An difríocht idir athruithe ar: "An Bhreatain Bheag"

Content deleted Content added
AdamLibh (plé | dréachtaí)
No edit summary
Líne 109:
 
Níor stad an Bhreatain Bheag a bheith ina thír Chríostaí i ndiaidh do na treibheanna Sacsanach greim a fháil ar Shasana. Chuaigh [[Naomh Dáibhí]] ar oilithreacht chun na Róimhe sa séú haois, agus bhí sé ina easpag sa Bhreatain Bheag le fada sular tháinig Austin chun rí Kent a thiontú go [[An Chríostaíocht|Críostachais]] agus ceantar easpag [[Canterbury]] a chur ar bun. Ach ní dhearna na Breatnaigh iarracht mhór Sasana thiontú go Críostachas, b'fhéidir de bharr an naimhdis idir an dá thír. Bhí ríthe Breatnach mar [[Rhodri Mawr]] agus [[Llywelyn ap Gruffudd|Llywelyn ap Gruffydd]] láidir agus cliste go leor neamhspleáchais na tíre a chosaint.
[[Íomhá:Llywelyn le Dernier.jpg|mion|223x223px|Llywelyn ap Gruffudd, 1267]]
 
Ag deireadh na 1060í, tháinig na [[Normannaigh]] chun na Breataine Bige agus d'athraigh polaitíocht na tíre. Chuir siad daingneachán teorann ar bun idir an Bhreatain Bheag agus Sasana. Beagán ar bheagán ghabh siad greim ar an Bhreatain Bheag ar fad, beagnach, ach d'éirigh le Gruffydd ap Cynan agus Owain Gwynedd é sin a sheachaint. D'éirigh le [[Llywelyn Fawr]] (Llywelyn Mór) an Bhreatain Bheag a aontú. Gairmeadh an garleanbh a bhí aige, [[Llywelyn ap Gruffudd|Llywelyn ap Gruffydd]], mar Phrionsa na Breatain Bheag ach lean ríthe Shasana orthu ionsaí a thabhairt ar an Bhreatain Bheag i rith an ama sin.
 
Líne 115:
 
Tharla roinnt éirithe amach in aghaidh rialtas na Sasanach ó dheireadh na 13ú go deireadh na 15ú haoise, le Madog ap Llywelyn (1294-96) agus Llywelyn Bren (1316) mar shampla, agus bhí dúil go bhfillfeadh [[Owain Lawgoch]] sna blianta 1370 leis an tír a shaoradh. Rinne Owain Glyndwr éirí amach i 1400 agus gairmeadh é mar Phrionsa na Breataine Bige, ach tháinig an t-éirí amach seo chun críche beagán ar bheagán, fad is a bhunaigh rí Shasana údarás sa tír arís.
[[Íomhá:Henry Tudor and Rhys ap Thomas' march through Wales translated from Welsh.svg|clé|mion|212x212px]]
 
Ar feadh cuid mhór den [[15ú haois|15ú linn]] tarraingíodh an Bhreatain Bheag isteach i gCogaíg[[Cogadh na Rósanna]], inaridir throidTeaghlach na[[Lancaster, LancastriansLancashire|Lancaster]] agus naTeaghlach Yorkists a chéile[[Eabhrac]] le haghaidh smacht a ghlacadh ar[[Coróin|choróin]] Shasana. Ach in ainneoin chomh híogair is a bhí an tír, bhí ráchairt mhór ar [[Filíocht|fhilíocht]] Bhreatnach, agus uaisle na tíre ag cur tacaíocht leis na filí. Ceann díobh seo ab ea [[Anraí VII Shasana|Anraí Tudor]], mac Owain Tudur de shliocht Ednyfed Fychain, a bhí ina oifigeach de chuid [[Llywelyn ap Gruffudd|Llywelyn ap Gruffydd]]. Tháinig sé go tír i [[Penfro|gContae Pheambróg]] in éineacht le harm [[An Fhrainc|Fhrancach]]. Chuir roinnt Bhreatnach tacaíocht leis agus fuair sé an bua ar Risteard III Shasana ar an [[22 Lúnasa]] [[1485]] ag Cath Bosworth.
 
== Féach freisin ==