An difríocht idir athruithe ar: "Géarchéim an Choinscríofa (Éire, 1918)"

Content deleted Content added
Leathanach cruthaithe le 'mion|síníodh geall i gcoinne an choinscríofa ar fud na tíre Tharla '''Géarchéim an Fhrithchoinscríofa'''<re...'
 
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:Ireland's National Pledge, April 1918.jpg|mion|síníodh geall i gcoinne an choinscríofa ar fud na tíre]]
Tharla '''Géarchéim an Fhrithchoinscríofa'''<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.tearma.ie/q/conscription%20/|teideal="conscription "|work=téarma.ie|dátarochtana=2020-04-18}}</ref> in Éirinn sa bhliain 1918. ITharla ndiaidhcliseadh [[ÉiríChomhdháil Amachna hÉireann in Aibreán 1918 ag an am céanna a tharla ionsaí ollmhór deireanach na Cásca]]Gearmáine saar bhliainan bhFronta Thiar ("[[1916Ionsaí an Earraigh, 1918|Ionsaí an Earraigh]]", chuaigha anthosaigh ar [[náisiúnachas21 Márta]] Éireannach[[1918]]). chunAgus géire,tuairiscí agusscanrúla os bagairta angcomhair choinscríofaón agbh[[An dulFhrainc|Frainc]], imhol bhfeidhmcomhaireacht arcogaidh anna tír.Breataine Rinneadhchun radacú[[coinscríobh]] a arshíneadh mheongo nahÉirinn.<ref>{{Lua nÉireannachidirlín|url=https://theirishrevolution.ie/wp-content/uploads/2020/03/U6.-LC-IRISH-WORKSHEETS-P2.pdf|teideal=GÉARCHÉIM marAN sinCHOINSCRÍOFA|údar=theirishrevolution.ie|dáta=|dátarochtana=2020}}</ref>
 
I ndiaidh [[Éirí Amach na Cásca]] sa bhliain [[1916]], chuaigh an [[náisiúnachas]] Éireannach chun géire, agus bagairt an choinscríofa ag dul i bhfeidhm ar an tír. Rinneadh radacú ar mheon na nÉireannach mar sin.
 
== Na hImeachtaí ==
Ar 16 Aibreán, ritheadh an Bille um Sheirbhís Mhíleata i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe|Teach na dTeachtaí]]. De réir an bhille sin, bhí [[Rialtas na Ríochta Aontaithe|rialtas na Breataine]] an [[coinscríobh]] a chur i bhfeidhm ar fhir Éireannacha a bhí in aois seirbhíse míleata.<ref>{{Lua idirlín|url=http://centenaries.ucd.ie/wp-content/uploads/2015/04/83980-UCD-Decade-of-Centenaries_A5-IRISH_FA_download_v2.pdf|teideal=DEICH mBLIANA na gCUIMHNEACHÁN|údar=centenaries.ucd.ie|dáta=|dátarochtana=2020}}</ref>
[[Íomhá:Irish Conscription 1918 John Dillon Roscommon Rally.jpg|clé|mion|[[Seán Diolún|John Dillon]] ag caint ag mórchruinniú i gcoinne an choinscríofa i m[[Bealach an Doirín]], [[Contae Ros Comáin|Co. Ros Comáin]]]]
Ar 18 Aibreán, i d[[Teach an Ardmhéara]], BÁC, bhí agóid i gcoinne an choinscríofa mar fhreagra ar an mBille um Sheirbhís Mhíleata
 
* Ar 16 Aibreán, ritheadh an Bille tAcht um Sheirbhís Mhíleata i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe|Teach na dTeachtaí]]. De réir an bhille sin, bhí [[Rialtas na Ríochta Aontaithe|rialtas na Breataine]] an [[coinscríobh]] a chur i bhfeidhm ar fhir Éireannacha a bhí in aois seirbhíse míleata.<ref>{{Lua idirlín|url=http://centenaries.ucd.ie/wp-content/uploads/2015/04/83980-UCD-Decade-of-Centenaries_A5-IRISH_FA_download_v2.pdf|teideal=DEICH mBLIANA na gCUIMHNEACHÁN|údar=centenaries.ucd.ie|dáta=|dátarochtana=2020}}</ref> Ach bhí lucht [[Sinn Féin|Shinn Féin]][[Óglaigh na hÉireann (1913-1919)|, Óglaigh na hÉireann]], [[Páirtí an Lucht Oibre (Éire)|Páirtí Lucht Oibre na hÉireann]], agus lucht an [[Rialtas Dúchais|Rialtais Dúchais]] aontaithe i bhfeachtas frithchoinscríofa
Ar 21 Aibreán, síníodh geall i gcoinne an choinscríofa ar fud na [[Tír|tíre]] mar fhreagra ar an mBille.
 
