An difríocht idir athruithe ar: "Leabhar na hUidhre"
Content deleted Content added
→Naisc sheachtracha: Typo clib: Mobile edit Mobile web edit |
No edit summary clib: Mobile edit Mobile web edit |
||
Líne 5:
Meastar go raibh triúr scríobhnóirí i mbun oibre ar an leabhar. D'aithin [[Richard Irvine Best]] thar a chéile iad de réir a lámhscríobhnóireachta, agus thug sé na litreacha '''A''', '''M''' agus '''H''' dóibh.<ref>R. I. Best, "Notes on the Script of ''Lebor na hUidre''", ''[[Ériu (journal)|Ériu]]'' 6, 1912, ll. 161–174</ref> Creidtear gur chomhaoiseach iad '''A''' and '''M'''. Thosaigh scríobhaí '''A''' an obair, ag scríobh na chéad leathnach de théacsanna ar leith, agus lean '''M''' ar aghaidh léi. D'aithin Best scríobhaí '''M''' le [[Máel Muire mac Céilechair]] meic Cuinn na mBocht, de réir fianaise dhá ''[[probatio pennae|probationes pennae]]'' san imeall, agus an scríbhneoir ag cleachtadh a shíniú. Áit eile sa lámhscríbhinn i nóta níos déanaí, aithnítear Máel Muire mar an té "a scríobh agus and thiomsú an leabhar seo ó leabhair éagsúla". Tá a dhúnmharú ag [[Cluain Mhic Nóis]] i 1106 cláraithe sna ''h[[Annála na gCeithre Máistrí]]'',<ref>''[[Annála na gCeithre Máistrí]]'', [http://www.ucc.ie/celt/published/T100005B/text021.html M1106.7]</ref> rud a thugann am agus áit is déanaí don chuid is mó den lámhscríbhinn. Tamall ina dhiaidh, chuir '''H''' (ainmnithe de bharr dhá sheanmóir (homailí) dá chuid) téacsanna nua éagsúla leis an leabhar, uaireanta thar an mbunchóip (pailmseist), uaireanta ar leathnaigh nua. Bunaithe ar ortagrafaíocht agus ar fhocal iasachta Béarla, molann [[Gearóid Mac Eoin]] go raibh '''H''' ag scríobh ag druidim leis an 13ú haois.<ref>Gearóid Mac Eoin, "The Interpolator H in ''Lebor na hUidre''", ''Ulidia'', December Publications, 1994, pp. 39–46.</ref>
Tar éis díscaoileadh na mainistreach, tháinig an lámhscríbhinn i seilbh an chlann [[Uí Dhónaill]] as [[Contae Dhún na nGall]]. Bhí sí acusan go dtí 1359, nuair a chuireadh ar fhuascailt ise agus an ''[[Leabhar Gearr]]'' atá caillte, ar son baill na clainne a bhí ina bpríosúnaigh ag Cathal Óg [[Ó Conchobhair Sligigh]] (bás. 3ú Mí na Samhna 1362). Fuair Aodh Rua Ua Dónaill an lámhscríbhinn ar ais i 1470, agus d'fhan sí i nDún na nGall go dtí 1631 ar a laghad, nuair a cuireadh tiomsú ''[[Annála na gCeithre Máistrí]]'' i gcríoch. Ní fios cá raibh sí ad sin amach go dtí 1837, agus í mar chuid de bhailiúchán Messrs. Hodges & Smith, [[Faiche an Choláiste]], Baile Átha Cliath. Tá sí luaite le [[George Petrie]] ina aiste dar teideal "History and Antiquities of Tara Hill". Ceannaíodh bailiúchán Hodges & Smith, 227 lámhscríbhinn san áireamh, ag an ARÉ i 1844.<ref>R. I. Best and Osborn Bergin (
</ref>
Foilsíodh macasamhail liteagrafach na lámhscríbhinne leis an RIA i 1870.<ref name="eds">[https://celt.ucc.ie//published/G301900/index.html]</ref> Foilsíodh [[leagan [[dioplómatúil]] i 1929 le Best and [[Osborn Bergin]], agus na trí lámh idirdhealaithe le cló-aghaidheanna éagsúla. Tá scanacháin dhigitigh le fáil ar an suíomh Irish Script Online.▼
▲Foilsíodh macasamhail liteagrafach na lámhscríbhinne leis an
==Ábhair==
| |||