An difríocht idir athruithe ar: "Mainistir na Corann"

Content deleted Content added
Image added
Colin Ryan (plé | dréachtaí)
No edit summary
Líne 1:
{{glanadh}}
 
{{ie baile infobox |
ainm_an_bhaile = Mainistir na Corann |
Line 13 ⟶ 11:
daonra_bhaile = 12,496 (2016) |
daonra_thuathúil = |
}}Is baile í '''Mainistir na Corann''' ([[Béarla]]: ''Midleton'') atá lonnaithele fáil tuairim is 22 chiliméadar soir ó Chathair Chorcaí ([[Corcaigh]]) i ndeisceart na hÉireann. Tá an baile suite ar an bótharmbóthar N25 idir Corcaigh agus Ros Láir, agus arcois Abhainn na Cora.
 
== An Baile ==
 
Tá 12,001 daoine (2012) ina gcónaí i [[Mainistir na Corann]], ag obair go h-áitiúil sai tráchtáilngnóthaí mhiondíolamiondíola, déantóireachtdéantóireachta éadroméadroime, déantúis biabhia, tuarasóireachtturasóireachta agus driogadhdriogaireachta. Téann an-chuid cónaitheoirí eile ón baile go Corcaigh agus Carraig TuathaillTuathail i mbun oibre. Ag an Geata Bán in aice láimhe, faightear an chéad stáisiún cumhachta gáis sa stát chomh maith leis an t-aon scaglann ola in Éirinn. Tá a lán siopaí i [[Mainistir na Corann]] cosúil le [[Tesco]], [[Subway]], [[Lidl]], [[Aldi]], [[Supervalu]] agus [[McDonalds]] le fáil san áit.
 
Tá an chéad stáisiún cumhachta gásadhainte a tógadh in Éirinn le fáil gar do Mhainistir na Corann ag an nGeata Bán, in éineacht leis an aon scaglann ola amháin in Éirinn.
 
== Tíreolaíocht ==
Tá an baile suite i ngleann torthúil taobh theas de bhunchnoic agus taobh thuaidh de Chuan Chorcaí. UairTráth dá raibh, bhí anbáirsí uiscebhealachfaoi ónbhun chuan300 gotonna Baileag naimeacht Coraar inuiscebhealach aiceón láimhegcuan inseoltago agBaile báirsína faoi 300 tonnaCora.
 
== Stair ==
Timpeall 1180, tháinigbhunaigh na NormánnaighNormannaigh, á stiúradh agagus Barra MacGearailt, os a bhunaighgcionn, mainistir arChistéirseach chora ar an abhainngar do mhanaighchora Cisteirseachsan ón Fhraincabhainn. Fuair an mainistir an ainm “Chore Abbey” asuirthi i BéarlamBéarla agus “Castrum Chor” asi Laidin, ón gaeilge 'cora' – le seansagus chomhis maithdócha go dtagann 'Chor'an ónt-ainm Béarlaó do 'chór' nó 'chórúil'“chora”. Déantar comóradha arleithéid anluaite mainistir sanin ainm don bhaile agus san abhainnna áitiúilhabhann féin: Abhainn na Cora. Tógadh eaglais Naomh Eoin Baiste (Eaglais na hÉireann) iin 1825 ar láithreán anna mhainistirmainistreach.
 
BhiBhí ceangalbaint idirag an baile agus SirRidire Walter Raleigh idirle 1585Mainistir agusna 1602Corann nuairsa amhéid gur chaith sé tréimhsíseal scaite iin Eochaill, aráit eastátatá tithíochtagar adi, dheonadhidir 1585 agus 1602. Bronnadh eastát air de bharr ancuidiú pháirtleis aan ghlacdara héirí amach i gcoinnenDeasmhumhain ana darachur ceannaircfaoi Deasúnachchois idir 1579 agus 1583. IMar rithchuid ande ceannairc,seo fuairordaíodh Raleigh an t-ordú CaisleáinCaisleán Uí Bharra a ghabhadhghabháil, áit tá an caisleáinatá suite inssa an CathairChathair Mór atá in aiceláimh láimhele Mainistir na Corann. Bhí ar an Seanascal tearmann Maca Coillelorg teitheadh ón chaisleáin agus dul ar tearmann ins ansa mhainistir, ach leanthug Raleigh leis agus do bhí air éalú arís. Tá an teistde amuighcháil ar Raleigh chomhgurb maitheisean gur é anba duinethúisce a thógchuir naprátaí céadag plandaífás prátaíin do ÉireannÉirinn ar a h-eastát iin Eochaill.
 
