An difríocht idir athruithe ar: "Dúnmharuithe Mhám Trasna"

Content deleted Content added
m Róbat: Athruithe cosmaideacha
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:Swallow Hole, Castle Bay, Lough Mask - geograph.org.uk - 178933.jpg|mion|[[Loch Measca]]]]
Tugtar '''Dúnmharuithe Mhám Trasna''' ar eachtra a tharla ar an 17 Lúnasa 1882 ina dúnmharaíodh fear darbh ainm Seán Seoighe
Tugtar '''Dúnmharuithe Mhám Trasna''' ar eachtra a tharla ar an [[17 Lúnasa]] [[1882]] ina dúnmharaíodh fear darbh ainm Seán Seoighe agus ceathrar dá mhuintir i [[Mám Trasna]], ceantar [[An Ghaeltacht|Gaeltachta]] i g[[Contae Mhaigh Eo]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.litriocht.com/product/agoir-maolra-seoighe-agus-dunmharuithe-mham-trasna/|teideal=Éagóir. Maolra Seoighe agus dúnmharuithe Mhám Trasna|dáta=2016-04-20|language=en-GB|work=Litríocht|dátarochtana=2019-05-01}}</ref>. Frítheadh ochtar ciontach as, agus daoradh [[Pionós an bháis|pionóis báisan bháis]] ar thriúr dóibh. Glactar leis sa lá atá inniu ann go raibh duine amháin den triúr siúd a crochadh - [[Maolra Seoighe]] - neamhchiontach ar fad, ach déanadh neamhaird iomlán dá fhianaise ós rud é gur cainteoir [[An Ghaeilge|Gaeilge]] a bhí ann agus ní raibh ach an Béarla ag lucht na cúirte.
 
Tá mí-chlú tabhaithe ag an gcás ó shin i leith mar gheall ar shárú chearta teanga Mhaolra Seoighe agus na cosantóirí eile.
[[Íomhá:Maam Cross Lough Maamwee geograph-3178854-by-Ben-Brooksbank.jpg|mion|Maam Cross agus na sléibhte]]
 
== Eachtraí an dhúnmharaithe ==
Is ceantar iargúlta Gaeltachta é Mám Trasna, atá ar bhruach [[Loch Measca]] ar an teorainn idir [[Contae na Gaillimhe|Chontae na Gaillimhe]] agus Contae Mhaigh Eo. Ar an 17 Lúnasa 1882, rinne drong de fhir áitiúla ruathar fuilteach ar theach cónaithe Sheán Seoighe le gunnaí agus maidí. Maraíodh cúigear den teaghlach san iomlán - Séan féin, a bhean Bríd, a n-iníon Peigí agus Mairéad, máthair Sheáin.
Níor bhásaigh a mhac Micheál ar an toirt, ach déag sé san ospidéal an lá dar gcionn de bharr a ghortuithe. Níor tháinig ach duine amháin slán as an slad, an buachaill óg Patsy.
 
Níor bhásaigh a mhac Micheál ar an toirt, ach déag sé san ospidéal an lá dardár gcionn de bharr a ghortuithe. Níor tháinig ach duine amháin slán as an slad, an buachaill óg Patsy.
Níltear ar aon tuairim faoi spreagadh na bhfear. Maíonn teoiric amháin go raibh Seán Seoighe ina chisteoir ar cheann de na cumainn rúnda a bhí ag cur in aghaidh na Sasanach. Dearbhaítear go raibh sé ag goideadh airgid ó chistí an chumainn, agus thug na fir faoi chun díoltas a bhaint amach.
 
Níltear ar aon tuairim faoi spreagadh na bhfear. Maíonn teoiric amháin go raibh Seán Seoighe ina chisteoir ar cheann de na cumainn rúnda a bhí ag cur in aghaidh na [[Sasana|Sasanach]]. Dearbhaítear go raibh sé ag goideadh [[Airgead (eacnamaíocht)|airgid]] ó chistí an chumainn, agus thug na fir faoi chun díoltas a bhaint amach.
 
== An cás cúirte ==
Gabhadh deichniúr san iomlán agus tugadh ós comhair na cúirte i mBailem[[Baile Átha Cliath]] iad -

* Maolra Seoighe féin,
* beirt dheartháireacha dá chuid (Martin agus Páidín),
* a nia Tom,
* triúr ó Cheapach na Creiche (Pat, Michael agus John Casey),
* Casey eile (Tom) ó Ghleann Sal agus
* Anthony Philbin ón gCeapach Dhubh.
 
Rud a chuir go mór le cás an stáit ná gur thug beirt de na fir fianaise in aghaidh na bhfear eile.
 
== Tagairtí ==
{{Reflist}}{{síol}}
[[Catagóir:Dúnmharfóirí]]
[[Catagóir:Dúnmharú]]
[[Catagóir:Gaeltachtaí Chontae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Coireanna]]
[[Catagóir:Ceartas]]