An difríocht idir athruithe ar: "Bolcán"

Content deleted Content added
No edit summary
Líne 10:
Tarlaíonn bolcáin an domhain toisc go bhfuil a screamh briste ina 17 plátaí teicteonacha móra dochta, a bhíonn ag [[snámh]] ar sraith an [[Maintlín (geolaíocht)|mhaintlín]] a bhíonn níos boige agus níos teo.
[[Íomhá:Volcano Map.png|clé|mion|Na plátaí]]
Dá bhrí sin, ar an domhan, faightear bolcáin de gnáth san áit ina mbíonn plátaí teicteonacha ag eisréimniú nó ag inréimniú. Mar shampla, is cúis le plátaí dibhéirseacha atá ag tarraingt óna chéile na bolcáin a bhíonn ag droim lár[[aigéan]]<nowiki/>ach, mar shampla [[Droim an Atlantaigh Láir]]; plátaí teicteonacha coinbhéirseacha ag teacht le chéile is cúis leis na bolcáin ag Fáinne Tine an Aigéin Chiúin.
 
Chruthaítear bolcáin freisin san áit ina mbíonn síneadh agus tanú ar phlátaí taobh istigh na screimhe, m.sh., i Scoiltghleann na hAfraice Thoir agus sa bhlárum bholcánach Wells Gray-Clearwater agus i Scoiltghleann an Rio Grande i Meiriceá Thuaidh. Tagann an cineál seo bolcánachais faoi scáth na bolcánachais "hipitéis phláta". I gcónai, mínítear an bholcánachas, ar shiúl ó teorainneacha plátaí, mar chleitíní an mhaintlín.
Líne 25:
== Eachtraí ==
* [[79]] - Scriosadh [[Pompeii]] agus [[Herculaneum]] nuair a phléasc an bolcán [[an Veasúiv]] i mí Lúnasa.
* [[10 Aibreán]] [[1815]] - Phléasc Mount Tambora, ar Sumbawa san [[An Indinéisis|Indinéis]], an brúchtadh bolcánach is mó riamh, saghas "VEI-7"
* [[27 Lúnasa]] [[1883]] - Phléasc an bolcán Krakatau san [[An Indinéis|Indinéis]]. Seo an pléascadh ba mhó riamh, b'fhéidir, ó bhí scríobh ag an [[Cine daonna|chine dhaonna]].
[[Íomhá:Krakatoa eruption lithograph.jpg|mion|Brúchtadh Krakatau sna hIndiacha Thoir Ollannacha (an Indinéis inniu). Fuair 36,000 duine bás]]