An difríocht idir athruithe ar: "Tomás Acain"

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 3:
 
== Saol ==
Rugadh San Tomás Acain sa bhliain 1226 i Roccasecca, Aquino, [[An tSicil|An tSicíl]], i gcaisleán a athar, an Cunta Landulph. Chaith Tomás a shaol faoi phribhléid, toisc gur bhain sé le teaghlach uasal rachmasach, agus cuireadh ardoideachas air. Cuireadh ar scoil as baile é nuair a bhí sé cúig bliana d’aois, agus thuig a chuid múinteoirí go luath gur duine an-éirimiúil a bhí ann<ref>http://www.catholicbishops.ie/wp-content/uploads/images/stories/features/Catholic_Schools_Week/primary_gaeilge.pdf</ref>.
 
Chomh luath agus a bhí sé fásta go leor, in aois seacht mbliana déag dó, shocraightháinig Tomás faoi thionchar na gluaiseachta nua [[Doiminicigh|Doiminiceánach]]. Shocraigh sé ar dhul isteach in [[Doiminicigh|Ord na nDoiminiceánach]], ord a bhunaigh San Doiminic<ref>http://dioceseofkerry.ie/media/uploads/CSW-Post-primary-resources-Irish-Web.pdf</ref>. NuairNí raibh a rinneadhtheaghlach sagartsásta de,agus chaithcuireadh sé roinnt ama ag múineadhfaoi ighlas [[Napoli|Naples]]é.
[[Íomhá:Benozzo Gozzoli - Triumph of St Thomas Aquinas - WGA10334.jpg|clé|mion|426x426px|Benozzo Gozzoli, Triumph of St Thomas Aquinas, 1471]]
CeithreD'éirigh blianale inaTomás dhiaidhéalú sinsa bhliain 1245. Agus é fiche bliain d'aois, cuireadh go [[Páras]] é don chéad uair agus i bPáras. D'fhan sé ann go dtí 1248, cuireadh go [[Köln|Cologne]] é. Tháinig sé ar ais go Páras i 1252. D’éirigh sé thar a bheith cairdiúil le Louis IX, Rí na Fraince.
 
Rinneadh Dochtúir le Diagacht de, agus thug sé léachtaí ar an Diagacht i gcathracha tábhachtacha mar an Róimh.
[[Íomhá:Tommaso - Super Physicam Aristotelis, 1595 - 4733624.tif|mion|240x240px|S. Thomae Aquinatis In octo Physicorum Aristotelis, 1595]]
Sa bhliain 1261, chuir an Pápa ceist air teacht chun na Róimhe le múineadh inti. Ba bhreá le Tomás bheith ag scríobh.
 
Ar an mbealach chun Dara Chomhairle Lyon dó, ar ordú ón bPápa Greagóir X, bhuail tinneas é agus fuair sé bás ag an mainistir Chistéirseach de Fossa Nuova na hIodáile, sa bhliain 1274. Níor éirigh leis a mhórshaothar léinn, an Summa Theologica, a chríochnú.
 
== Múinteoireacht ==
Tá meas ag an Eaglais Chaitliceach air mar eiseamláir [[Múinteoir|múinteora]], go háirithe i ngeall ar [[oideachas]] sagart. Scríobh sé breis agus fiche leabhar le linn a shaoil.
 
Tá sé ar na trí dhuine dhéag is fiche a dtugtar Múinteoirí na hEaglaise orthu, agus meastar gurb é an diagaire is fearr san Eaglais.[[Íomhá:Commentaria in Aristotelis Politicorum libros 1478 Tomás de Aquino.jpg|mion|239x239px|Aristotelis Politicorum libros, 1478 Tomás de Aquino ed. Johannes Ferrarius]]Tugtar an Dochtúir Ainglí agus an ''Doctor Universalis'' air.
 
Tugtar an Dochtúir Ainglí agus an ''Doctor Universalis'' air.
 
== Fealsúnacht ==
Tá Tomás ar na diagairí is tábhachtaí san [[Fealsúnacht|fhealsúnacht]] nádúrtha Chlasaiceach, agus chuir sé [[scoil]] fhealsúnach ar bun a dtugtar an Tómachas uirthi.
 
[[Íomhá:Commentaria in Aristotelis Politicorum libros 1478 Tomás de Aquino.jpg|mion|239x239px|Aristotelis Politicorum libros, 1478 Tomás de Aquino ed. Johannes Ferrarius]]
Is é ''Summa Theologica'' a phríomhshaothar.
 
== Oidhreacht ==
Duine de na diagairí ba mhó tionchair dár mhair riamh ba ea Tomás. D’ainmnigh an Pápa Pius V é bheith mar Dhochtúir na hEaglaise nuair a chanónaíodh é sa bhliain 1323.
Canónaíodh Tomás sa bhliain 1323 agus d’fhógair an Pápa Pius V mar Dhochtúir na hEaglaise é chomh maith. Thaitin an mhúinteoireacht chomh mór sin leis go mbreathnaítear anois air mar éarlamh ar scoileanna, ar ollscoileanna agus ar mhic
 
Canónaíodh Tomás sa bhliain 1323 agus d’fhógair an Pápa Pius V mar Dhochtúir na hEaglaise é chomh maith. Thaitin an mhúinteoireacht chomh mór sin leisle Tomás go mbreathnaítear anois air mar éarlamh ar scoileanna, ar ollscoileanna agus ar mhic.
 
Ar an 28 Eanáir, ceiliúrtar Lá Fhéile Tomás Acain.
 
[[Íomhá:Toulouse - St Thomas d'Aquin.jpg|clé|mion|
Taisí naoimh, ''église des Jacobins'', Toulouse
]]Chuir a mhuintir, a bhí traidisiúnta go maith, ina aghaidh seo, ach de réir a chéile d’éirigh le Tomás a mhian a fháil.
]]
 
== Tagairtí ==