Vicipéid

An difríocht idir athruithe ar: "An Chúirt Achomhairc (Éire)"

An chéad dhifear eile →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Created by translating the page "Court of Appeal (Ireland)"
(No difference)

Leagan ó 20:35, 29 Márta 2018

Is cúirt in Éirinn í an Chúirt Achomhairc (Béarla: The Court of Appeal) atá suite idir dlínse na hArd-Chúirte agus na Cúirte Uachtaraí. Eascraíonn dlínse na Cúirte ó Airteagal 34.4. Bunaíodh í in 2014, tháinig sí i réimeas ar an dlínse achomhairc a bhí ag an Chúirt Uachtarach go dtí sin agus tháinig sí in ionad na Cúirte Achomhairc Choiriúil agus na Cúirte Achomhairc Armchúirte (faoi réir forála idirthréimhseacha). Tá de rogha ag an Chúirt Uachtarach achomhairc chuig an chúirt sin a cheadú.

Bunú

Is iad an Ard-Chúirt agus an Chúirt Uachtarach an dá uaschúirt dá bhforáiltear faoin Acht Cúirteanna Breithiúnais, 1924 agus faoi Bhunreacht na hÉireann (1937). Faoi na 1990í, bhí riaráiste mór d’achomhairc ón Ard-Chúirt a raibh dualgas ar an gCúirt Uachtarach iad a éisteacht. D’éist an Chúirt Uachtarach níos mó cásanna ná a cuntrapháirteanna i stáit eile ina bhfuil an gnáthchóras dlí i réim.[1] Mhol meitheal oibre a rinne a thuairisc in 2009 cúirt nua a bhunú chun an chuid is mó de na hachomhairc ó bhreithiúnais de chuid na hArd-Chúirte, agus chun an Chúirt Uachtarach a ligean a bheith teoranta do chásanna a bhfuil tábhacht bhunreachtúil ag baint leo amháin. Chun é sin a dhéanamh, bhí gá ann an Bunreacht a leasú chun an ceart ginearálta a bhí ann achomharc a thabhairt chun na Cúirte Uachtaraí a bhaint de, agus chun rogha a thabhairt don chúirt sin cinneadh a dhéanamh maidir leis na cásanna áirithe ar cheart dó éisteacht.[2]

Tugadh cead an Bunreacht a leasú de réir moltaí na tuairisce de 2009 i reifreann a ritheadh ar an 4 Deireadh Fómhair 2013. Tugadh éifeacht don bhforáil bhunreachtúil nua faoi reachtaíocht phríomha leis an Acht um an gCúirt Achomhairc, 2014.[3] Ansin, leasaíodh Rialacha na nUaschúirteanna agus sceideal táillí cúirte le hionstraim reachtúil.[4][5] Tháinig an Chúirt i ngníomh ar an 28 Deireadh Fómhair 2014.[6]

I mí Feabhra 2014, d’fhógair an rialtas go n-ainmneofar breitheamh a bhí ag fónamh san Ard-Chúirt ag an am, Seán Ó Riain mar an t-uachtarán ar an gcúirt nua. Ar an 29 Deireadh Fómhair 2014, d’ainmnigh an Rialtas Ó Riain agus ochtar gnáthbhreithiúna den Chúirt Achomhairc,[7] agus rinne Uachtarán na hÉireann iad go léir a cheapadh ar an lá céanna.[8] Ainmníodh an naoú gnáthbhreitheamh, John A. Edwards ar an 11 Samhain 2014,[9] agus ceapadh é ar an 4 Nollaig 2014.[10]Bhí naonúr de na ceapaithe ar an gCúirt nua ina mbreithiúna san Ard-Chúirt ag an am; fuair breitheamh amháin ardú céime go díreach ón gCúirt Chuarda.[11]

Cásanna

[...] .[12] [...].[13]

[...] .[14] [...].[15] [...]].[16][17]

[...]. [...].[18] [...]. [...].

Ballraíocht

Tá uachtarán, suas le naonúr gnáthbhreithiúna, agus beirt bhall ex officio sa Chúirt Achomhairc. Is iad an Príomh-Bhreitheamh (ceannaire na Cúirte Uachtaraí) agus Uachtarán na hArd-Chúirte an beirt bhall ex officio.[19]  Is ball ex officio na Cúirte Uachtaraí agus na hArd-Chúirte é Uachtarán na Cúirte Achomhairc.

Breithiúna reatha

  •      Seasann sé seo don Uachtarán
Ainm[20] Dáta ceapacháin
Seán Ó Riain Deireadh Fómhair 2014
Michael Peart Deireadh Fómhair 2014
George Birmingham Deireadh Fómhair 2014
Mary Irvine Deireadh Fómhair 2014
Gerard Hogan Deireadh Fómhair 2014
Alan Mahon Deireadh Fómhair 2014
John A. Edwards Nollaig 2014
John Hedigan Meán Fómhair 2016
Máire Whelan Meitheamh 2017
Paul Gilligan Eanáir 2018

Baill ex officio

Ainm Dáta Ceapacháin Oifig
Frank Clarke Iúil 2017 Príomh-Bhreitheamh ar Éirinn
Peter Kelly Nollaig 2015 Uachtarán na hArd-Chúirte

Tagairtí

  1. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Irish Law Times. “This was out-of-kilter with other jurisdictions of a similar nature in the United Kingdom, Canada, New Zealand and Australia.”
  2. ↑ Working Group on a Court of Appeal (May 2009). "Report" (PDF) Prn. A8/0153. Dublin: Stationery Office. 
  3. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Irish Statute Book.
  4. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Irish Statute Book.
  5. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Irish Statute Book.
  6. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Irish Statute Book.
  7. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". MerrionStreet.ie.
  8. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Áras an Uachtaráin. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 29 October 2014.
  9. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". MerrionStreet.ie.
  10. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Áras an Uachtaráin.
  11. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". MerrionStreet.ie.
  12. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". RTÉ News.
  13. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". RTÉ.ie.
  14. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Judgments.
  15. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Bills.
  16. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". The Guardian.
  17. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". The Irish Times. “Media outlets all over the world picked up on the unusual development.”
  18. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". The Irish Times.
  19. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Irish Statute Book.
  20. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."".

Naisc sheachtracha

Leabhar Reachtanna na hÉireann
An tSeirbhís Chúirteanna
British and Irish Legal Information Institute (BAILII)
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=An_Chúirt_Achomhairc_(Éire)&oldid=888521"