An difríocht idir athruithe ar: "An Ghearmáin"

Content deleted Content added
AdamLibh (plé | dréachtaí)
AdamLibh (plé | dréachtaí)
→‎Staitisticí: Cur cothrom le dáta
Líne 53:
Poblacht fheidearálach, pharlaiminteach, agus dhaonlathach is ea an Ghearmáin. Oibríonn córas polaitiúil na Gearmáine faoi chuimsiú chreat a bhí leagtha amach sa doiciméad bunreachtúil faoin ainm ''Grundgesetz ''(Dlí Bunúsach). Go ginearálta, teastaíonn tromlach dhá thrian de bhaill uilig an dá dlísheomra leis an ''Grundgesetz'' a leasú. Is iad prionsabail bhunúsacha an ''Grundgesetz'', mar atá léirithe sna h-airteagail a ráthaíonn dínit an duine, ná an scaradh cumhachtaí, an struchtúr cónaidhme, agus riail an dlí bailí go suthain.
 
Tá dhá dhlísheomraí ag an leibhéal feidearálach: an ''Bundestag'', an teach íochtarach, agus an ''Bundesrat'', an teach uachtarach. Is í an ''Bundestag'' an seomra is cumhachtaí díobh. Tá sé pháirtí polaitíochta a bhfuil ionadú acu inti i láthair na huaire: na Daonlathaigh Críostacha agus na [[Páirtí Sóisialta Daonlathach na Gearmáine|Daonlathaigh Sóisialta]], dhá pháirtí an rialtais atá ar lár-dheis agus lár-chlé an speictrim pholaitiúla faoi seach, chomh maith le ''Rogha Eile don Ghearmáin'' (an-deis), na Daonlathaigh SaoraShaora (liobrálach, lár-dheis), ''An Eite Chlé'' (an-chlé) agus na Glasaigh (glas, lár-chlé).
 
== Eacnamaíocht ==
Líne 59:
 
=== Staitisticí ===
Is é geilleagar na Gearmáine an [[Liosta tíortha de réir OTI|ceathrú ceann is mó]] ar domhan de réir [[Olltáirgeacht intíre|OTI]] ainmniúla agus an cúigiú ceann de réir OTI PCC, agus is í an earnáil seirbhíse an earnáil eacnamaíochta is mó; í ag cruthú 71% den OTI i gcomparáid le 28% ón earnáil tionsclaíoch agus 1% ón earnáil thalmhaíochta. Is í an Ghearmáin an triú onnmhairteoir earraí is mó ar domhan,<ref>https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2078rank.html</ref> agus baineann sí sochar as a bheith ar ceann de na tíortha is lú éillithí ar domhan - an 10ú tír is fearr as 176 tír a tomhaiseadh, de réir Transparency International sa bhliain 2016.<ref>https://www.transparency.org/news/feature/corruption_perceptions_index_2016</ref> I Mí DheireadhEanáir Fómhair 20192020, bhí ráta dífhostaíochta na tíre ag 3.12%, an daraceathrú ceann is lú san [[An tAontas Eorpach|Aontas Eorpach]]<ref>http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Unemployment_statistics</ref>, i ndiaidh ach amháin na [[Poblacht na Seice|Seice]].
 
De réir ''Innéacs Forbartha Daonna Socraithe don Éagothroime'' na [[Na Náisiúin Aontaithe|Náisiún Aontaithe]], a dhéanann iarracht an réim mhaireachtála a thomas i ngach tír de réir gnéithe eacnamaíochta agus neamheacnamaíochta, is í an ochtú tír is forbartha ar domhan í an Ghearmáin, as 151 tír a tomhaiseadh.<ref>http://hdr.undp.org/en/composite/IHDI</ref> Cuireann sé ísin freisiní armar an tríú tír is forbartha as 2827 ballstát an Aontais Eorpaigh, i ndiaidh ach amháin na [[An Fhionlainn|Fionlainne]] agus na [[An tSualainn|Sualainne]].
 
I ''dTuarascáil Sonais Domhanda'' 2018 na Náisiún Aontaithe, meastar gurb í an Ghearmáin an 15ú tír is sona, as 156 thír.