An difríocht idir athruithe ar: "Frederick Douglass"

Daonuasclóir, leasaitheoir sóisialta, [[Scríbhneoir|údar]], agus óráidí [[SAM|Meiriceánach]] ab ea '''Frederick Douglass''' (a rugadh mar '''Frederick Augustus Washington Bailey''' i mí Feabhra, [[1818]] – [[20 Feabhra]] [[1895]])<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.coisceim.ie/frederick.html|teideal=Frederick Douglass in Éirinn|údar=Christine Kinealy|dáta=2016|foilsitheoir=Coiséim|dátarochtana=2018}}</ref>. Rugadh Douglass mar [[Sclábhaíocht|sclábhaí]] i gContae Talbot i [[Maryland]]. Scríobh sé roinnt dhírbheathaisnéisí[[Dírbheathaisnéis|dhírbheathaisnéis]]í a raibh an-tóir orthu. Fuair sé bás i [[Washington, D.C.]].

Thug Douglass cuairt ar an mBreatain agus ar [[Éirinn]] sna blianta 1845–47, mar ar. D;éirigh sé mór le [[Daniel O'Connell]].

Rugadh Frederick Douglass ar phlandáil i Maryland ar an mbruach thoir den Bhá [[Chesapeake, Virginia|Chesapeake]]. Ní raibh lá ná bliain a bhreithe lánchinnte ach rugadh é am éigin i mí Feabhra. Glactar leis gur sa bhliain 1818 a rugadh é. Maidir le dáta a bhreithe chinntigh sé é a cheiliúradh ar an 14ú lá de mhí Fheabhra. Thug a mháthair, Harriet Bailey, a sloinne féin dó. D'éirigh Douglass as úsáid an dá ainm láir a tugadh air sách luath ina shaol, agus thosaigh sé ar Douglass a úsáid in áit Bailey i ndiaidh dó a shaoirse a bhaint amach ní ba dhéanaí sa tuaisceart.

[[Íomhá:Unidentified Artist - Frederick Douglass - Google Art Project-restorecomposite.png|clé|mion|clé|Frederick Douglass, agus é timpeall 29 bliana d'aois328x328px]]

Rinne Frederick Douglass iarrachtaí éalú, an chéad uair ó fhear darbh ainm Freeland ar tugadh Douglass ar iasacht dó. Ansin rinne sé iarracht andéalú an dara huair ó úinéir nua, Edward Covey, sa bhliain 1836. Theip air sa dá iarracht.

Sa bhliain 1837 casadh Ann Murray air, bean ghorm shaor as Baltimore a bhí 5 bliana ní ba shine ná é. Ar 3 Meán Fómhair 1838, d'éirigh leis éalú ar bord traenach le cuidiú Murray agus duine eile. D'imigh sé ón traein agus é i Maryland go fóill. Bhí sé feistithe mar mhairnéalach agus, le cuidiú cáipéisí bréagacha, rinne sé a bhealach ó thuaidh go hindíreach trí [[Delaware]], stát eile ina raibh sclábhaíocht ar siúl, agus ansin go [[Philadelphia]] agus [[Nua-Eabhrac (cathair)|Cathair Nua-Eabhrac]]. Sa chathair seo mhothaigh sé go raibh sé saor. Le cabhair ó dhaonuasclóir ansin thug sé faoi shaol nua. Phós seisean agus Ann Murray ar 15 Meán Fómhair 1838, agus chuir siad fúthu i [[New Bedford, Massachusetts]].

Chuaigh Douglass leis an Eaglais Afraiceach Modhach agus sa bhliain 1839 bronnadh ceadúnas dó mar sheanmóirí. Chuidigh a chuid oibre san eaglais sin lena scileanna óráide a líomh. Tháinig Douglass faoi anáil an daonuasclóra úd [[William Lloyd Garrison]], agus d'aithin Garrison gur duine cumasach é Douglass chomh maith. Thug Douglass a chéad óráid in aghaidh na [[sclábhaíocht]]a in Elmira, [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua-Eabhrac]] i 1840, stad ar an "Iarnród faoi Thalamh".

D'éirigh go maith le Douglass arís nuair a hiarradh air labhairt ón stáitse ag cruinniú frithsclábhaíochta eile. Labhair sé ag cruinniú bliantúil Chumann Frithsclábhaíochta Massachusetts i [[Nantucket]] go gairid ina dhiaidh sin agus as sin amach bhí éileamh rialta air mar chainteoir ag cruinnithe den chineál sin.[[Íomhá:Unidentified Artist - Frederick Douglass - Google Art Project-restore.png|mion|clé|Frederick Douglass, agus é timpeall 29 bliana d'aois]]

Foilsíodh an chéad chuntas ar a shaol óna pheann féin sa bhliain 1845 faoin teideal ''Narrative of the Life of Frederick Douglass, an American Slave''. Cuireadh fáilte roimhe cé go rabhthas ann a raibh amhras orthu go mbeadh iarsclábhaí nó duine gorm ar bith ábalta cuntas a scríobh ar chaighdeán chomh hard sin.

Taobh istigh de 3 bliana díoladh 11,000 cóip den [[leabhar]] agus bhí 9 gcló de dhíth chun an t-éileamh a shásamh. Foilsíodh an leabhar san [[An Eoraip|Eoraip]] chomh maith agus aistríodh é go [[An Fhraincis|Fraincis]] agus go [[An Ollainnis|hOllainnis]]. Tháinig dhá eagrán athcheartaithe agus méadaithe amach sna blianta níos déanaí ina shaol.

Sa bhliain 1855 cuireadh leabhar eile fós amach uaidh, mar atá ''My Bondage and Freedom''.

Foilsíodh ''The Life and Times of Frederick Douglass'' i 1881 (eagrán athcheartaithe i 1892).

Sa bhliain 1845, sna sála ar fhoilsiú an chéad leabhair uaidh agus ar eagla go ndéanfadh Hugh Auld, an duine deireannach ina "úinéir" ar Douglass, iarracht seilbh a ghlacadh air arís, thug Douglass aghaidh ar Éirinn agus an Bhreatain Mhór. Níorbh é an chéad iar-sclábhaí a rinne a leithéid. Chuaigh sé ar bord an ''Cambria'' go [[Learpholl]] Shasana ar 16 Lúnasa 1845. Bhí an [[An Drochshaol|Drochshaol]] ag tosnú in Éirinn ag an am.