An difríocht idir athruithe ar: "Naomh Pádraig"

Content deleted Content added
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:Ferns Cathedral St. Patrick by Catherine O'Brien Detail 2009 09 28.jpg|mion|333x333px|Pádraig Naofa, ardeaglais, [[Fearna]] , [[Loch Garman]] ]]
[[Íomhá:Stpatrick hilloftara.jpg|right|200px|thumb|Dealbh Naomh Pádraig i g[[Contae na Mí]]]]
Is é [[Dhá Aspal Déag na hÉireann|aspal]] náisiúnta na n[[Gael]] '''Pádraig Mac Calprainn''', ar a dtugtar '''Naomh Pádraig''' nó '''Pádraig Naofa''' ([[17 Márta]], [[461]], [[492]] nó [[493]] a cailleadh é). Thug sé an [[Críostaíocht|Chríostaíocht]] go h[[Éire|Éirinn]].[[Íomhá:Stpatrick hilloftara.jpg|206x206px|thumb|Dealbh Naomh Pádraig i g[[Contae na Mí]]|clé]]Ceiliúrtar [[Lá Fhéile Pádraig]] ar an [[17 Márta]], an lá a cailleadh é.
 
== Saol ==
Saoránach [[An Róimh|Rómhánach]] de bhunadh [[An Bhreatain Mhór|Briotanach]] a bhí i bPádraig. Ceiliúrtar [[Lá Fhéile Pádraig]] ar an [[17 Márta]], an lá a cailleadh é. Is ainm pearsanta an-choitianta in Éirinn é Pádraig, ach níor baisteadh ar mórán leanaí é go dtí timpeall 120 bliain ó shin. Tá raidhse mór foirmeacha aige - Pádraig, Pádraic, Páraic (go háirithe san iarthar), Pa, Pat, Peaits nó Patch, Paddy, Patsie, Páid nó Paud, Patrice na Fraincíse agus Patrizio na h[[Iodáilis]]e.
Saoránach [[An Róimh|Rómhánach]] de bhunadh [[An Bhreatain Mhór|Briotanach]] a bhí i bPádraig.
[[Íomhá:Slemish mountain County Antrim.jpg|mion|221x221px|
[[Sliabh Mis]] i g[[Contae Aontroma]]
]]
De réir an scéil, nuair a bhí Pádraic ina bhuachaill óg, fuadaíodh é óna bhaile dúchais sa m[[An Bhreatain Bheag|Breatain Bheag]]. Tugadh anall go hÉirinn é. Cuireadh ag aoireacht ar [[Sliabh Mis|Shliabh Mis]] i g[[Contae Aontroma]] é, áit ar chaith sé na blianta ag [[sclábhaíocht]]. [[Oíche]] amháin bhí [[brionglóid]] aige faoi bhád ag fanacht dó, agus d'éalaigh sé agus d'fhill sé mar sin ar a mhuintir.
 
Cúpla bliain níos déanaí, bhí Pádraic urnaithe ina [[Sagart|shagart]]. [[Oíche]] amháin, bhí [[brionglóid]] eile ag Padraic faoi phobal na hÉireann. Chonaic sé [[muintir na hÉireann]] ag glaoch ar ais air. Ba cheart dó dul ina measc agus a [[Creideamh|chreideamh]] a chraobhscaoileadh. Bheartaigh sé mar sin an Chríostaíocht a thabhairt do mhuintir na hÉireann.
De réir an scéil, fuadaíodh é ó thír a mhuintire go hóg, agus cuireadh ag aoireacht ar [[Sliabh Mis|Shliabh Mis]] i g[[Contae Aontroma]] é. Nuair a d´fhill sé ar a mhuintir, bheartaigh sé an Chríostaíocht a thabhairt do mhuintir na hÉireann, agus d'fhill sé sa bhliain [[432]]. Cé gur tháinig an Chríostaíocht go hÉirinn ar dtús nuair a chuir [[an Pápa Ceilistín]] [[Palladius]] go hÉirinn i [[430]], ba é Pádraig an té ar éirigh leis an creideamh a scaipeadh. Insítear scéal freisin faoin iarracht a bhí á déanamh ag Pádraig taoiseach a thabhairt chun na Críostaíochta. Sháigh Pádraig a chrois de thimpist i gcois an taoisigh, ach má dhein níor labhair an taoiseach focal ná ní dhearna gearán. Ghlac sé féin agus a mhuintir leis an gcreideamh nua ag ceapadh gur chuid den searmanas a bhí sa sá.
 
