An difríocht idir athruithe ar: "An tÁdh (gearrscéal)"

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 18:
 
== An T-údar ==
Rugadh [[Pádraic Ó Conaire]](Patrick Joseph Conroy) i n[[Gaillimh]] sa bliain 1882. Rug sé isteach go dtí méanaicme, tábhairneoir Caitileach. Fuair a athair bás sa bliain 1887 agus fuair a máthair bás sa bliain 1894. Chuir a teaglach sínte aire ar sa Gaeltacht i gConamara agus i gcontae Clár. Críochnaigh sé an scoil gan a gcuid scrúdaithe deiridh a chríochnú agus ghlac sé seasamh íseal sa Státseirbhís i Londain. Ansin, bhí sé ball sa [[Conradh na Gaeilge]]. Bhí sé ina mhúinteoir agus ina scríobhneoir Gaeilge. D'fhoilsíonn sé a chéad [[Gearrscéal]] ansin, An Iascaire agus an File (The Fisherman and the Poet) in An Claidheamh Soluis i 190. Scríobh Ó Conaire i nGaeilge go dhíreach go simplí agus é ag brath go mór ar shamhlacha liteacha Eorpacha faoi fhírinneach na beatha Éirinn chomhaimseatha, ag plé le téamaí amhail bochtaineacht, [[Imirce (daonra)]], aonrú, vagrancy, alcólacht, éadóchas agus tinneas meabhrach. <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.galwaycitymuseum.ie/padraic-o-conaire/|teideal=Pádraic Ó Conaire History {{!}} Galway City Museum Ireland|údar=user|language=en-US|work=Galway City Museum|dátarochtana=2019-02-19}}</ref> Bhí sé spreaghta chun gearrscéalta a scríobh as Gaeilge mar gheall ar na réaltachtaí crua den saol cósta an Atlantaigh. Coinníodh a shaol teaghlaigh príobháideach ach bhí ceithre páistí aige le a bean chéile Molly Ní Mhanis.<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=http://www.advertiser.ie/galway/article/96631/pdraic-conaire-man-and-monument|teideal=Pádraic Ó Conaire: man and monument|údar=BRENDAN MCGOWAN Galway Advertiser, Thu, Nov 16, 2017|work=Galway Advertiser|dátarochtana=2019-02-19}}</ref> Fuair páiste amháin bás sa bliain 1922, a fuair bás de bharr [[An Diftéire]]. D'fhág sé a teaghlach sa blain 1914 agus tá a teaghlach fós beo i [[Sasana]] agus i g[[Ceanada]].
 
=== Scéalta agus Duiseanna ===
 
Foilsíodh a chuid scéalta den chéad uair i nuachtáin, a bhuaigh duaiseanna iomadúla, agus [[Foilsiú]] bailiúcháin i bhfoirm leabhair chun dea-cháil a fháil. I 1915, d'fhill sé go hÉirinn chun a ghairm bheatha a shaothrú mar [[Scríbhneoir]] Gaeilge. <ref name=":0" /> Ina shaolré réasúnta gearr, d'fhoilsigh sé níos mó ná 400 scéalta gearra, sé dráma, agus úrscéal gairid amháin, chomh maith le thart ar 200 aiste [[Iriseoireacht]] ar réimse ábhar,thug sé tionchar ar ghiniúint scríbhneoirí Éireannacha. D'éirigh le Ó Conaire a bheith mar fhigiúr iontach le linn a chuid scéalta a bhí ar a shaol agus ar a chuid scéalta agus a lán eachtraí. Laistigh de sheachtain dá ritheadh, tionóladh comhaltaí de chuid brainse na Gaillimhe de Chonradh na Gaeilge i gColáiste Naomh Ignatius, Sea Road. Bunaíodh coiste cuimhneacháin chun cistí a bhailiú chun clochcheann a chur thar a uaigh. Ar dtús, mhol an chumhacht go ndéanfadh sé portráid aolchloiche de Ó Conaire a shuífeadh ar shliocht folamh i gCearnóg Eyre. I mí an Mhárta 1935, chinn an coiste cuireadh a thabhairt do [[Éamon de Valera]], príomh-Ghaeilge agus abhcóide don Ghaeilge, an nochtadh a dhéanamh. Bhí an nochtadh ar siúl ar an Domhnach Whit, an 9 Meitheamh 1935, go dtí Cearnóg Eyre pacáilte. Rinneadh an searmanas i nGaeilge agus craoladh go náisiúnta ar an raidió.<ref>{{Lua idirlín|url=http://claregalway.info/nuacht/news/2017/11/padraic-o-conaire-man-monument-look-life-o-conaire-albert-powers-original-iconic-monument-ahead-replica-statues-official-unveiling-eyre-square-november-23/|teideal=Pádraic Ó Conaire: man and monument A look at the life of Ó Conaire and Albert Power’s original iconic monument ahead of replica statue's official unveiling in Eyre Square on November 23|dáta=2017-11-15|language=en-US|work=Claregalway.info|dátarochtana=2019-02-19}}</ref>B’fhéidir a rá gurbh é an chéad scríbhneoir gairmiúil Gaeilge é ach meastar nár éirigh leis ach tuairim £700 san iomlán a thuilleamh sna blianta sin. Bhíodh sé ag ól go trom agus an saol go hainnis aige. D’éag sé ar 6 Deireadh Fómhair 1928 in Ospidéal Richmond i [[Baile Átha Cliath|mBaile Átha Cliath]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=186|teideal=Ó CONAIRE, Pádraic (1882–1928)|language=ga|work=ainm.ie|dátarochtana=2019-02-19}}</ref>