An difríocht idir athruithe ar: "RMS Titanic"
Content deleted Content added
m corr using AWB |
No edit summary |
||
Líne 1:
[[Íomhá:Titanic.jpg|deas|200px|thumb|''Titanic'' ag na duganna i mí Aibreáin, 1912.]]
[[Long|Línéar]] paisinéirí a bhí sa '''Titanic''' a bádh san [[An tAigéan Atlantach|Atlantach Thuaidh]] ar 14/[[15 Aibreán]] [[1912]]. Bhuail an [[long]] ghaile [[cnoc oighir]] ar an [[14 Aibreán]] [[1912]] ar a céad aistear ó [[Southampton]] go [[Nua-Eabhrac (cathair)|Nua-Eabhrac]], via [[Corcaigh]] ([[An Cóbh|Cobh]]) in [[Éire|Éirinn]]. Chuaigh sí go grinneall na [[farraige]].
Ba [[Long|línéar]] [[farraige]] móire de chuid an chomhlachta White Star Line é '''RMS ''Titanic''''', a tógadh ag longchlós Harland & Wolff i m[[Béal Feirste]]. Nuair a cuireadh chun farraige é, bhí sé ar an ngaltán ba mhó ar [[An Domhan|domhan]]. ▼
Ba línéar [[farraige]] móire de chuid an [[Comhlacht|chomhlachta]] White Star Line é an Titanic, a tógadh i m[[Béal Feirste]] i longchlós Harland & Wolff don chomhlacht taistil White Star Line. Ar turas idir agus [[Nua-Eabhrac (cathair)|Cathair Nua-Eabhrac]]. Inniu tá an Titanic ar cheann de na longa is cáiliúla ar domhan.
Ar a chéad thuras idir [[Southampton]] agus [[Nua-Eabhrac (cathair)|Cathair Nua-Eabhrac]], bhuail an Titanic [[cnoc oighir]] ar an [[14 Aibreán]] [[1912]] ar 11:40 p.m. ([[am]] áitiúil)<ref>Aldridge, Rebecca (2008). The Sinking of the Titanic. New York: Infobase Publishing. ISBN 978-0-7910-9643-7.</ref>. Ar an [[15 Aibreán|15 Aibreán]], timpeall 2:20 a.m., chuaigh an línéar go tóin poill. Bádh 1,517 duine, idir phaisinéirí agus chriú. ▼
== Tógáil ==
▲
== Turas ==
D’fhág an stíméar [[Southampton]] i [[Sasana]] ar a céad turas ar an 10ú Aibreán 1912. Bhí sí ag dul go Meiriceá agus [[Nua-Eabhrac (cathair)|Cathair Nua-Eabhrac]]. Ar an mbealach, stop sí i g[[Corcaigh]] ([[An Cóbh]] nó Queenstown ag an am) le níos mó daoine a thógáil.
[[Íomhá:Titanic rudder before launch.jpg|clé|mion|31 Bealtaine 1911: Lainseáladh an Titanic i longlann Harland agus Wolff i mBéal Feirste.]]
Nuair a d’fhág an Titanic Éire, bhí 2,228 duine ar bord aici, 1,316 paisinéir agus 885 de chriú.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cogg.ie/teastas-soisearach/ossp/notai/coincheap-1-dinit-an-duine/comoradh-100-bliain-an-titanic/|teideal=Comoradh 100 bliain an Titanic {{!}} COGG|language=ga-GA|dátarochtana=2020-04-10}}</ref> Orthu sin bhí cuid de na daoine ba shaibhre ar domhan, Isidor Strauss ina measc, chomh maith le os cionn 1,000 [[Imirce (daonra)|eisimirceach]] as Éireann agus [[Críoch Lochlann]] a bhí ag dul go Meiriceá ar thóir saol níos fearr. Bhí an chuid is fearr de na [[Seomra leapa|seomaí leapa]] in uachtar na loinge.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cogg.ie/wp-content/uploads/24.An-Titanic-caora.pdf|teideal=Taisce Tuisceana|údar=cogg.ie|dáta=|dátarochtana=2020}}</ref> Bhí go leor daoine bochta ann freisin agus bhí orthu fanacht in íochtar na loinge.
▲
Cé go raibh gnéithe sábháilteachta d’ardchaighdeán ag an bhád, cosúil le rannóga uiscedhíonacha, ní raibh dóthain bád tarrthála uirthi don méid iomlán daoine a bhí ar bord. Ina theannta sin, bhí an aimsir préachta fuar ag an am. Cuireadh baill an criú agus cuid de na paisinéirí isteach ar na báid tharrthála. Fágadh 90% de na fir ón ísealaicme ar bord na loinge de bharr an prótacail go ligí [[Bean|mná]] agus [[Leanbh|leanaí]] isteach ar na mbáid tharrtháil ar dtús. Iad siúd a chuaigh san uisce, fuair siad [[bás]] ón bhfuacht de bharr [[Teocht|theocht]] íseal na farraige.
