An difríocht idir athruithe ar: "An Chúirt Achomhairc (Éire)"

Content deleted Content added
mNo edit summary
m tagairtí ceartaithe
Líne 5:
Is iad an Ard-Chúirt agus an Chúirt Uachtarach an dá uaschúirt dá bhforáiltear faoin Acht Cúirteanna Breithiúnais, 1924 agus faoi [[Bunreacht na hÉireann|Bhunreacht na hÉireann]] (1937). Faoi na 1990í, bhí riaráiste mór d’achomhairc ón Ard-Chúirt a raibh dualgas ar an gCúirt Uachtarach iad a éisteacht. D’éist an Chúirt Uachtarach níos mó cásanna ná a cuntrapháirteanna i stáit eile ina bhfuil an gnáthchóras dlí i réim.<ref>{{cite news|url=http://jura.ku.dk/cecs/staff/?pure=en%2Fpublications%2Fthe-road-to-a-court-of-appealpart-i-history-and-constitutional-amendment(8a0b30dc-8d94-4fa5-88af-cde17c48a05d).html|teideal=The Road to a Court of Appeal—Part I: History and Constitutional Amendment|last=Butler|first=Graham|date=August 2015|work=[[Irish Law Times]]|quote=This was out-of-kilter with other jurisdictions of a similar nature in the United Kingdom, Canada, New Zealand and Australia.|accessdate=31 August 2015}}</ref> Mhol meitheal oibre a rinne a thuairisc in 2009 go mbunófar cúirt nua chun déileál leis an chuid is mó de na hachomhairc ó bhreithiúnais de chuid na hArd-Chúirte, ionas go ligfear don Chúirt Uachtarach a bheith teoranta do chásanna a bhfuil tábhacht bhunreachtúil ag baint leo amháin. Chun é sin a dhéanamh, bhí gá ann an Bunreacht a leasú chun an ceart ginearálta a bhí ann achomharc a thabhairt chun na Cúirte Uachtaraí a bhaint de, agus chun rogha a thabhairt don chúirt sin cinneadh a dhéanamh maidir leis na cásanna áirithe ar cheart dó éisteacht.<ref>{{cite book|author=Working Group on a Court of Appeal|teideal=Report|url=http://www.courts.ie/Courts.ie/library3.nsf/(WebFiles)/D3E9CCA7BAAB5F868025760B0032EA4E/$FILE/Report%20of%20the%20Working%20Group%20on%20a%20Court%20of%20Appeal.pdf|series=Government Publications|volume=Prn. A8/0153|date=May 2009|publisher=Stationery Office|location=Dublin|isbn=978-1-4064-2117-0|format=PDF}}</ref>
 
Tugadh cead an Bunreacht a leasú de réir moltaí na tuairisce de 2009 i reifreann a ritheadh ar an 4 Deireadh Fómhair 2013. Tugadh éifeacht don bhforáil bhunreachtúil nua faoi reachtaíocht phríomha leis an Acht um an gCúirt Achomhairc, 2014.<ref>{{Lua idirlín|url=[http://www.irishstatutebook.ie/2014/en/act/pub/0018/index.html|work=[[Irish Statute"An BooktAcht um an Chúirt Achomhairc"]]}}. Leabhar Reachtanna na hÉireann. 20 Iúil 2014. Léadh é ar an 24 Márta 2015.</ref> Ansin, leasaíodh Rialacha na nUaschúirteanna agus sceideal táillí cúirte le hionstraim reachtúil.<ref>{{Lua idirlín|url=[http://www.irishstatutebook.ie/2014/en/si/0485.html|work=[[ "I.R. Uimh. 485/2014 - Rialacha na hUaschúirteanna (An tAcht um an Ch'uirt Achomhairc 2014) 2014."] ''Irish Statute Book]]}}''. Fuarthas ar an 24 Márta 2015.</ref><ref>{{Lua idirlín|url=[http://www.irishstatutebook.ie/2014/en/si/0492.html|work=[[Irish Statute"I.R. BookUimh. 492/2014 - Ordú (Táillí) na Cúirte Uachtaraí, na Cúirte Achomhairc agus na hArd-Chúirte 2014."]]}} Leabhar Reachtanna na hÉireann. Fuarthas ar an 24 Márta 2015.</ref> Tháinig an Chúirt i ngníomh ar an 28 Deireadh Fómhair 2014.<ref>{{Lua idirlín|url=[http://www.irishstatutebook.ie/2014/en/si/0477.html|work= "Court of Appeal Act 2014 (Establishment Day) Order 2014"]. ''Irish Statute Book}}''. Office of the Attorney General. 21 October 2014.</ref>
 