Inniú,Is tugtaré an t-ainmchiall ‘Midleton’ ar an baile aatá thagannle as“Midleton” ‘an“an baile i lár baill’baill” detoisc bharré a shuíomhbheith suite idir Corcaigh agus Eochaill. Corpraíodh Mainistiran nabaile Corannmór mar bhaile mhargaidhmargaidh agus stóras phoistpoist iin 1670, agus fuair sé cairt ó CathalShéarlas II, Rí na SasanaShasana, mar “bhuirgean agus“borough bhaileand Mhainistirtown naof Corann”Midleton”. Níos déanaí, bhí stáisiún donde ‘Greatchuid an Great Southern and Western Railway’Railway le lonnaithefáil ann.
 
Bhí Alan Brodrick, CeannSpícéir ComhairleTheach Dáilna ÉireanndTeachtaí agusin TiarnaÉirinn agus SeansailéaraArdseansailéir na hÉireann, ainmnithe mar an chéad BarúnBharún agus Bíocúnta Mhainistir na Corann i 1715 and 1717 faoi seach. Uaidh sin a fuair Sráid Broderick sa bhaile a h-ainmhainm.
 
=== Oideachas ===
Bunaíodh an scoil príobháideach – Coláiste Mhainistir na Corann – agBhunaigh Elizabeth Villiers, bean luíleannán [[Liam III Shasana|Liam Oráiste]], iMidleton College in 1696 mar scoil phríobháideach. Tá ceangalbaint tradisiúntathradisiúnta aige le Eaglais na hÉireann, agus b’iadba sheandaltaí dá chuid Isaac Butt, bunaitheoir Chonradh na Rialtas Dúchais, agus John Philpot Curran, dlíodóir agus athair Sarah Curran, daltaí ann uair dá raibh. Fuair Rachael Kohler, hacadóir idirnáisiúnta Éireannach, oideachas ann chomh maith. cúig bhunscoil agus ceithre mheánscoil sa bhaile. Tá bunscoil amháin ina Gaelscoil.
Tá cúig bhunscoil agus ceithre mheánscoil sa bhaile. Gaelscoil is ea ceann de na bunscoileanna.
 
[[File:Midleton-Jameson Whiskey Distillery-24-2017-gje.jpg|thumb|upright=1.4|Jameson Whiskey Distillery]]
=== Driogadh ===
Bunaíodh Drioglanna Chorcaí sa bhaile iin 1825,. aRinne dheinsiad cónascadh le Drioglanna Éireann iin 1967, agus atátá siad ina cuidgcuid den ghrúpa biotáille Francach Pernod Ricard inniú. TarlaíonnD’oscail driogadhDrioglann fuisce,Nua vodcaMhainistir agusna jinCorann iin bhfearas1975 nuaagus adéantar d’oscailfuisce, Ivodca 1975agus jin ann; baintear úsáid as an seantsean-drioglann anois mar ionad túrasóireachta. Faigheann Paddy Whiskey, ceann de na fuiscí a dhéantar ann, a h-ainm ó Patrick J. Flaherty, fear díolacháin do DrioglannaDhrioglanna Chorcaí sna ficheadaífichidí.
 
=== Cogadh na Saoirse ===
Tá leacht cuimhneacháin sa tsráid mhór i gcuimhne ar shé fhear déag de na sean-Óglaigh. Maraíodh dháréag i Mí Eanáir 1921 i rith Chogadh na Saoirse ag Cluain Molt, áit sa chomharsanacht. Básaíodh ceathrar eile i g[[Corcaigh]] i ndiaidh an chomhraic.
Seasann leacht cuimneacháin ar an príomhsráid sa bhaile do 14 ón sean-IRA; fuair siad bás i mí Eanáir 1921 ag Cluain Molt in aice láimhe i rith Cogadh na Saoirse. Maraíodh iad ag troid in aghaidh an t-arm Briotanach (cuid acu ag na Dúchrónaigh agus iad tar éis géilleadh dóibh) agus cuireadh beirt marthanóirí chun báis cúpla lá ina dhiadh sin i g[[Corcaigh]].
 
[[Catagóir:Bailte i gContae Chorcaí]]