An difríocht idir athruithe ar: "Rialtas Dúchais"

Content deleted Content added
No edit summary
píosa eagarthóireachta
Líne 1:
[[Íomhá:I'll give him Home Rule! (3268710259).jpg|mion| [[John Redmond]] agus John Bull, Liberal Unionist Council, c1905-1910]]
B'Ba é an '''Rialtas Dúchais''' (''Home Rule'') an príomhchuspóir polaitiúil naa bhí ag [[Náisiúnachas|náisiúnaithe]] bunreachtúla in Éirinn sa [[19ú haois|naoú haois déag]] agus iag dtústús na [[20ú haois|fichiú haoise]].
 
B'Ba é [[Páirtí Parlaiminteach na hÉireann]] aan bpáirtípáirtí siúdpolaitíochta a bhí ag éileamh [[Rialtas]] Dúchais d'Éirinn, agus b'ba iad [[Isaac Butt]], William Shaw agus [[Charles Stewart Parnell]] príomhcheannairí an pháirtí agus [[Ailtireacht|ailtirí]] an [[Léig an Rialtais Dúchais|Rialtas Dúchais]] mar choincheap.
 
Is éard a bhí ann, go bunúsach, ná an t-éileamh go gcuirfí [[parlaimint]] fhéinrialaitheach ar bun d'in Éirinn. Níor theastaigh óón lucht an RialtasRialtais Dúchais Éirein Éirinn a scaradh scun scan ón [[Ríocht Aontaithe]].
 
== Reachtaíocht in Éirinn ==
Ritheadh ceithre Bhille um Rialtas Dúchais nain hÉireannÉirinn, ach níor tháinig aon cheann acu i bhfeidhm ina iomláine.
* 1) '1886'. An chéad Bhille a ritheadh, sa bhliain [[1886]], ní bhfuair sé faomhadh Theach na dTeachtaí féin.
 
* 2) '1893'. An dara Bille, arís, sa bhliain [[1893]], b'éba Teachi dTeach na dTiarnaí a stopcuireadh bac éair.
 
*[[Íomhá:Home Rule- 'Oh! Henry where did you get that cigar and why are you smoking it?' (22906005345).jpg|clé|mion|277x277px|Chuaigh na polaiteoirí sa Bhreatain trí anás uafásach le "Home Rule", c1905-1910]]3) '1912-1914'. Maidir leis an tríú Bille, chuaigh sé ar leabhar na ndlíthe sa bhliain [[1912]], ach, de dheasca an [[Chéad Chogadh Domhanda|Chéad Chogaidh Domhanda]], níor cuireadh i bhfeidhm riamh é. Ar an 16 Eanáir 1913, léadh an bille an chéad huair i dTeach na dTeachtaí (ar son an Bhille 367; in aghaidh 257)<ref>The Irish Home Rule Bill,  Annie G. Porritt, Political Science Quarterly, Vol. 28, No. 2 (Jun., 1913), pp. 298-319   <nowiki>https://www.jstor.org/stable/2141348</nowiki></ref>. Ag deireadh na míosa (30 Eanáir 1913), áfach, bualadh an Bille i dTeach na dTiarnaí (326 vóta in aghaidh 69, le Lord Lansdowne i mbun)<ref>Irish Home Rule, 1867-1921,   Alan O'Day, lch 254</ref>.  Ar an 25 Bealtaine 1914, léadh an bille an tríú huair  i dTeach na dTeachtaí. Glacadh leis le móramh ollmhór i bhfabhar (77). Bualadh an Bille i dTeach na dTiarnaí arís ach tugadh Aontú na Banríona dodon na BilleBhille níos déanaí (an próiseas a chuireann bille ar bhonn reachtúil)<ref>Alan O'Day, Irish Home Rule, 1867-1921, lch 254 agus <nowiki>https://www.jstor.org/stable/2141348?seq=1#page_scan_tab_contents</nowiki> agus Joseph P. Finnan,  John Redmond and Irish Unity: 1912 - 1918, lch 57
 
</ref>.
 
*[[Íomhá:Gladstone debate on Irish Home Rule 8th April 1886 ILN.jpg|mion|Gladstone, 8 Aibreán 1886]]4) '1920'. B'Ba é [[an tAcht um Rialtas na hÉireann]] sa bhliain [[1920]] an tAcht deifnídeach, ach níor cuireadh an ceann sin féin i bhfeidhm ach amháin i [[Tuaisceart Éireann|dTuaisceart Éireann]].
 
== Féach Freisin ==