I mí Feabhra 2014, d’fhógair an rialtas go n-ainmneofar breitheamh a bhí ag fónamh san Ard-Chúirt ag an am, Seán Ó Riain mar an t-uachtarán ar an gcúirt nua. Ar an 29 Deireadh Fómhair 2014, d’ainmnigh an Rialtas Ó Riain agus ochtar gnáthbhreithiúna den Chúirt Achomhairc,<ref>{{Lua idirlín|url=[http://www.merrionstreet.ie/en/News-Room/Releases/Appointments_to_the_Court_of_Appeal.html|work= "Appointments to the Court of Appeal"]. ''MerrionStreet.ie}}''. 29 October 2014.</ref> agus rinne Uachtarán na hÉireann iad go léir a cheapadh ar an lá céanna.<ref>{{Lua idirlín|url=[https://web.archive.org/web/20141029131431/http://www.president.ie/engagements/week-beginning-monday-27th-october-2014/|archiveurl=https://web "President appoints Appeal Court Judges"].archive ''Áras an Uachtaráin''.org/web/20141029131431/ 28 October 2014. Archived from [http://www.president.ie/engagements/week-beginning-monday-27th-october-2014/|archivedate= the original] on 29 October 2014|work=Áras an Uachtaráin}}.</ref> Ainmníodh an naoú gnáthbhreitheamh, John A. Edwards ar an 11 Samhain 2014,<ref>{{Lua idirlín|url=[http://www.merrionstreet.ie/en/News-Room/Releases/Appointment_to_the_Court_of_Appeal.html|work= "Appointment to the Court of Appeal"]. ''MerrionStreet.ie}}''. 11 November 2014.</ref> agus ceapadh é ar an 4 Nollaig 2014.<ref>{{Lua idirlín|url=[http://www.president.ie/engagements/week-beginning-monday-1st-december-2014/|work= "President appoints Mr Justice John Edwards as Appeal Court Judge"]. ''Áras an Uachtaráin}}''. 2 December 2014.</ref> Bhí naonúr de na ceapaithe ar an gCúirt nua ina mbreithiúna san Ard-Chúirt ag an am; fuair breitheamh amháin ardú céime go díreach ón gCúirt Chuarda.<ref>{{Lua idirlín|url=[http://www.merrionstreet.ie/en/News-Room/Releases/Appointments_to_the_Court_of_Appeal.html|work= "Appointments to the Court of Appeal"]. ''MerrionStreet.ie}}''. 29 Deireadh Fómhair 2014.</ref>
 
== Cásanna ==
Ar an 28 Deireadh Fómhair 2014, rinne an Chúirt Uachtarach 258 cásanna a aistriú go dtí an Chúirt Achomhairc.<ref>{{cite news|url=http://www.rte.ie/news/2014/1029/655650-court/|teideal=258 cases transferred to new Court of Appeal|work=[[RTÉ News]]|date=28 October 2014}}</ref> I ndiaidh dó níos mó a aistriú, bhí timpeall 1,650 cás i gceist faoi dheireadh.<ref name="rte915433">{{cite news|url=https://www.rte.ie/news/courts/2017/1026/915433-appeal-court/|teideal=Court of Appeal President warns court close to being overwhelmed|date=26 October 2017|work=[[RTÉ.ie]]|accessdate=26 October 2017}}</ref>
 
