An difríocht idir athruithe ar: "Faisisteachas"
Content deleted Content added
m Removing Link FA template (handled by wikidata) |
No edit summary |
||
Líne 1:
[[Íomhá:Fasces2.png|thumb|right|80px|''fasces'' na Sean-Róimhe, siombal chumhacht ''duce''
na h[[an Iodáil|Iodáile]], [[Benito Mussolini]]]]
Idé-eolaíocht a d'fhás san [[Eoraip]] sa tréimhse idir na [[Cogadh|cogaí]] domhanda ([[1919]]-[[1939|39]]) is ea an '''Faisisteachas'''.
[[Íomhá:Immigration Rally Death to Fascism Freedom to the People (31910678494).jpg|mion|2017ː agóid in aghaidh [[Donald Trump]]]]
== Tréithe ==
Leag na riailréimeanna Faisisteacha go léir béim ar leith ar an [[Náisiúnachas]] agus ar ollchumhacht an stáit. Spreagadh an pobal chun a ndícheall a dhéanamh ar mhaithe leis an stát.
Bhí [[Deachtóireacht|deachtóir]] carasmatach i gceannas ar gach stát agus tacaíocht aige ó pháirtí polaitíochta amháin, ar nós na [[Naitsí]]the sa [[An Ghearmáin|Ghearmáin]]. Thóg siad a riailréim trí mheascán de bholscaireacht agus de sceimhle.
Ó thaobh an gheilleagair de, lean na Faisistithe prionsabal an náisiúnachais eacnamaíoch. Chosnaítí an geilleagar trí chánacha a chur ar iompórtálacha, agus dhéantaí tréaniarracht táirgí a sholáthar sa tír féin. Níl an Faisisteachas i gcoinne úinéireacht ar shealúchas príobháideach ná ar ghnólacht, a fhad is atá sí ag cur le leas an stáit. Tugtar an difríocht seo mar difríocht mhór idir an Cumannachas, faoina bhfuil gach rud leis an stát, agus an Faisisteachas.▼
Cuireadh toirmeasc go hiondúi ar pháirtithe an fhreasúra, ar [[Ceardchumann|cheardchumainn]] agus ar thoghcháin shaora.
▲Ó thaobh an [[Eacnamaíocht|gheilleagair]] de, lean na Faisistithe prionsabal an 'náisiúnachais [[Eacnamaíocht|eacnamaíoch]]". Chosnaítí an geilleagar trí chánacha a chur ar iompórtálacha, agus dhéantaí tréaniarracht táirgí a sholáthar sa tír féin. Níl an Faisisteachas i gcoinne úinéireacht ar shealúchas príobháideach ná ar [[Gnó|ghnólacht]], a fhad is atá sí ag cur le leas an stáit. Tugtar an difríocht seo mar difríocht mhór idir an Cumannachas, faoina bhfuil gach rud leis an stát, agus an Faisisteachas.
== Sanasaíocht ==
Tagann an focal ón ghluaiseacht a chuir [[Benito Mussolini]] chun cinn san [[an Iodáil|Iodáil]] ó [[1919]] (nó 1921/1922) ar aghaidh. Ba iad na ''fasces'' siombal d’údarás sa [[An tSean-Róimh|tSean-Róimh]].
Ach tá ciall níos leithne ag an bhfocal, a thagraíonn do na páirtithe polaitíochta ina lán de thíortha na hEorpa a lean idé-eolaíocht a bhí cosúil leis an idé-eolaíocht a chuir Mussolini agus [[Adolf Hitler]] chun cinn, cé go raibh difríochtaí áirithe eatarthu.
== Stair ==
Tháinig an Faisisteachas chun cinn mar thoradh ar dhroch-choinníollacha eacnamaíocha agus sóisialta ina lán de thíortha na hEorpa sa tréimhse tar éis [[an Chéad Chogadh Domhanda]].
Bhunaigh Mussolini an Fasci Italiani di Combattimento<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Fasci Italiani di Combattimento|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Fasci_Italiani_di_Combattimento&oldid=934115343|journal=Wikipedia|date=2020-01-04|language=en}}</ref> ar an [[23 Márta]] [[1919]],.a d'éirigh an Páirtí Náisiúnta na bhFaisisteach sa bhliain 1921.
[[Íomhá:Flag_of_the_Irish_Blueshirts.svg|link=https://ga.wikipedia.org/wiki/%C3%8Domh%C3%A1:Flag_of_the_Irish_Blueshirts.svg|mion|Bratach Léinte Gorma na hÉireann.]]
=== An Faisisteachas in Éirinn ===
Eagraíocht pholaitiúil [[Éire|Éireannach]] den eite dheis sna [[1930í]] ab ea '''An Garda Náisiúnta''' ''(National Guard)'' nó mar is iondúil '''Na Léinte Gorma ('''nó '''"na Léinteacha Gorma").''' Ba é ''Cumann Chomrádaithe an Airm (Army Comrades Assocation'' as Béarla) ainm oifigiúil na heagraíochta. Athraíodh an t-ainm níos déanaí go ''An Garda Náisiúnta''.
== Tagairtí ==
{{reflist}}<br />
[[Catagóir:Córais rialaithe]]
|