An difríocht idir athruithe ar: "Isaak Babel"

Content deleted Content added
Legobot (plé | dréachtaí)
m Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q49080 (translate me)
No edit summary
Líne 14:
| síniú =
}}
[[Scríbhneoir]] Sóivéadach [[An Rúis|Rúisise]] de phór [[Giúdachas|Giúdach]] ab ea '''Isaak Emmanuilovich Babel''' ([[Rúisis]]: ''Исаак Эммануилович Бабель'') a saolaíodh in Odessa ar an [[13 Iúil]] [[1894]] agus a básaíodh i [[Moscó]] ar an [[27 Eanáir]] [[1940]]. Scríobhadh sé aistí, gearrscéalta[[gearrscéal]]<nowiki/>ta, drámaí[[Drámaíocht|dráma]]í agus scéalta iriseoireachta. Nuair [[iriseoireacht]]<nowiki/>a bhí sé ina bhuachaill beag, maraíodh a athair mór i bpogram mór na bliana 1905, agus ba dhóbair dó féin bás a fháil. Ba iad a chuid scéalta faoi chogadh na Polainne agus na Rúise Sóivéadaí i dtús na bhfichidí, a d'fhoilsigh sé faoin teideal ''Конармия''/''Konarmiya'' (giorrúchán de ''Konnaya armiya'', nó "An tArm Marcaíochta", is é sin, marcshlua an Airm Dheirg), ba mhó a thuill a chlú dó.
 
Ba iad a chuid scéalta faoi chogadh na Polainne agus na Rúise Sóivéadaí i dtús na bh[[1920idí|fichidí,]] a d'fhoilsigh sé faoin teideal ''Конармия''/''Konarmiya'' (giorrúchán de ''Konnaya armiya'', nó "An tArm Marcaíochta", is é sin, marcshlua an Airm Dheirg), ba mhó a thuill a chlú dó.
Ina stócach óg dó, rinne sé staidéar ar an bhFraincis agus ar léann traidisiúnta na [[Giúdachas|nGiúdach]], D'fhéach sé le dul ar scoil na trádála in Odessa freisin, ach ós rud é gur Giúdach a bhí ann, níor ligeadh isteach é. Sa deireadh, chuaigh sé i scoil airgeadais agus gnó i gCíév san [[An Úcráin|Úcráin]].
 
== Saol ==
Sa bhliain 1915, shocraigh sé síos i g[[Cathair Pheadair]], cé nach raibh cead isteach ansin ag na Giúdaigh. Fuair sé aithne ar [[Maxim Gorky]], duine de scríbhneoirí móra comhaimseartha na Rúise. Chuidigh Gorky leis ar a lán dóigheanna, nó d'fhoilsigh sé scéalta leis ina iris agus bhí sé ina mhúinteoir scríbhneoireachta aige.
[[Íomhá:Isaak Babel Konarmiya.jpg|clé|mion|Konarmiya (Исаак Бабель Сборник рассказов "Конармия")]]
Nuair a bhí Babel ina bhuachaill beag, maraíodh a athair mór i bpogram mór na bliana 1905, agus ba dhóbair dó féin bás a fháil.
 
Ina stócach óg dó, rinne sé staidéar ar an bhFraincisbh[[An Fhraincis|Fraincis]] agus ar léann traidisiúnta na [[Giúdachas|nGiúdach]],. D'fhéach sé le dul ar scoil na trádála in Odessa freisin, ach ós rud é gur Giúdach a bhí ann, níor ligeadh isteach é. Sa deireadh, chuaigh sé i scoil airgeadais agus [[gnó]] i gCíévg[[Cív]] san [[An Úcráin|Úcráin]].
Le linn Chogadh Cathartha na Rúise, bhí Babel ag troid ina shaighdiúir san Arm Dearg, ag obair ina aistritheoir don ''Cheka'' agus ina iriseoir. Bhí sé ina chomhfhreagraí cogaidh ag leanúint Mharcshlua Dearg Semyon Budyonnyi, nuair a bhí seisean ag troid na bPolannach sa bhliain [[1920]]. Fuair sé an-inspioráid agus scríobh sé rogha a chuid scéalta faoin gcogadh seo. Ní raibh an Marascal Budyonnyi féin sásta leis na scéalta, nó thug siad cur síos i bhfad rólom ar bhrúidiúlacht an chogaidh, agus is dócha nach bhfoilseofaí choíche iad, ach go bé gur chuir [[Vladimir Mayakovsky]] a ladar sna cúrsaí. Chuir sé na scéalta i gcló ina iris féin, LEF.
 
Sa bhliain 1915, shocraigh Babel síos i g[[Cathair Pheadair]], cé nach raibh cead isteach ansin ag na Giúdaigh. Fuair sé aithne ar [[Maxim Gorky]], duine de scríbhneoirí móra comhaimseartha na Rúise. Chuidigh Gorky leis ar a lán dóigheanna, nó d'fhoilsigh sé scéalta leis ina iris agus bhí sé ina [[Múinteoir|mhúinteoir]] scríbhneoireachta aige.
[[Íomhá:Babel photo01.jpg|mion|c 1930]]
Le linn [[Cogadh Cathartha na Rúise|Chogadh Cathartha na Rúise]], bhí Babel ag troid ina shaighdiúir san Arm Dearg, ag obair ina aistritheoir don ''Cheka'' agus ina [[iriseoir]]. Bhí Babel ina chomhfhreagraí cogaidh ag leanúint Mharcshlua Dearg Semyon Budyonnyi, nuair a bhí seisean ag troid na bPolannach sa bhliain [[1920]]. Fuair sé an-inspioráid agus scríobh sé rogha a chuid scéalta faoin gcogadh seo. Ní raibh an Marascal Budyonnyi féin sásta leis na scéalta, nó thug siad cur síos i bhfad rólom ar bhrúidiúlacht an chogaidh, agus is dócha nach bhfoilseofaí choíche iad, ach go bé gur chuir [[Vladimir Mayakovsky]] a ladar sna cúrsaí. Chuir sé na scéalta i gcló ina iris féin, LEF.
 
Ghabh an rúnseirbhís Babel sa bhliain 1939, agus cúisíodh faoi na gnáth-"choireanna" é. Bhí sé tar éis a thuiscint cheana féin céard a bhí i ndán do na scríbhneoirí i ríocht [[Stailín]], agus nuair a thángthas ag triall air, d'fhág sé slán go deo ag a bhean chéile agus é ag impí uirthi a fhéachaint chuige go mbeadh saol sona ag a gclann. Creidtear go coitianta gur cuireadh chun báis é i ndeireadh Mhí Eanáir sa bhliain [[1940]] i bpríosún Butyrka i [[Moscó]].
[[Íomhá:Street Plaque for Isaak Babel - Odessa - Ukraine (26870803495).jpg|clé|mion|Cuimhneachán, Odessa]]
 
== Saothar ==
Line 34 ⟶ 41:
* Бабель, Исаак: ''ОДЕССКИЕ РАССКАЗЫ''. Рассказы. Пьесы. ЭКСМО-Пресс, Москва 1999. ISBN 5-04-002863-6. ("Babel', Isaak: ''ODESSKIE RASSKAZY''. Rasskazy. P'esy. EKSMO-Press, Moscó 1999." - Cé go bhfuil an leabhar seo ainmnithe as na scéalta ó Odessa, tá a lán ábhar eile ann chomh maith, cosúil le scéalta an bhailiúcháin úd ''Konarmiya''.)
 
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
[[Catagóir:Scríbhneoirí Rúiseacha|Babel, Isaak]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1894|Babel, Isaak]]