Ar an 10 Márta 2015, sheas an Chúirt Achomhairc le rialú na hArd-Chúirte a chinn an chúirt sin i mBealtaine 2014 nár réitigh alt 2(2) den Acht um Mí-Úsáid Drugaí 1977 leis an mBunreacht, agus, dá bharr, sin nach raibh seasmhacht ag na hionstraim reacthúla a rinneadh iad de réir Alt 2(2) lena  ndearnadh druga dearthóra éagsúla a choiriúlú.<ref>{{Lua idirlín|url=[http://courts.ie/Judgments.nsf/bce24a8184816f1580256ef30048ca50/ad1638c8122f48ef80257e04003f88df?OpenDocument|work= "Bederev -v- Ireland & ors"]. ''Judgments}}''. Courts Service of Ireland. [2015] IECA 38. Fuarthas ar an 24 Márta 2015.</ref> Cé go raibh de rogha ag an rialtas achomharc ar an gcinneadh sin a iarraidh ón gCúirt Uachtarach, bhí plean teagmhais beartaithe aige chun reachtaíocht éigeandála a reachtú i ndiaidh chinneadh na hArd-Chúirte, agus ritheadh Acht san Oireachtas faoi dhifear ar an 10 - 11 Márta 2015.<ref>{{Lua idirlín|url=[http://www.oireachtas.ie/viewdoc.asp?DocID=28479&&CatID=59|work= "Misuse of Drugs (Amendment) Bill 2015 (Number 21 of 2015)"]. ''Bills}}''. Oireachtas. Fuarthas 24 Márta 2015.</ref> Tuairiscíodh sna meáin idirnáisiúnta ar an díchoiriúlú a ndearnadh ar MDMA agus ar an meitiolamfataimín ar feadh lá amháin.<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2015/mar/10/irish-es-are-smiling-ecstasy-drugs-temporarily-legal-in-ireland|teideal=Irish Es are smiling – ecstasy and other drugs temporarily legal in Ireland|last=McDonald|first=Henry|date=10 March 2015|work=[[The Guardian]]|accessdate=24 March 2015|location=London}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.irishtimes.com/news/politics/give-me-a-crash-course-in-the-temporary-legalisation-of-ecstasy-1.2138755|teideal=Give Me a Crash Course In . . . the temporary legalisation of ecstasy|last=Minihan|first=Mary|date=14 March 2015|work=[[The Irish Times]]|quote=Media outlets all over the world picked up on the unusual development.|accessdate=24 March 2015}}</ref>
 
I Meán Fómhair 2016, dúradh in alt in ''The Irish Law Times'', ''“the Court of Appeal never had a prayer of solving the problem that was put to the people in this referendum, which was solving the backlog”'' agus 1,814 cás ar feitheamh ag deireadh 2015 i gcomparáid le 2,001 ag tús na bliana sin.<ref name="it2796120" /> Dúirt urlabhraí thar cionn na cúirte go mbeadh sí in ann cásanna a phróiseáil níos tapa nuair a “aimsíonn sí a slí di féin chun teacht isteach ar an obair.”<ref name="it2796120">{{cite news|url=http://www.irishtimes.com/news/crime-and-law/court-of-appeal-backlog-could-take-over-a-decade-to-clear-1.2796120|teideal=Court of Appeal backlog 'could take over a decade to clear'|last=Gallagher|first=Conor|date=19 September 2016|work=The Irish Times|accessdate=19 September 2016}}</ref> I nDeireadh Fómhair 2017, dúirt Uachtarán na cúirte go raibh sí “ag druidim le bheith ag an bpointe ag a mbeadh gach rud ag dul sa mhuileann uirthi” mar gheall ar an riaráiste cásanna, agus timpeall 600 cás curtha chuici sa bhliain i gcodarsnacht leis an 320 cás a éiríonn léi déileáil leo in aon bhliain amháin.<ref name="rte915433" /> Thairg an Chúirt Uachtarach cuid de na 650 cás a bhí fós le héisteacht díobh siúd ar aistríodh iad in 2014.<ref name="rte915433" />
 
== Ballraíocht ==
Tá uachtarán, suas le naonúr gnáthbhreithiúna, agus beirt bhall ''ex officio'' sa Chúirt Achomhairc. Is iad an Príomh-Bhreitheamh (ceannaire na Cúirte Uachtaraí) agus Uachtarán na hArd-Chúirte an bheirt bhall ''ex officio''.<ref name="act2014n18s6">{{Lua idirlín|url=[http://www.irishstatutebook.ie/eli/2014/act/18/section/6/enacted/en/html#sec6|work=[[Irish Statute"Court Bookof Appeal Act 2014, s.6"]]}}. ''Leabhar Reachtanna na hÉireann''. 20 Iúíl 2014. Fuarthas 16 Eanáir 2016.</ref>  Is ball ''ex officio'' na Cúirte Uachtaraí agus na hArd-Chúirte é Uachtarán na Cúirte Achomhairc.
 
=== Breithiúna reatha ===
* *** Seasann sé seo d'Uachtarán na Cúirte
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;"
!Ainm<ref>{{Lua idirlín|url=[http://www.courts.ie/Courts.ie/Library3.nsf/PageCurrent/91D731A12A4B8A0F80257FBC004E191F}} "The judges"]. An tSeirbhís Chúirteanna (Éire). 21 Iúil 2017.</ref>
!Dáta ceapacháin
|- style="font-weight:bold; background:#FFDFD6;"