|
== Saol óg ==
Rugadh í in Tongham in aice le [[Farnham]] i [[Surrey]] sa [[An Bhreatain|Bhreatain]]. agus tugadhTugadh an t-ainm Edith Maud Gonne uirthi, an cailín ba sine de chlann an Chaptaen Thomas Gonne (1835 – 1886) a bhí sa 17ú Lancers. Ba as Caithness in [[Albain]] donThomas CaptaeinGonne agus. Fuair a bhean céilemáthair, Edith Frith Gonne, née Cook (1844-1871). Fuair a máthair, [[bás]] nuair a bhí Maud ina páiste óg. Cuireadh í chun na [[An Fhrainc|Frainc]]<nowiki/>e chun [[oideachas]] a fháil.
<nowiki/>[[Íomhá:Maud Gonne.jpg|thumb|]] ▼
Sa bhliain 1882 cuireadh athair Maude go [[Baile Átha Cliath]]. Bhog sí in éindí leis go [[Baile Átha Cliath]] agus d’fhan sí leis go dtí a bháis sa bhlain 1886.
== Trodaí ar son na saoirse ==
▲[[Íomhá:Maud Gonne.jpg|thumb|]]
Sa bhliain 1882 cuireadh a hathair a bhí mar oifigeach in arm Shasana go [[Baile Átha Cliath]]. Bhog sí in éindí leis go [[Baile Átha Cliath]] agus d’fhan sí leis go dtí a bháis. D’fhill sí ar [[an Fhrainc]] tar éis tréimhse [[Eitinn|eitinne]] agus thit sí i ngrá le h[[iriseoir]] agus [[Polaitíocht|polaiteoir]] den eite dheis, Lucien Millevoye. D’aontaigh sí go dtroidfidís ar son shaoirse na hÉireann agus chun sealbh a fháil ar [[Alsace-Champagne-Ardenne-Lorraine|Alsace – Lorraine]] ar son na Fraince. D’fhill sí ar Éirinn agus d’oibrigh sí go dúthrachta le príosúnaigh pholaitiúla Éireannacha a shaoradh ó phríosún.
D’fhill sí ar Éirinn; bhí sí ag iarraidh príosúnaigh pholaitiúla a shaoradh ó phríosún.
In 1890 d’fhill sí ar an Fhrainc áit ar casadh Millevoye uirthi arís. Bhunaigh sí féin agus [[W.B. Yeats|Yeats]] an ''Association Irlandaise'' i b[[Páras]]. Ar feadh tréimhse gearr chuaigh sí isteach in eagraíocht draíochta the ''Hermetic Order of the Golden Dawn'', in raibh Yeats mar bhall. Bhí beirt pháiste aici féin agus Millevoye idir 1893 agus 1895. Níor mhair ach an dara páiste Iseult Gonne, agus níos déanaí phós sí an t-údar Éireannach-Astrálach, Francis Stuart. ▼
▲InSa bhliain 1890 d’fhill sí ar an Fhrainc áitagus archas sí casadhle Millevoye uirthi arís. Bhunaigh sí féin agus [[W.B. Yeats|Yeats]] an ''Association Irlandaise'' i b[[Páras]]. Ar feadh tréimhse gearr , chuaigh sí isteach in eagraíocht draíochta the ''Hermetic Order of the Golden Dawn'', inina raibh Yeats mar bhall. Bhí beirt pháistepháistí aici féin agus Millevoye idir 1893 agus 1895. Níor mhair ach an dara páiste Iseult Gonne ,. agus níos déanaí phós sí an t-údar Éireannach-Astrálach, Francis Stuart.
I rith na 1890-adaí, Thaistil Gonne go forleathan i Sasana, [[an Bhreatain Bheag]], Albain agus [[na Stáit Aontaithe]] ag stocaireacht ar son chúis na náisiúnaithe. ▼
▲Níos déanaí phós Gonne an t-údar Éireannach-Astrálach, Francis Stuart. [[Íomhá:Maud Gonne photograph.png|clé|mion|Maud Gonne, 1890idí]]I rith na 1890-adaí, Thaistil Gonne go forleathan i Sasana, [[an Bhreatain Bheag]], Albain agus [[na Stáit Aontaithe]] ag stocaireacht ar son chúis na náisiúnaithe.
[[Íomhá:Maud Gonne photograph.png|clé|mion|Maud Gonne, 1890idí]]
In 1897 d’eagraigh sí in éindí le Yeats agus [[Art Ó Gríofa]] agóidí i gcoinne iubhaile diamaint na [[Victoria na Ríochta Aontaithe|Banríona Victoria]]. Bhunaigh sí Inghinidhe na hÉireann um Cháisc 1900 cumann réabhlóideach na mban, chun áit a thabhairt do mhná na hÉireann, mar í féin nár cuireadh fáilte rompu i gcumainn náisiúnacha ina raibh an lámh in uachtar ag na fir. Ghlac sí [[Naomh Bríd]] mar phátrún ar an eagraíocht. Bhí clár oibre [[polaitíocht]], sóisialach agus feimineach; bhí sé i gcoinne Páirtí Parlaimint na hÉireann agus Rialtas Dúchais i bhfabhar neamhspleáchas iomlán ach bhí siad ar son na gluaiseachta Éire-Éireannaí agus seanmóireacht ar choincheapa féinmhuiníneacha [[Sinn Féin|Shinn Féin]], béilte saor in aisce sna scoileanna agus cearta vótála na mban. D’eagraíodar clár oibre de sainghníomhaíochtaí cultúrtha Éireannacha agus chur siad féinfheasacht [[náisiúnachas in Éirinn|náisiúnach]] chun cinn. Ó 1908 ar aghaidh d’fhoilsigh an ghluaiseacht iris darbh ainm Bean na hÉireann. D’ionsúigh Inghinidhe na hÉireann isteach i g[[Cumann na mBan]], cúntóirí ban in [[Óglaigh na hÉireann]], i 1914. Thoiligh roinnt ball ceardchumainn dul isteach in [[Arm Cathartha na hÉireann]]. I rith na tréimhse sin chuidigh Inghinidhe na hÉireann le polaitiú glúin ban Éireannach agus ghlac go leor acu páirt in [[Éirí Amach na Cásca|Éirí Amach 1916]].
