Leagan ó 01:15, 15 Meitheamh 2013 athraigh KLBot2 (plé \| dréachtaí) 1,077 edits m Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by d:Wikidata on d:Q4263298 ← Gabh chuig an difear roimhe seo		Leagan ó 09:42, 20 Bealtaine 2020 athraigh cealaigh Colin Ryan (plé \| dréachtaí) 6,201 edits Breis ábhair An chéad dhifear eile →
Líne 1: [[Íomhá:Lisronagh, County Tipperary - geograph.ie - 1829944.jpg\|deas\|~~250px~~300px\|thumb\|Lios Ruanach]] Sráidbhaile i gContae Thiobraid Árann is ea '''Lios Ruanach'''.<ref name=”Log”>{{cite web\|teideal= Bunachar Logainmneacha na hÉireann \|url= https://www.logainm.ie/2307.aspx\|publisher=Ollscoil Chathrach Bhaile Átha Cliath\|accessdate=20 Bealtaine 2020}}</ref> Tá 12.4 ciliméadar cearnach ann agus seacht mbaile fearainn ag baint leis: Carraig an Mhuilinn, Cathair Chloch, An Chill Mhóir, Lios Ruanach, An Mhóin Rua, Muileann an Fhraincigh, An Seanbhaile.<ref>https://www.townlands.ie/ga/tipperary/lisronagh1/</ref> ~~Is [[baile]] suite i g[[Contae Thiobraid Árann]] é '''Lios Ruanach'''.~~ Is éard atá i “Ruanach” leagan díshamhlaithe (''r-r-'' > ''r-n-'') de Ruarach (''< Ruadhrach''), foirm ghinideach an ainm Ruaraí (''< Ruadhraí''). Ón bhliain 1493 atá an tagairt in -n- is luaithe.<ref name=”Log”/> Tá “Lisrodrach” (''Lios Ruadhrach'') luaite in 1260.<ref>Pádraig Ó Cearbhaill: “Researching the placenames of Co. Clare: Methodology, Sources, and Restoration”: http://www.clarelibrary.ie/eolas/coclare/places/placenames_documentation_evolution.htm</ref> ==Gaeilge== Tá Lios Ruanach suite i mBarúntacht Uíbh Eoghain agus Uíbh Fhathaidh Thoir. Bhí an Ghaeilge láidir i gContae Thiobraid Árann san 18ú haois, ach bhí meath ag teacht uirthi sa 19ú haois, agus sa bharúntacht úd agus in áiteanna eile i ndeisceart an chontae ba láidre í. I nDaonáireamh 1851 dúirt 10,976 duine (28.2%) i mBarúntacht Uíbh Eoghain agus Uíbh Fhathaidh Thoir go raibh Gaeilge acu. In 1891 bhí Gaeilge ag 3,402 duine (15.9%) ann.<ref>Ó hÓgáin, Dáithí, ''Duanaire Thiobraid Árann: Cnuasach d’fhilíocht na ndaoine ó oirdheisceart an chontae''. An Clóchomhar Tta, 1981: lgh 10-12.</ref> ==Stair== Tá daoine ina gcónaí i Lios Ruanach ó na luathmheánaoiseanna ar a laghad agus bhí sé i seilbh muintir de Burgh ó aimsir Anraoi II amach. Tá cáipéis uathúil ó 1333 ann, liosta tionóntaí mhainéar Lios Ruanach, agus cur síos ann ar thailte an tiarna, ar an gcíos a íocann tionóntaithe agus ar chearta mhuintir an tsráidbhaile.<ref>Edmund Curtis, 'Rental of the Manor of Lisronagh, 1333, and Notes on "Betagh" Tenure in Medieval Ireland', ''Proceedings of the Royal Irish Academy, Section C'', Vol. 43, (1935 - 1937), lgh 41-76.</ref> Thóg na Buitléaraigh caisleán sa sráidbhaile sa 16ú haois agus é ar marthain fós ina fhothrach.<ref>{{cite web\|teideal=Lisronagh Castle\|url=http://irishantiquities.bravehost.com/tipperary/lisronagh/lisronagh.html\|accessdate=20 Bealtaine 2020}}</ref> Tá stair múrach le feiceáil fós ann agus iarsmaí pholl an uafáis.<ref>https://irelandbyways.co.uk/ireland-routes/byroute-4/byroute-44-co-cork-w/3/</ref> Faoi thús an 19ú haois bhí 981 duine ina gcónaí ann.<ref>{{cite web\|teideal=Lisronagh\|url=http://www.libraryireland.com/topog/L/Lisronagh-Offa-East-Tipperary.php\|accessdate=20 Deireadh Fómhair 2020}}</ref> == Nótaí == {{Reflist}} ==Naisc sheachtracha== [http://www.powerstownlisronaghparish.com Suíomh Bhaile an Phaoraigh agus Lios Ruanach] ~~{{síol}}~~ {{DEFAULTSORT:Lios Ruanach}} [[Catagóir:Bailte i dTiobraid Árann]] [[Catagóir:Seandálaíocht na hÉireann]] [[Catagóir:Contae Thiobraid Árann]]

An difríocht idir athruithe ar: "Lios Ruanach"