[[Íomhá:Irish Conscription 1918 John Dillon Roscommon Rally.jpg|clé|mion|[[Seán Diolún|John Dillon]] ag caint ag mórchruinniú i gcoinne an choinscríofa i m[[Bealach an Doirín]], [[Contae Ros Comáin|Co. Ros Comáin]]|alt=]]
Ba é an "Irish Anti-Conscription Committee" a thug an geall isteach ar dtús, coiste ar a raibh ceannairí móra náisiúnaithe, ina measc [[Éamon de Valera]], [[Seán Diolún|John Dillon]] agus [[Art Ó Gríofa]].
 
* Ar 18 Aibreán, i d[[Teach an Ardmhéara]], BÁC, ag comhdháil uile-pháirtí, glacadh leis an ngealltanas chun ‘Diúltú do cheart Rialtas na Breataine seirbhís éigeantach a fhorfheidhmiú sa tír seo’ agus ag gealladh chun ‘cur i gcoinne na coinscríofa leis na meáin is éifeachtaí atá ar fáil againn’.
Thacaigh an [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Eaglais Chaitliceach]] leis an ngeall. Léirigh sé seo go raibh pobal na hÉireann ag dul i gcoinne an chogaidh ag an am sin.
* Ar 21 Aibreán, síníodh geall i gcoinne an choinscríofa ar fud na [[Tír|tíre]] mar fhreagra ar an mBille. Ba é an "Irish Anti-Conscription Committee" a thug an geall isteach ar dtús, coiste ar a raibh ceannairí móra náisiúnaithe, ina measc [[Éamon de Valera]], [[Seán Diolún|John Dillon]] agus [[Art Ó Gríofa]].
* Ar 23 Aibreán, rinne Páirtí an Lucht Oibre agus Gluaiseacht na gCeardchumann stailc ghinearálta a ghairm.
 
ThacaighGo háirithe, thacaigh an [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Eaglais Chaitliceach]] go díograiseach leis an ngeallngluaiseacht frithbheartaíochta. Dé Domhnaigh an 21 Aibreán shínigh beagnach dhá mhilliún duine an gealltanais frithchoinscríofa taobh amuigh de gheataí [[Eaglais (foirgneamh)|eaglaisí]]. Léirigh sé seo go raibh pobal na hÉireann ag dul i gcoinne an chogaidh ag an am sin.
 
Cé gurb é [[Páirtí Parlaiminteach na hÉireann]] is mó a chur i gcoinne an Bhille i [[Westminster]], ba é [[Sinn Féin]] a rinne an cáineadh ba ghlóraí faoin bhfeachtas i gcoinne an choinscríofa agus chuaigh siad i bhfeidhm ar go leor de mhuintir na tíre.
Line 20 ⟶ 23:
* Ar an [[10 Aibreán]] [[1918]] cimíodh [[Piaras Béaslaí|Piaras Béaslaí.]] Daoradh chun ceithre mhí príosúnachta é, agus tugadh go [[Príosún Mhuinseo|Muinseo]] é.  
* [[Constance Gore-Booth Markiewicz]]ː príosúnaíodh arís í, mar gheall ar an pháirt a bhí aici san fheachtas in aghaidh an choinscríofa.
 
== Iarmhairtí ==
Ba chor cinniúnach í Géarchéim na Coinscríofa i [[Stair na hÉireann|Stair na Éireann]] agus dóibh uile a bhí bainteach léi an am sin.
 
* Bhí borradh ar earcaigh nua chuig Óglaigh na hÉireann, Sinn Féin agus [[Cumann na mBan]] le linn ghéarchéim an coinscríofa. Dhianaigh aonaid na nÓglach druileáil oíche rúnda.
* Bhí méadú géar ar líon na n-ionsaithe chun airm agus armlón a fháil.
* Rinneadh Géarchéim an Choinscríofa ardú Shinn Féin a dhaingniú.
* Cáineadh Páirtí na hÉireann faoi [[Seán Diolún|John Dillon]] nár éirigh leo an bille a threascairt i b[[Parlaimint]] ar an gcéad dul síos.
 
== Tagairtí ==