An difríocht idir athruithe ar: "Brú na Bóinne"

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 2:
[[Íomhá:Wakeman Newgrange tumulus chamber cross section.png|mion|200x200px|Tras-alt trasna]]
<br />[[Íomhá:Newgrange.JPG|deas|200px|thumb|[[Sí an Bhrú]] i mBrú na Bóinne.]]
Is réigiún seandálaíochta[[seandálaíocht]]<nowiki/>a é '''Brú na Bóinne'''. Tá sé suite i g[[Contae na Mí]], iidir b[[PoblachtAn naUaimh|An hÉireannUaim]]<nowiki/>h agus [[Droichead Átha|Droichead]] [[Baile Átha Cliath|Átha]] . Tá na suíomhanna réamhstairiúla[[An Réamhstair|réamhstairi]]úla is cáiliúla in [[Éire|Éirinn]] ann, ina measc [[Sí an Bhrú]] agus [[Cnobha]]. Brú na Bóinne, ar a dtugtar freisin Bend na Bóinne nó Gleann na Bóinne, is iarsmaí na tréimhse [[An Réamhstair|réamhstairiúla]] é. Thosaigh tógáil an reilig[[tuama thuama pasáisteseomrach]] i mBrú na Bóinne ar feadh thart ar 3200 BC.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.worldheritageireland.ie/bru-na-boinne/|teideal=Brú na Bóinne {{!}} World Heritage {{!}} World Heritage Ireland|language=en|work=www.worldheritageireland.ie|dátarochtana=2018-12-04}}</ref>
 
Thóg pobal [[Feirmeoir|feirmeoireachta]] Brú na Bóinne a d'fhéach ar thailte saibhir Ghleann na Bóinne. Tá Cnóbha agus Dubhadh mar chnocanna den chineál céanna, mar aon le Brú na Bóinne ainmnithe mar Láithreán Oidhreachta Domhanda ag UNESCO.<ref name=":3">{{Lua idirlín|url=https://www.newgrange.com/|teideal=Newgrange Stone Age Passage Tomb - Boyne Valley, Ireland|language=en|work=www.newgrange.com|dátarochtana=2018-12-04}}</ref><ref name=":4">{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/en/s?txt=knowth&str=on|teideal='knowth'|language=en|work=Logainm.ie|dátarochtana=2018-12-04T17:23:23Z}}</ref>
 
{{Glanadh}}
== Cuntas Fisiciúil ==
 
Tá an séadchomhartha Brú na Bóinne suite idir an baile Droichead Átha agus An Uaimh. Tá an tuama ochtú méadar ar trastomhas. Ag bonn am tuama tá 97 cloch cholbha, cuid acu atá maisithe go mór le healaín meigiliteacha. Is é an dá chloch is mó maisithe ná cloch iontrála agus cloch cholbha 52, díreach ar chúl an tuama. Tá sé déanta suas de chlocha uisce rollta ó ardáin Abhainn na Bóinne.<ref name=":0">{{Luaigh foilseachán|date=2018-12-01|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Newgrange&oldid=871505198|title=Newgrange|language=en|journal=Wikipedia}}</ref> Cuid den ábhar a chruthaíonn an séadchomhartha a tháinig ó chomh fada le Mournes agus Sléibhte Chill Mhantáin cosúil le Grianchloch bhán agus bholláin eibhir bhabhta.<ref name=":0" />
== Sí an Bhrú ==
Is antuama séadchomharthacloiche Brúón nag[[An BóinneChianaois|cianaois]] suite idir an baile Droichead Átha agus Ané Uaimhseo. Tá an tuama ochtú méadar ar trastomhas. Ag bonn am tuama tá 97 cloch cholbha, cuid acu atá maisithe go mór le healaính[[ealaín]] meigiliteacha. Is é an dá chloch is mó maisithe ná cloch iontrála agus cloch cholbha 52, díreach ar chúl an tuama. Tá sé déanta suas de chlocha uisce rollta ó ardáin [[An Bhóinn|Abhainn na Bóinne]].<ref name=":0">{{Luaigh foilseachán|date=2018-12-01|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Newgrange&oldid=871505198|title=Newgrange|language=en|journal=Wikipedia}}</ref> Cuid den ábhar a chruthaíonn an séadchomhartha a tháinig ó chomhna fada[[Beanna le MournesBoirche]] agus [[Sléibhte Chill Mhantáin|Sléibhte Chill Mhantái]]<nowiki/>n cosúil le Grianchloch bhán agus bholláin eibhir bhabhta.<ref name=":0" />
[[Íomhá:Corbelled House on Grootfontein Farm, off the R63 interior roof.JPG|mion|'''Díon Coirbéalta'''|alt=|265x265px]]
Síneann an sliocht le haghaidh 19 méadar nó thart ar an tríú cuid den bhealach isteach i lár an déanmhais, atá os comhair an Oirdheiscirt. Mar thoradh ar an sliocht istigh go dtí seomra ciorcail le díon coirbéalta. Tar éis 5,000 bhliain tá an díon fós uiscedhíonach.I sa seomra tá clocha cuan ann, áit a bhfuarthas forais de chomhlachtaí. D'fhéadfadh sé seo a chiallaíonn go raibh siad fós de dhaoine ríchíosa ón am sin.
 
=== Ealaín ===
Line 22 ⟶ 24:
 
Mhol Frank Mitchell go bhféadfaí an séadchomhartha a thógáil laistigh de chúig bliana, ag brath ar a mheastachán ar líon dócha na n-áitritheoirí áitiúla i rith na Neoiliteach agus an méid ama a d'fhéadfaidís a bheith dírithe ar a thógáil seachas feirmeoireacht. Mar sin féin, rinne Michael a cháineadh an meastachán seo. J. O'Kelly agus a fhoireann seandálaíochta, a chreid go dtógfadh sé tríocha bliain ar a laghad a thógáil.<ref name=":2" /><ref name=":0" />
[[Íomhá:2013_Solstice_Newgrange.jpg|link=https://ga.wikipedia.org/wiki/%C3%8Domh%C3%A1:2013_Solstice_Newgrange.jpg|clé|mion|[[Brú na Bóinne]], 21-23 Nollaig, tá an tuama lán le [[solas]], solas beannaitheach]]
 
<br />
 
=== Adhlacadh ===