An difríocht idir athruithe ar: "Tuaisceart Éireann"
Content deleted Content added
Cur cothrom le dáta |
|||
Líne 45:
== Tíreolas ==
Tá [[Béal Feirste]], [[Doire]], [[Iúr Cinn Trá]], [[An Ómaigh]], [[Lios na gCearrbhach]], [[Port an Dúnáin]], [[Inis Ceithleann]] agus [[Droim Mór]] ar na cathracha is mó i dTuaisceart Éireann. Tá sé chontae i dTuaisceart Éireann, mar a leanas:▼
▲Tá [[Béal Feirste]], [[Doire]], [[Iúr Cinn Trá]], [[An Ómaigh]], [[Lios na gCearrbhach]], [[Port an Dúnáin]], [[Inis Ceithleann]] agus [[Droim Mór]] ar na cathracha is mó i dTuaisceart Éireann.
Tá [[Loch Cuan]] faoi chúig [[Ciliméadar|chiliméadar]] déag, a bheag nó a mhór, de Bhéal Feirste, agus é ag sroicheadh ó [[Baile Nua na hArda|Bhaile Nua na hArda]] ar feadh 30 ciliméadar go dtí [[Muir Éireann]]. Meastar go bhfuil ocht n-oileán is trí scór ar fad sa loch. Droimníní báite atá iontu. Is féidir leat [[Túr Scrabo]], atá ar chnoc ag barr an locha, a fheiceáil.▼
[[Íomhá:Sun, snow and Slieve Donard - geograph.org.uk - 1148118.jpg|mion|Is é [[Sliabh Dónairt]], i g[[Contae an Dúin]], 850m (2,790 tr.) in airde, an cnoc is airde i dTuaisceart Éireann.]]▼
Tá imeall an locha faoi chúram an Iontaobhais Náisiúnta, chomh maith le ceithre oileán déag sa loch. Is féidir le gach duine cuairt a thabhairt ar na hoileáin seo. ▼
Eagraíonn maoir de chuid an Iontaobhais cuid mhór siúlóidí agus turais thart faoi [[Loch Cuan]] ón earrach go dtí an fómhar, agus eolas faoi shaol nádúrtha an locha á thabhairt do na cuairteoirí le linn na dturas.▼
===Contae Thír Eoghain===
[[Íomhá:Butterlope Glen - geograph.org.uk - 200691.jpg|mion|Gleann Butterlope, sna [[Na Speiríní|Speiríní]]]]
Is contae sléibhtiúil í [[Tír Eoghain]] den chuid is mó, cé go bhfuil ceantair machairí sa chontae fosta, go háirithe ar bhruach [[Loch nEathach]], i gceantar na hAbhann Móire i ndeisceart an chontae, agus san iarthuaisceart, ar [[an Fheabhail]]. Tá [[na Speiríní]] suite i dtuaisceart an chontae, ar an teorainn le [[contae Dhoire]]. Is iad an tríú sliabhraon is airde i [[Cúige Uladh|gCúige Uladh]], i ndiaidh na [[Beanna Boirche]] agus Sléibhte Dhoire Bheatha, agus tá an sliabh is airde i dTír Eoghain, an Mullach Clochach (634m), suite ansin. Is é Loch nEathach, an loch is mó sna hOileáin Bhriotanacha (388 km²/150 mílte cearnacha) an phríomhghné in oirthear an chontae, agus comhdhéanann sé teorainn thoir an chontae. Is í an Fheabhail agus a craobh-aibhneacha, an Mhorn, Abhainn na Deirge, Abhainn Coille, agus an tSruthail, an phríomhabhann in iarthar an chontae. Is í [[an Abhainn Mhór]] an phríomhabhainn sa deisceart, agus comhdhéanann sé an teorainn le [[Contae Mhuineacháin|Muineachán]] agus [[Contae Ard Mhacha|Ard Mhacha]] sula sruthaíonn sí isteach i Loch nEathach.
===Contae Ard Mhacha===
[[Íomhá:Apple Orchard, Red Lion Road, Loughgall. - geograph.org.uk - 552266.jpg|mion|Úllord i [[Loch gCál]], i [[Contae Ard Mhacha|gContae Ard Mhacha]]]]
Tá cáil ar [[Contae Ard Mhacha|Ard Mhacha]] mar 'úllord na hÉireann', agus fástar a lán torthaí ann i gcónaí. Ba iad na plandóirí a chuir fúthu sa 17ú haois a chuir na húlloird ar dtús. Imrítear leagan de chluiche babhlaí in Ard Mhacha nach bhfaightear aon áit eile ach i [[Contae Chorcaí|gCorcaigh]]. Tá traidisiún láidir [[peil Ghaelach|peile Ghaelaí]] sa cheantar agus bhuaigh foireann Ard Mhacha [[Craobhchomórtas Sinsear na hÉireann sa Pheil|Craobh na hÉireann]] i 2002.
Tá Ard Mhacha theas, is é sin an ceantar tuaithe in aice na teorann le [[Contae Lú]] sa [[Poblacht na hÉireann|Phoblacht]], sách náisiúnach. [[Caitliceachas]] an príomh-reiligiún. Fuair a lán saighdiúrí Briotanacha bás ann i rith na [[na Trioblóidí|dTrioblóidí]].
=== Contae an Dúin ===▼
[[Íomhá:Strangford Lough (221972712).jpg|mion|Radharc ar [[Loch Cuan]], i [[Contae an Dúin|gContae an Dúin]]]]
▲
▲[[Íomhá:Sun,
▲Tá imeall an locha faoi chúram an Iontaobhais Náisiúnta, chomh maith le ceithre oileán déag sa loch. Is féidir le gach duine cuairt a thabhairt ar na hoileáin seo.
▲Eagraíonn maoir de chuid an Iontaobhais cuid mhór siúlóidí agus turais thart faoi [[Loch Cuan]] ón earrach go dtí an fómhar, agus eolas faoi shaol nádúrtha an locha á thabhairt do na cuairteoirí le linn na dturas.
===Contae Aontroma===
[[Íomhá:Glendun - geograph.org.uk - 465779.jpg|mion|[[Gleann Doinne]], ceann de [[Gleannta Aontroma|naoi ngleann Aontroma]]]]
Meallann [[Glinntí Aondroma|Glinntí Aontroma]] na mílte turasóir chun an chontae achan bhliain agus is suíomh Oidhreachta Dhomhanda de réir UNESCO é [[Clochán an Aifir]] (nó Clochán na bhFórmorach mar a thugtar air fosta) ar an chósta thuaidh. Tá clú ar Mhuileann na Buaise as an uisce bheatha atá á dhéanamh ann leis na céadta bliain, agus aithnítear [[Port Rois]] mar an lonnaíocht mhara is cáiliúla i dTuaisceart Éireann ó thaobh líonn na gcuairteoirí air de, áit atá ann ina mbíonn craic ar dóigh de ló is d'oíche de réir tuarascála. Tá an chuid is mó de [[Béal Feirste|Bhéal Feirste]], an chathair is mó i dTuaisceart Éireann, lonnaithe sa chontae, agus an chuid eile di i [[Contae an Dúin|gContae an Dúin]]. De réir an tseanchais is ar [[Sliabh Mis|Shliabh Mis]] i dtuaisceart an chondae a chaith [[Pádraig Naofa]] bunús a shaoil óig.
===Contae Fhear Manach===
▲===Contae an Dúin===
===Contae Dhoire===
| |||