D'fhill Pádraic sa bhliain [[432]]. Cé gur tháinig an Chríostaíocht go hÉirinn ar dtús nuair a chuir an Pápa Ceilistín Palladius go hÉirinn i [[430]], ba é Pádraig an té ar éirigh leis an [[creideamh]] a scaipeadh, is cosúil.
Deirtear gur phioc Pádraig [[seamróg]] agus gur úsáid sé í leis an [[an Tríonóid|Tríonóid]] a mhíniú dá éisteoirí. Deirtear freisin gur dhíbir sé na nathracha nimhe as Éirinn, ach tá amhras faoi seo, nó ní heol dúinn go raibh nathracha nimhe riamh sa tír. Is dóichí gur mar shamhail a húsáideadh an scéal seo don dóigh ar ruaig sé [[seanchreideamh na nGael]], agus go seasann na péisteanna agus na nathracha nimhe don diabhal agus dá chuid mioscaise, is é sin, don tseanchreideamh féin.
[[File:Saint_Patrick's_grave_Downpatrick.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Saint_Patrick's_grave_Downpatrick.jpg|clé|mion|[[Dún Pádraig]], [[Contae an Dúin|An Dún]]]]
Insítear scéal faoin iarracht a bhí á déanamh ag Pádraig taoiseach a thabhairt chun na Críostaíochta. Sháigh Pádraig a chros de thimpiste i gcois an taoisigh, ach má dhein, níor labhair an taoiseach focal ná ní dhearna gearán. Ghlac sé féin agus a mhuintir leis an g[[creideamh]] nua ag ceapadh gur chuid den searmanas a bhí sa sá.
[[File:Kilbennan_St._Benin's_Church_Window_St._Patrick_Detail_2010_09_16.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Kilbennan_St._Benin's_Church_Window_St._Patrick_Detail_2010_09_16.jpg|mion|phioc Pádraig [[seamróg]] agus gur úsáid sé í leis an [[an Tríonóid|Tríonóid]] a mhíniú: séipéal i g[[Cill Bheanáin]], Co na Gaillimhe]]
Deirtear gur phioc Pádraig [[seamróg]] agus gur úsáid sé í leis an [[an Tríonóid|Tríonóid]] a mhíniú dá éisteoirí.
 
== Seanchas agus Béaloideas ==
 
Tá ról tábhachtach ag Pádraig i m[[béaloideas]] na h[[Éire]]ann agus na [[Gaeltacht]]a, agus is iomaí scéal a d'insíodh seanchaithe an tseansaoil faoi. Chuala saol na Gaeilge iomrá ar an lá a casadh Pádraig agus [[Oisín Mac Fhinn|Oisín]], an fear deireanach de na [[Fiannaíocht|Fianna]], ar a chéile in Éirinn. Meafar iontach is ea an scéal seo don dóigh ar tháinig [[an Chríostaíocht]] go hÉirinn agus [[an Phágántacht]] ag cúlú roimpi.
 
=== Na nathracha ===
DeirtearChaith gurPádraic phioc Pádraig40 [[seamróg]] agus guroíche úsáidag troscadh íagus leisag antréanas ar [[anSliabh TríonóidMis|TríonóidChruach Phádraig]] ai mhíniúg[[Cathair na éisteoiríMart]] i g[[Contae Mhaigh Eo]]. Deirtear freisin gur dhíbir Pádraig ansin na [[Nathair nimhe|nathracha]] [[Nimh|nimhe]] as Éirinn,. achAch tá amhras faoi seo<ref>National Geographic, 2008 - [https://news.nationalgeographic.com/news/2008/03/080313-snakes-ireland.html Snakeless in Ireland: Blame Ice Age, Not St. Patrick] </ref>, nó ní heol dúinn go raibh nathracha nimhe riamh sa tír. Is dóichí gur mar shamhail a húsáideadh an scéal seo don dóigh ar ruaig sé [[seanchreideamh na nGael]], agus go seasann na péisteanna agus na nathracha nimhe don diabhal agus dá chuid mioscaise, is é sin, don tseanchreideamh féin.
[[File:Croagh_Patrick_-_geograph.org.uk_-_186660.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Croagh_Patrick_-_geograph.org.uk_-_186660.jpg|clé|mion|[[Sliabh Mis|Cruach Phádraig]] i g[[Contae Mhaigh Eo]]]]
 
=== Na Fianna ===
Chuala saol na Gaeilge iomrá ar an lá a casadh Pádraig agus [[Oisín Mac Fhinn|Oisín]], an fear deireanach de na [[Fiannaíocht|Fianna]], ar a chéile in Éirinn. Meafar iontach is ea an scéal seo don dóigh ar tháinig [[an Chríostaíocht]] go hÉirinn agus an Phágántacht ag cúlú roimpi.
 
