An difríocht idir athruithe ar: "An Iodáilis"
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Líne 13:
|iso1=it|iso2=itn|iso3=ita}}
Is í an '''Iodáilis''' nó an ''Eadáinis'', mar a thug [[Máirtín Ó Cadhain]] uirthi de réir [[Gaeilge Chonnacht|a chanúna]] (Iodáilis: '''italiano''' nó ''lingua italiana'') teanga náisiúnta na hIodáile. Labhraítear freisin í i [[Cathair na Vatacáine|gCathair na Vatacáine]], san [[An Airgintín|Airgintín]], san [[An Eilvéis|Eilvéis]], in [[Uragua]], sa [[An Bhrasaíl|Bhrasaíl]], sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]], sa [[An Ghearmáin|Ghearmáin]] agus san [[An Fhrainc|Fhrainc]]. Ceann de na [[teanga oifigiúil|teangacha oifigiúla]] is ea í san [[An Eilvéis|Eilvéis]], chomh maith leis an bh[[An Fhraincis|Fraincis]], an [[An Ghearmáinis|Ghearmáinis]] agus an [[Réata-Rómáinis]]. Teanga bhundúchasach is ea an Iodáilis san Iodáil féin agus san Eilvéis, ach tháinig na pobail Iodálacha sna tíortha eile, go háirithe san Oileán Úr, ar an bhfód de thoradh na himirce, nó ba dual do na hIodálaigh riamh dul ar imirce. D'fhág na hinimirceoirí Iodálacha an-lorg ar chultúr na Stát Aontaithe agus na hAirgintíne, ach go háirithe, agus tá leathchaint na gcoirpeach san Airgintín, an ''lunfardo'', lán focail iasachta ón Iodáilis.<ref>[[#simone2010|Simone 2010]]</ref>
Tá an Iodáilis chaighdeánach bunaithe ar chanúint na Toscáine, ach is é an fuaimniú a chluinfeá i gcathair na Róimhe féin an fuaimniú is airde meas ar na saoltaí seo. Mar a deir na hIodálaigh féin, is í an Iodáilis is fearr ná ''lingua toscana in bocca romana'', teanga na Toscáine i mbéal na Róimhe.
Líne 40:
Tá stair fada ag an Iodáilis sa [[Chróit]], go háirithe in Istria. Tá sí ó dhúchas ag 0.43% de daonra na Cróite. Sa lá atá inniu ann tá stádas na teanga oifigiúla mionlaigh aici in Istria, agus í ó dhúchas ag 6.83 %.
[[File:Italians in Istria 2001.png|thumb|right|190px|Céatadán na gcainteoirí dúchasacha [[Iodáilis]]e in Istria sa bhliain 2001]]▼
===An Eilvéis===
Line 58 ⟶ 56:
===San Mairíne===
Is í an Iodáilis an t-aon teanga oifigiúil i San Mairíne, agus is í atá ó dhúchas ag an gcuid is mó de mhuintir na tíre.
▲[[File:Italians in Istria 2001.png|thumb|right|190px|Céatadán na gcainteoirí dúchasacha [[Iodáilis]]e in Istria sa bhliain 2001]]
===an tSlóivéin===
Line 74 ⟶ 71:
== Tagairtí ==
{{reflist}}
* {{cite book|last=Simone |first=Raffaele |year=2010 |title=Enciclopedia dell'italiano |publisher=Treccani |ISBN= |ref=simone2010}}
* {{cite book|last=Berloco |first=Fabrizio |year=2018 |title=The Big Book of Italian Verbs: 900 Fully Conjugated Verbs in All Tenses. With IPA Transcription, 2nd Edition |publisher=Lengu |ISBN=9788894034813 |url=https://books.google.com/books?id=DYynDwAAQBAJ&pg=PA3#v=onepage&q&f=false |ref=berloco2018}}
* {{cite book|last=Palermo |first=Massimo |year=2015 |title=Linguistica italiana |publisher=Il Mulino |ISBN=9788815258847 |ref=palermo2015}}
{{IdirVicí|cód=it}}
| |||