[[Íomhá:Edward J. Smith.jpg|mion|237x237px|Edward John Smith]]
Bádh 1,514 duine, idir phaisinéirí agus chriú agus tháinig 710 duine slán as.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Passengers of the RMS Titanic|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Passengers_of_the_RMS_Titanic&oldid=949367383|journal=Wikipedia|date=2020-04-06|language=en}}</ref> Phioc an RMS Carpathia (de chuid an Cunard Line chomh maith) suas an 710 duine a bhí ar na báid tarrthála. Ar an [[18 Aibreán]], shroich an Carpathia [[Nua-Eabhrac]].
Bhain an tubaiste croitheadh as daoine ar fud an domhain. Bhí fearg ar dhaoine mar gheall ar an méid daoine a fuair bás de bharr an easpa bád tarrthála agus reáchtáileadh fiosrúcháin phoiblí sa [[An Bhreatain|Bhreatain]] agus [[Stáit Aontaithe Mheiriceá]] da thoradh sin.
Tar éis na bhfiosrúchán tháinig feabhas mór ar sábháilteacht [[Farraige|mara]]. Bunaíodh an Coinbhinsiún Idirnáisiúnta um Shábháilteacht Anama ar Muir sa bhliain 1914. Tá an coinbhinsiún seo fós ag rialú sábháilteacht mara.
[[Íomhá:J. Bruce Ismay.jpeg|mion|229x229px|J. Bruce Ismay ː tarcaisniú agus ar deoraíocht i [[Casla|gCasla]], [[Conamara|gConamara]]]]
== Paisinéirí agus criú ==
Bhí Edward John Smith ina chaptaen ar an [[long]]. Cailleadh sa tubaiste é.
[[Íomhá:Launching the S. S. Titanic.jpg|clé|mion|31 Bealtaine 1911: Lainseáladh an Titanic i longlann Harland agus Wolff i mBéal Feirste.]]▼
Cáineadh go mór an banisteoir a bhí i bhfeighil an White Star Line ag an am, J. Bruce Ismay de bharr gur fhág sé an long fad a bhí mná agus leanaí fós ar bord. Chaith sé an chuid eile dá shaol sa bhaile i Costelloe Lodge, [[Casla]] i [[Conamara|gConamara]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.costelloelodge.com/|teideal=Connemara Luxury Rental five five star Costelloe Lodge Wild Atlantic Way|language=en-GB|work=Costelloe Lodge|dátarochtana=2020-04-10}}</ref>
Go gairid tar éis na tubaiste, thosaigh daoine ag smaoineamh ar raic an Titanic a aimsiú, agus fiú an long a ardú ó ghrinneall na farraige, ach níor aimsíodh an raic go dtí [[1985]], ag turas taiscéalaíochta comhpháirteach Meiriceánach-Fhrancach. D'aimsigh lucht taiscéalaíochta an Titanic 73 bliain tar éis di dul go tóin poill 650 km amach ó chósta [[Talamh an Éisc|Thalamh an Éisc]].▼
Tá trí [[reilig]] Titanic i [[Halifax, Albain Nua|Halifax]], [[Ceanada]], reilig Fairview Lawn, reilig Baron de Hirsh agus reilig Mount Olivet, agus feictear sloinnte Gael go sonrach i measc na leac ann.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-failte-dheiridh-an-titanic.aspx|teideal=Fáilte Dheiridh an Titanic|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2020-04-10}}</ref> Is ann a cuireadh an líon is mó de [[Corp an duine|choirp]]. Tarrtháil na [[Corp an duine|gcorp]] a bhí mar phríomhchúram ag muintir Halifax, a chuir an fháilte dheireanach roimh phaisnéirí na loinge. Cuireadh cuid de na coirp san fharraige féin agus tógadh 209 corp go Halifax.
== Taiscéalaíocht ==
Tá an Titanic fágtha fós ar íochtar na farraige.
▲Go gairid tar éis na tubaiste, thosaigh daoine ag smaoineamh ar raic an Titanic a aimsiú, agus fiú an long a ardú ó ghrinneall na farraige, ach níor aimsíodh an raic go dtí [[1985]], ag turas taiscéalaíochta comhpháirteach Meiriceánach-Fhrancach. D'aimsigh lucht
I 1985 tógadh na mílte píosaí amach aisti le cur ar taispeáint in Iarsmalanna ar fud an domhain.
▲Coinnítear cuimhne Titanic beo trí leabhra, scannáin, taispeántais agus cuimhneacháin.[[Íomhá:Launching the S. S. Titanic.jpg|clé|mion|31 Bealtaine 1911: Lainseáladh an Titanic i longlann Harland agus Wolff i mBéal Feirste.]]
== Miotais ==
Line 22 ⟶ 48:
* [[Titanic (scannán 1997)]]
* An músaem [[Titanic Belfast]]ː<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-tubaiste-eile-i-ndan-don-titanic.aspx|teideal=Tubaiste eile i nDán don Titanic?|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2020-04-10}}</ref> téann go leor daoine go Béal Feirste le féachaint ar an áit ar tógadh í.
*
== Íomhánna ==
| |||