An difríocht idir athruithe ar: "An tSínis"
Content deleted Content added
No edit summary clib: Mobile edit Mobile web edit |
No edit summary |
||
Líne 21:
|iso3=zho
}}
Is [[Teanga (cumarsáid)|teanga]] nó grúpa teangacha í an t'''Sínis''' (汉语/漢語, [[Pinyin]]: ''Hànyǔ''; 华语/華語, ''Huáyǔ''; nó 中文, ''Zhōngwén'').
Tá b'fhéidir 1.5 billiún cainteoirí san Iomlán<ref>[[Daonra]] sa tSín 1.428 billiún sa bhliain 2017, agus cainteoirí go leor i Taiwan, Hong Kong, SIngeapor, an Mhalaeisia agus thar lear </ref>. Seans go bhfuil leagan nó [[canúint]] éigin den teanga ó dhúchas ag gach cúigiú duine ar [[An Domhan|domhan]].
Is deacair a rá cé acu teanga amháin nó cnuas iomlán teangacha atá i gceist leis an tSínis. Cé go bhfuil leagan caighdeánach den teanga ann agus é á labhairt fud fad na Síne inniu, maireann na canúintí, más canúintí iad, beo i mbéal na ndaoine sna cathracha agus faoin tuath araon. ▼
Is ceann de shé theanga oifigiúla na [[Náisiúin Aontaithe|Náisiún Aontaithe]] í an tSínis. Ceiliúrtar ''Lá na Sínise sna Náisiúin Aontaithe'' ar an 20 Aibreán gach bliain.
Bíonn na canúintí an-difriúil leis an tSínis chaighdeánach ar a lán bealaí, ach is teangacha tonúla iad na canúintí seo go léir. Thairis sin, is teangacha scoite iad go léir, go bunúsach, agus níl mórán míreanna gramadúla in úsáid in aon cheann acu. ▼
Is iad na "canúintí" móra ná:▼
* an Mhandairínis. Uirthi sin atá an teanga chaighdeánach bunaithe. Labhraítear leaganacha den Mhandairínis ar fud thuaisceart na Síne, agus is féidir difríochtaí suntasacha a aithint idir na fochanúintí éagsúla den Mhandairínis féin. Is í caint na príomhchathrach is bunús leis an gcaighdeán, ach is leagan saibhrithe den chanúint sin é, agus tionchar na Sínise Clasaicí le haithint air fosta. ▼
Labhraíonn pobail bheaga Mhuslamacha i roinnt poblachtaí iar-Shóivéadacha canúint [[Mandairínis]]e a dtugtar Dungáinis uirthi. Tá caighdeán dá cuid féin ag an teanga seo agus é bunaithe ar an aibítir Choireallach. Tá cuid mhaith téarmaí Rúisise measctha tríthi freisin.▼
* an chanúint Wu. Seo í an chanúint a labhraítear i Shang Hai.▼
* an chanúint Min. Le fírinne, ní haon chanúint amháin í, agus ba chóir a rá go bhfuil cúig theanga éagsúla ann ar a laghad: Min Nan, Min Bei, Min Dong, Min Zhong, agus Puxian Min. Bhí an-tionchar ag an gcanúint Min Nan, abair, ar an Tagálaigis, príomhtheanga na nOileán Filipíneach.▼
* an Chantainis. Tá sí á labhairt ina lán pobal Síneach sa choigríoch, agus stádas réasúnta maith aici dá réir.▼
Is í an [[An Mhandairínis|Mhandairínis]] an fhoirm chaighdeánach den teanga a úsáidtear i n[[Daon-Phoblacht na Síne]], áit a bhfuil sí ina teanga oifigiúil.
* an chanúint Hakka nó Kejia. Tháinig lucht labhartha na canúna seo ó Thuaisceart na Síne anallód, nuair nach raibh an chanúint ansin cosúil le [[Mandairínis]] an lae inniu ar aon nós, agus shocraigh siad sa Deisceart. Inniu, tá na pobail Hakka scaipthe ar fud an Deiscirt, agus iad ag labhairt canúnacha seanársa. Bíonn difríochtaí móra idir na fochanúintí éagsúla, ach glactar le canúint Thuaisceart Guangdong, nó canúint Meixian, mar shórt "caighdeáin". ▼
[[Íomhá:Chinese language homework.jpg|mion|obair bhaile]]
Line 113 ⟶ 100:
|k
|-
! rowspan="2" |'''Aifricéad'''
!Análaithe
|
Line 146 ⟶ 133:
Sa chaighdeán, tá cúig fhónéim guta ann: /i, u, y, ǝ, a/.
==
▲Is deacair a rá cé acu teanga amháin nó cnuas iomlán teangacha atá i gceist leis an tSínis. Cé go bhfuil leagan caighdeánach den teanga ann agus é á labhairt fud fad na Síne inniu, maireann na canúintí, más canúintí iad, beo i mbéal na ndaoine sna cathracha agus faoin tuath araon.
▲Bíonn na canúintí an-difriúil leis an tSínis chaighdeánach ar a lán bealaí, ach is teangacha tonúla iad na canúintí seo go léir. Thairis sin, is teangacha scoite iad go léir, go bunúsach, agus níl mórán míreanna gramadúla in úsáid in aon cheann acu.
▲Is iad na "canúintí" móra ná:
=== An Mhandairínis ===
▲
▲Labhraíonn pobail bheaga Mhuslamacha i roinnt poblachtaí iar-Shóivéadacha canúint [[Mandairínis]]e a dtugtar Dungáinis uirthi. Tá caighdeán dá cuid féin ag an teanga seo agus é bunaithe ar an aibítir Choireallach. Tá cuid mhaith téarmaí Rúisise measctha tríthi freisin.
=== An Chantainis ===
▲
=== An Hakka nó Kejia ===
▲
=== Na canúintí eile ===
▲* an chanúint Min. Le fírinne, ní haon chanúint amháin í, agus ba chóir a rá go bhfuil cúig theanga éagsúla ann ar a laghad: Min Nan, Min Bei, Min Dong, Min Zhong, agus Puxian Min. Bhí an-tionchar ag an gcanúint Min Nan, abair, ar an Tagálaigis, príomhtheanga na nOileán Filipíneach.
== Gramadach na Sínise ==
| |||