1.jpg|mion|299x299px|Banc Ceannais Eorpach]]
Tá íomhá choiteann ar gach taobh de na nótaí: tá a dhath féin ar gach nóta, agus tréimhse áirithe d'ailtireacht na hEorpa á léiriú ann. Bíonn fuinneoga nó geataí ar aghaidh an nótaí agus droichid ar a chúl.
==
Shocraigh Comhairle an Aontais Eorpaigh na bunrátaí malairte de réir molaidh a thug an Coimisiún Eorpach i bhfianaise rátaí margaidh ar 31 Nollaig 1998. Socraíodh gurbh ionann aon Ionad Eorpach Airgeadra (ECU4) amháin agus euro amháin. Níorbh airgeadra é an [[ECU]] féin ach ionad cuntasóireachta de chuid an AE agus é bunaithe ar airgeadraí na mballstát. Níorbh fhéidir an socrú a dhéanamh níos luaithe toisc go raibh an IEA taobh le ráta malairte deiridh na n-airgeadraí neamh-euro (go háirithe an punt steirling) an lá sin.
[[Íomhá:More Free Money ECB (15707001988).jpg|clé|mion|Airgead saor in aisce ː beartas um éascú cainníochtúil ó 2015 ar aghaidh]]
Malartaíodh nótaí agus boinn na sean-airgeadraí ar an euro ar feadh timpeall dhá mhí go dtí 28 Feabhra 2002. An dáta a stad na hairgeadraí úd de bheith ina n-airgead dlíthairgthe bhí sé de réir na mballstát féin.
Ó tugadh an euro isteach tá sé ar an airgeadra cúlchiste is coitianta ar domhan cé is moite den dollar Meiriceánach.
==
Síleadh riamh gurb é an buntáiste is mó a bhainfeadh le hairgeadra aontaithe fáil réidh le costas malartaithe, rud a ligfeadh do lucht gnó tráchtáil a dhéanamh a bhí neamhthairbheach roimhe sin.
Bhíothas ag súil freisin go mbeadh margaí airgeadais i bhfad níos leachtaí ná mar a bhí. Thaispeáin iarsmaí éigin de ghábh airgeadais na bliana 2008, áfach, go bhféadfadh deacrachtaí ballstát amháin drochrian a fhágáil ar an gcóras uile, go háirithe i gcás na Gréige.
==
[[Íomhá:Bancnótaí euro.jpg|300px|border|deas|Bancnótaí euro]]
[[Íomhá:251px-Boinn-euro.jpg|300px|border|deas|Boinn euro]]
Line 58 ⟶ 54:
* 0.429300''Lira'' [[Málta|Mhálta]] (Socraithe, 2007)
==
▲Úsáidtear an euro chun fiacha a íoc i dtíortha Eorpacha lasmuigh den AE, leithéidí [[Montainéagró|Mhontainéagró]] agus [[an Chosaiv|na Cosaive]].
▲An [[Franc (airgeadra)|Franc]] na [[An Fhrainc|Fraince]] a bhí in úsáid i [[Monacó]] roimh theacht an euro, agus an lira a bhí á úsáid i [[San Mairíne]] agus i g[[Cathair na Vatacáine]] agus i [[Andóra]]. As an euro a bhaintear feidhm sna tíortha úd anois, agus cead acu boinn euro dá gcuid féin a bhualadh, cé nach ballstáit den Aontas Eorpach iad.
==Ceisteanna Gramadaí ==
Tá roinnt mhaith díospóireachta déanta i dtaobh litriú, ghramadach agus fhuaimniú na bhfocal ''euro'' agus ''cent'' i dteangacha éagsúla. Mhol [[an Coimisiún Eorpach]] leagan do-athraithe a úsáid sa reachtaíocht (chun é a thaispeáint ar na mbancnótaí ar dtús), ach tá difríochtaí neamhoifigiúla ann.
|