An difríocht idir athruithe ar: "Aicmiú aeráide Köppen"

Content deleted Content added
defsort
No edit summary
chlib amháin: 2017 source edit
Líne 52:
]]
 
Ceann de na córais [[aicmiú aeráide|aicmithe aeráide]] is forleithne is ea '''an t-aeráidaicmiú Köppen'''. D'fhoilsigh an [[clíomeolaí]] [[Wladimir Köppen]] (1846-1940) é don chéad uair sa bhliain 1884,<ref>{{cite journal |last=Köppen |first=Wladimir |date=1884 |teideal=Die Wärmezonen der Erde, nach der Dauer der heissen, gemässigten und kalten Zeit und nach der Wirkung der Wärme auf die organische Welt betrachtet |url=http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/koeppen.htm |trans-teideal=The thermal zones of the earth according to the duration of hot, moderate and cold periods and to the impact of heat on the organic world) |journal=Meteorologische Zeitschrift |translator1-first=E. |translator1-last=Volken |translator2-first=S |translator2-last=Brönnimann |publication-date=2011 |volume=20 |issue=3|pages=351–360 |via=http://www.ingentaconnect.com/content/schweiz/mz/2011/00000020/00000003/art00009|bibcode=2011MetZe..20..351K |doi=10.1127/0941-2948/2011/105 }}</ref><ref><nowiki>{{cite journal |last1=Rubel |first1=F. |last2=Kottek |first2=M |date=2011 |teideal=Comments on: 'The thermal zones of the Earth' by Wladimir Köppen (1884) |journal=Meteorologische Zeitschrift |volume=20 |issue=3 |pages=361–365 |url=http://www.ingentaconnect.com/content/schweiz/mz/2011/00000020/00000003/art00010|bibcode=2011MetZe..20..361R |doi=10.1127/0941-2948/2011/0258 }}</ref> le roinnt mionathruithe níos déanaí ar aghaidh, go háirithe sna blianta 1918 agus 1936. <ref>{{cite encyclopedia |last=Köppen |first=Wladimir |year=1918 |title=Klassification der Klimate nach Temperatur, Niederschlag and Jahreslauf |encyclopedia=Petermanns Geographische Mitteilungen |volume=64 |pages=193–203, 243–248 |via=http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/koeppen.htm}}</ref><ref>{{cite encyclopedia |last=Köppen |first=Wladimir |year=1936 |teideal=Das geographische System der Klimate |trans-title=The geographic system of climates |section=C |editor1-last=Köppen |editor1-first=Wladimir |editor2-first=Rudolf |editor2-last=Geiger (publisher) |work=Handbuch der Klimatologie |volume=1 |publisher=Borntraeger |location=Berlin |url=http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/pdf/Koppen_1936.pdf}}</ref> Ina dhiaidh sin, chomhoibrigh an clíomeolaí [[An Ghearmáin|Gearmánach]] [[Rudolf Geiger]] (1954, 1961) le Köppen ar athruithe ar an gcóras aicmithe, ar a dtugtar in amanna, an '''córas aeráidaicmithe Köppenan- Geiger'''.<ref /><ref />
 
Roinn aeráidaicmiú Köppen na haeráidí i gcúig phríomhghrúpa aeráide, agus gach grúpa a bhí roinnte aige bunaithe ar dheascadh séasúrach agus patrúin teochta. Is iad na cúig phríomhghrúpa ná A ([[aeráid thrópaiceach| trópaiceach]]), B ([[aeráid thirim|tirim]]), C ([[aeráid mheasartha| measartha]]), D ([[aeráid ilchríochach|ilchríochach]]), agus E ([[aeráid pholach|polach]]). Tá litir ag gach grúpa agus foghrúpa. Tá príomhghrúpa sannta do gach aeráid (an chéad litir). Tugtar foghrúpa frasaíocht séasúrach (an dara litir) do gach aeráid, ach amháin dóibh siúd atá i ngrúpa E. Mar shampla, léiríonn Af aeráid na foraoise trópaicí báistí. Sannann an córas foghrúpa teochta do gach grúpa seachas iad siúd atá sa ghrúpa A, a léiríonn an tríú litir le haghaidh climates i B, C, agus D, agus an dara litir do thimpealtaí in E. Mar shampla, léiríonn Cfb aeráid farraige le samhraí te mar a léirítear ag an deireadh b. Aicmítear sciatháin bunaithe ar chritéir shonracha ar leith do gach cineál aeráide.