▲== Aisteoireacht agus Pósadh ==
Ghlac síGonne an príomhpháirt i ndráma Yeats ''Cathleen Ní Houlihan'' i mí Aibreán 1902. Léirigh sí Cathleen mar “sheanbhean Éireannach” a caoineann dá ceithre cúige a ghabh an coilíneach Sasanach. Sa bhliain chéanna chuaigh sí isteach san [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach]]. Dhiúltaigh sí go leor tairiscintí Yeats chun pósadh mar shíl sí nach raibh sé sách náisiúnach agus de bhrí nach raibh sé sásta iompú ina Chaitliceach Rómhánach.
Phós sí [[Seán Mac Giolla Bhríde]] (Major John MacBride) i b[[Páras]] i 1903.<ref>Ba fear míleata é, i gceannas ar Bhriogáid Éireannach sa Transvaal (Irish Transvaal Brigade) in aghaidh na mBriotanach i n[[Dara Cogadh na mBórach]]. Cuireadh chun báis é sa bhliain 1916 in éineacht le [[Séamas Ó Conghaile]] srl. </ref> An bhliain dár gcionn rugadh mac leo dárbh ainm Seán.
== Pósadh ==
[[Íomhá:Maud Gonne cph.3b21750.jpg|mion|Maud Gonne, 1900]]
Phós sí [[Seán Mac Giolla Bhríde]] (Major John MacBride) i b[[Páras]] i 1903. An bhliain dár gcionn rugadh mac leo dárbh ainm Seán.
Theip ar an bpósadh, áfach agus d’fhill a fear céile ar Éirinn agus fuair sí [[colscaradh]] uaidh. Ba fear míleata é, i gceannas ar Bhriogáid Éireannach sa Transvaal (Irish Transvaal Brigade) in aghaidh na mBriotanach i n[[DaraÍomhá:Maud CogadhGonne na mBórach]]cph. Cuireadh chun báis é sa bhliain 1916 in éineacht le [[Séamas Ó Conghaile]] srl3b21750. Níor ghlac jpg|mion|Maud Gonne, páirt in [[Éirí Amach na Cásca|Éirí Amach 19161900]].
== Polaitíocht ==
Sa bhliain 1897 d’eagraigh sí in éindí le Yeats agus [[Art Ó Gríofa]] agóidí i gcoinne iubhaile diamaint na [[Victoria na Ríochta Aontaithe|Banríona Victoria]].
Bhunaigh sí ''Inghinidhe na hÉireann'' um Cháisc 1900, nó cumann réabhlóideach na mban. Níor cuireadh fáilte roimh na mná i gcumainn náisiúnacha ina raibh an lámh in uachtar ag na fir. Ghlac sí [[Naomh Bríd]] mar phátrún ar an eagraíocht. Bhí Gonne i gcoinne an [[Rialtas Dúchais|Rialtais Dúchais]] agus i bhfabhar [[Neamhspleách (polaitíocht)|neamhspleáchas]] iomlán. D’eagraíodar clár oibre de sainghníomhaíochtaí cultúrtha Éireannacha agus chur siad féinfheasacht [[náisiúnachas in Éirinn|náisiúnach]] chun cinn.
D’fhan sí i bPáras go dtí 1917. Lean sí den scríobh d’irisí Bean na hÉireann agus L’Irlande Libre ag iarraidh cur ina luí ar na léitheoirí gur chóir an lámh láidir a úsáid chun neamhspleáchas a bhaint amach.
Ó 1908 ar aghaidh d’fhoilsigh an ghluaiseacht iris darbh ainm ''Bean na hÉireann''.
D’ionsúigh ''Inghinidhe na hÉireann'' isteach i g[[Cumann na mBan]], cúntóirí ban in [[Óglaigh na hÉireann]], i 1914. Thoiligh roinnt ball ceardchumainn dul isteach in [[Arm Cathartha na hÉireann]]. I rith na tréimhse sin chuidigh ''Inghinidhe na hÉireann'' le polaitiú glúin ban Éireannach agus ghlac go leor acu páirt in [[Éirí Amach na Cásca|Éirí Amach 1916]].
Níor ghlac Maud Gonne páirt in [[Éirí Amach na Cásca|Éirí Amach 1916]] agus d’fhan sí i bPáras go dtí 1917. Lean sí ar aghaidh sa tréimshe seo leis na hirisí ''Bean na hÉireann'' agus ''L’Irlande Libre''.
Gabhadh í i mBaile Átha Cliath i 1918 agus bhí sí imtheorannaithe i bPríosún Holloway i Sasana ar feadh sé mhí. I rith [[Cogadh na Saoirse|Chogadh na Saoirse]] d’oibrigh sí le Cros Bhán na hÉireann chun cuidiú le híospartaigh foréigin. I 1921 sheas sí in éadan an Chonartha ar thaobh na bPoblachtánach.
| 