An difríocht idir athruithe ar: "Inchinn"

Content deleted Content added
mNo edit summary
No edit summary
Líne 7:
 
[[Íomhá:Brain 090407.jpg|thumb|Inchinn]]
In [[ainmhí|ainmhithe]], is í an '''inchinn''' ionad riartha an chórais lárnaigh néaróige, a chúisíonn iompair. Is ancuid inchinnden lonnaithenéarchóras salárnach [[ceann|cheann]],í cosantain againmhithe [[blaoscle ansiméadracht chinn]]dhéthaobhach, agusa icomhordaíonn ngiorrachtis doa threalamhrialaíonn príomhúilcuid [[córasmhaith céadfach|céadfach]];de [[radharc]], [[éisteacht]], [[cothromaíocht]], [[blas]] agus [[boladh]]. Tá inchinn agghníomhaíochtaí na [[veirteabrach|veirteabraigh]] ar fad, agus tá inchinn lárnaithe ag formhór na n-[[inveirteabrach]]. Tig leis an inchinn a bheith an-chasta. Mar shampla, tá thart ar 23 billiún [[cillín néarach|néarón]] san inchinn dhaonna, agus gach ceann acu sin ceangailte le suas le 10,000 néarón eilecolainne.
 
Sa cholainn dhaonna, chomh maith le rialú na gluaiseachta, brath ionchuir chéadfaigh, agus raon leathan próiseas fiseolaíochta, feidhmíonn sí mar orgán smaointeoireachta agus cuid mhaith réigiúin tiomnaithe d'fheidhmeanna intleachtúla ar leith (mar shampla, urlabhra, áireamh, measúnú, déanamh cinntí).
 
== Feidhm ==
Tá an inchinn suite sa chuas cráiniach, cosanta ag [[blaosc an chinn]], agus i ngiorracht do threalamh príomhúil [[córas céadfach|céadfach]]; [[radharc]], [[éisteacht]], [[cothromaíocht]], [[blas]] agus [[boladh]]. Tá inchinn ag na [[veirteabrach|veirteabraigh]] ar fad, agus tá inchinn lárnaithe ag formhór na n-[[inveirteabrach]]. Tig leis an inchinn a bheith an-chasta. Mar shampla, tá thart ar 23 billiún [[cillín néarach|néarón]] san inchinn dhaonna, agus gach ceann acu sin ceangailte le suas le 10,000 néarón eile.
 
Tá na [[Néaróga Cráiniacha|néaróga cráiniacha]] mar chuid den [[lárchóras néarógach]] atá ceangailte go dlúth leis an inchinn.
 
Is féidir an inchinn a roinnt ina 3 chuid:
* an tuil-inchinn (na leathsféir cheirbreacha is an déeinceifilean),
* an lár-inchinn, agus
* an iar-inchinn (an ceirbrín, an pons is an medulla oblongata).
[[Íomhá:Rotating brain colored.gif|clé|mion|[[hipeatalamas]] = dearg, amygdala=glas, hipeacampas/fornix=gorm, pons=buí, [[faireog phiotútach]]=pinc]]
Tá sí leanúnach le corda an dromlaigh ag an medulla oblongata (cuid de stoc na hinchinne).
 
Cuimsíonn sí na leathsféir chráiniacha agus stoc na hinchinne cuasa (na méadailíní) atá leanúnach le canáil lárnach chorda an dromlaigh, agus is istigh ansin a tháirgtear an sreabhán ceirbrispíonach.
 
Tagann 12 phéire néaróg chráiniach amach as an inchinn freisin, ag dul síos corda an dromlaigh chuig orgáin is fíocháin sa cholainn.
[[Íomhá:Monthly multiple sclerosis anim bg.gif|mion|scléaróis iolrach]]
 
== Neamhord ==
I measc na neamhord, na ngalar is na n-ionfhabhtuithe a fhaigheann an inchinn tá stróc, pairilis cheirbreach, néaltrú, titimeas, hidriceifealas, agus meiningíteas. D'fhéadfadh sé nach n-aithneofaí an neamhord ar feadh na mblianta.
 
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
[[Catagóir:Orgáin]]
[[Catagóir:Inchinn| ]]