An difríocht idir athruithe ar: "Cill (bitheolaíocht)"

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 2:
[[Íomhá:Cork_Micrographia_Hooke.png|thumb|right|280px|<!--Drawing of the structure of [[Cork cambium|cork]].-->]]
 
Is í '''an chill''' ((ón [[Laidin]] '"cella' ", rud a chiallaíonn "seomra beag" ) an t-aonad bunúsach struchtúrach, feidhmiúil, agus bitheolaíoch de ghach [[orgánach]] beo, agus an t-aonad is lú gur féidir a [[cilldeighilt|mhacasamhlú]] go neamhspleách. Go minic, tugtar ''bloic thógála na beatha'' orthu. Glaoitear [[Bitheolaíocht cheallach]] ar staidéar na gceall.
 
Bíonn cealla comhdhéanta de [[cíteaplasma| chíteaplasma]] a bhíonn [[scannán|scannánfholaithe]], ina bhfuil go leor [[bithmhóilín|bithmhóilíní]], mar shampla [[próitéinPróitéin|próitéiní]] agus [[aigéid núicléasacha]]. Is féidir orgánaigh a rangú mar aoncheallach (comhdhéanta de chill aonair; lena n-áirítear [[baictéar |baictéir]]) nó ilcheallach (lena n-áirítear [[planda|plandaí]] agus [[ainmhí |ainmhithe]]). Cé nach ionann líon na gceall i plandaí agus ainmhithe ó speiceas go speiceas, bíonn thart ar 100 trilliún (1014) cill san duine. Tá an chuid is mó de na cealla i bplandaí agus ainmhithe sofheicthe ach amháin faoin micreascóp, le [[toise|toisí]] idir 1 agus 100 [[Miocrón|micriméadar]].
 
Ba ea [[Robert Hooke]] a chéad d'aimsigh an chill, sa bhliain 1665. Deir 'Teoiric na gCeall', a tháinig chun cinn sa bhliain 1839 a bhuí le [[Matthias Jakob Schleiden]] agus [[Theodor Schwann]], go mbíonn gach orgánach comhdhéanta de chill amháin nó níos mó, gurb iad na cealla aonad bunúsach an struchtúir agus na feidhme, i ngach orgánach beo, go dtagann gach cill ó chill eile a bhí ann roimhe, agus go bhfuil, ag gach cill, an fhaisnéis oidhreachtúil is gá chun feidhmeanna na cille a rialú agus faisnéise a tharchur don chéad ghlúin eile. Tháinig cealla chun cinn ar an Domhan, ar a laghad 3.5 billiún bliain ó shin.
 
 
 
 
 
.
 
{{síol}}