An difríocht idir athruithe ar: "Réalta"

Content deleted Content added
mNo edit summary
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:1kpc Star Map.gif|mion]]
Is é rud is '''réalta''' ann ná rinn neimhe agus foinse solais. Is amhlaidh a ghineann réalta [[fuinneamh]]. Trí bhíthin comhleá eithneach ina croíleacán é sin. Réalta is ea an [[Grian|Ghrian]] seo againne.
Is é rud is '''réalta''' ann ná Rinn spéire a ghineann [[fuinneamh]] trí bhíthin comhleáite [[Núicléas (réalteolaíocht)|núicléach]] ina croíleacán, agus atá ina fhoinse [[Solas|solais]] mar sin<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Hussey, Matt|date=2011|url=|title=Fréam an Eolais|journal=|volume=|issue=2011}}</ref>. Trí bhíthin comhleá eithneach ina croíleacán é sin. Réalta is ea an [[Grian|Ghrian]] seo againne.
 
== Fisic ==
Ní réaltaí iad na [[pláinéid]], na hastaróidigh, ná na [[Gealach|gealacha]]. Ní ghineann siad seo [[solas]]. Nuair a dhéanann solas na gréine imbhualadh leo sin, is é rud a dhéanann siad: an solas sin a fhrithchaitheamh. Is [[liathróid|liathróidí]] de ghás te iad na réaltaí. Is í a gcuid imtharraingthe féin a bhíonn a gcoinneáil le chéile. Is réalta sa mheánmhéid í an Ghrian. Is mó faoi mhilliún i ná an [[Domhan]], nó mar sin. Cuid de na réaltaí - is lú ná an deichiú cuid de mhéid na gréine, agus tá réaltaí eile ann agus is mó faoi sheasca iad ná méid na gréine. Timpeall 6,000&nbsp;°C an teocht atá ar dhromchla na gréine, agus meastar gur 15,000&nbsp;°C de theocht a bhíonn ina lár.
Ní réaltaí iad na [[pláinéid]], na h[[Astaróideach|astaróidigh]], ná na [[Gealach|gealacha]]. Ní ghineann siad seo [[solas]]. Nuair a dhéanann solas na gréine imbhualadh leo sin, is é rud a dhéanann siad: an solas sin a fhrithchaitheamh.
 
Is [[liathróid|liathróidí]] de ghás te iad na réaltaí. Is í a gcuid imtharraingthe féin a bhíonn a gcoinneáil le chéile.
Dath dearg a bhíonn ar na réaltaí is fuaire, dath buí ar réaltaí i meánraon na teochta, ar an grian abair, agus dath gorm nó bán ar na réaltaí níos teo fós.
 
Is réalta sa mheánmhéid í an Ghrian. Is mó faoi mhilliún i ná an [[Domhan]], nó mar sin.
[[Íomhá:PIA20055 Cool Star Marked by Long-Lived Storm (Artist's Concept) (cropped).gif|mion|W1906+40]]
Cuid de na réaltaí - is lú ná an deichiú cuid de mhéid na gréine, agus tá réaltaí eile ann agus is mó faoi sheasca iad ná méid na gréine. Timpeall 6,000&nbsp;°C an teocht atá ar dhromchla na gréine, agus meastar gur 15,000&nbsp;°C de theocht a bhíonn ina lár.
 
Dath dearg a bhíonn ar na réaltaí is fuaire, dath buí ar réaltaí i meánraon na teochta, ar an grian abair, agus dath gorm nó [[bán]] ar na réaltaí níos teo fós.
 
Ina [[réaltbhuíon]]ta a bhíonn na réaltaí. Idir deich gcinn agus deich míle réalta a bhíonn sa bhuíon. Ina [[réaltra|réaltraí]] a bhíonn na réaltbhuíonta seo.
[[Íomhá:Motion in the Crab Nebula (09-2005 to 11-2005).gif|clé|mion|Crab Nebula]]
[[Íomhá:Proxima Centauri 2MASS Atlas.jpg|mion|Proxima Centauri (2Mass)]]
 
== Na réaltaí is gaire ==
Is iad seo na réaltaí is gaire don Domhan, lena bhfad amach i solasbhlianta:
 
* Proxima Centauri 4.24
* Alpha Centauri A 4.34
* Alpha Centauri B 4.34
* Réalta Barnard 5.97
* Wolf 359 7.80
* Lalande 2 1 1 85 8.19
* UV Ceti A 8.55
* UV Ceti B 8.55
* Sirius A 8.67
* Sirius B 8.67
 
== Féach freisin ==
 
* [[Réalta an bháis|réalta an bháis (Neimisis)]]
* [[réalta athraitheach]]
* [[réalta bhíogach]]
* [[an Réalta Thuaidh]]
* [[réaltbhitheolaíocht]]
 
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
 
[[Catagóir:Réaltaí|*]]