Nuair a bhí lá na Féinne thart, phós Oisín banphrionsa ó [[Tír na nÓg|Thír na nÓg]] agus chuaigh a chónaí thall ansin, ach i ndiaidh trí chéad bliain, tháinig cathuithe air i ndiaidh an tseanfhóid. Mar sin, d'fhill sé go hÉirinn ar mhuin chapaill draíochta, agus é curtha faoi gheasa gan baint d'aon rud ná titim anuas den chapall. Bhris sé na geasa, ar ndóigh, thréig an capall bán é, agus b'éigean dó fanacht in Éirinn agus bás a fháil ansin.
[[Íomhá:Myths and legends; the Celtic race (1910) (14760479206).jpg|mion|Pádraig agus na Fianna, (Rolleston, T. W. 1910)]]
Chuala Pádraig trácht air, áfach, go raibh fear de na Fianna clúiteacha fágtha sa tír, agus chuaigh sé i bhfianaise Oisín. Bhí sé dóchasach go n-éireodh leis Oisín a iompú i leith an chreidimh Chríostaí. Ní raibh aon mhaith ann, áfach, bheith ag caint le hOisín faoi Dhia, nó ní raibh ina bhéal siúd ach [[Goll Mac Mórna|Goll]]. "Ní chreidfinnse i nDia", ar seisean, "go dtí go bhfeicfinn Eisean agus Goll ag coraíocht le chéile. Dá n-éireodh le Dia Goll a leagan ansin, chreidfinn gurb é Dia an fear is fearr acu." Ansin, thaispeáin Pádraig d'Oisín an dóigh a raibh na Fianna, nár chuala iomrá riamh ar Dhia ná ar Íosa, ag troid leis na diabhail in Ifreann. D'fhiafraigh sé d'Oisín, nárbh fhearr leis flaithis Dé a bhaint amach, in áit na troda síoraí sin, ach níorbh fhearr: bhí Oisín díreach mífhoighneach chun "iall a chur i súiste Ghoill", mar a dúirt sé.
 
Ansin, thaispeáin Pádraig d'Oisín an dóigh a raibh na Fianna, nár chuala iomrá riamh ar Dhia ná ar Íosa, ag troid leis na diabhail in Ifreann. D'fhiafraigh sé d'Oisín, nárbh fhearr leis flaithis Dé a bhaint amach, in áit na troda síoraí sin, ach níorbh fhearr: bhí Oisín díreach mífhoighneach chun "iall a chur i súiste Ghoill", mar a dúirt sé.
 
== Ainm ==
Is ainm pearsanta an-choitianta in Éirinn é Pádraig, ach níor baisteadh ar mórán leanaí é go dtí timpeall na 1880idí.
[[Íomhá:St Patrick Northern Ireland Flag.png|clé|mion|[[Bratach]], Naomh Pádraig]]
Tá raidhse mór foirmeacha aige - Pádraig, Pádraic, Páraic (go háirithe san iarthar), Pa, Pat, Peaits nó Patch, Paddy, Patsie, Páid nó Paud, Patrice na Fraincíse agus Patrizio na h[[Iodáilis]]e.
 
== Paidir Pádraig Naofa nó Lúireach Phádraig<ref><nowiki>https://youtu.be/Fav5p2RKOak</nowiki> le Bernard Sexton agus cór
 
<nowiki>https://youtu.be/ApvpkWtDCJE</nowiki> Cór Mhuire na Doire Beaga, Gaoth Dobhair
 
<nowiki>https://youtu.be/HvIbdiNyTHk</nowiki> Karen Tracey (le fotheidil)
 
<nowiki>https://youtu.be/PbJui5JTr58</nowiki> Nóirín Ní Riain
Chuala Pádraig trácht air, áfach, go raibh fear de na Fianna clúiteacha fágtha sa tír, agus chuaigh sé i bhfianaise Oisín. Bhí sé dóchasach go n-éireodh leis Oisín a iompú i leith an chreidimh Chríostaí. Ní raibh aon mhaith ann, áfach, bheith ag caint le hOisín faoi Dhia, nó ní raibh ina bhéal siúd ach [[Goll Mac Mórna|Goll]]. "Ní chreidfinnse i nDia", ar seisean, "go dtí go bhfeicfinn Eisean agus Goll ag coraíocht le chéile. Dá n-éireodh le Dia Goll a leagan ansin, chreidfinn gurb é Dia an fear is fearr acu." Ansin, thaispeáin Pádraig d'Oisín an dóigh a raibh na Fianna, nár chuala iomrá riamh ar Dhia ná ar Íosa, ag troid leis na diabhail in Ifreann. D'fhiafraigh sé d'Oisín, nárbh fhearr leis flaithis Dé a bhaint amach, in áit na troda síoraí sin, ach níorbh fhearr: bhí Oisín díreach mífhoighneach chun "iall a chur i súiste Ghoill", mar a dúirt sé.
 
<nowiki>https://youtu.be/L7nt1GsrHtI?t=42s</nowiki> Carn na Ros, scoil náisiúnta </ref> ==
== Paidir Pádraig Naofa ==
{{Vicífhoinse|Fáeth fiada}}
:Críost liom
Line 39 ⟶ 70:
 
(Athinsint ghairid é seo ar an scéal ''Mar a chuaigh Oisín go Tír na hÓige'' ón leabhar ''Seanchas Annie Bhán'' le Gordon W. MacLennan, Baile Átha Cliath 1997. ISBN 1-898473-84-6)
 
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
 
[[Catagóir:Stair na hÉireann|Padraig]]