An difríocht idir athruithe ar: "Líneach B"

Content deleted Content added
Created by translating the page "Linear B"
 
mNo edit summary
Líne 1:
 
{{Infobox Writing system|name=Linear B|type=[[Syllabary]]|typedesc=with additional [[ideogram]]s|time=[[Late Bronze Age]]|status=Extinct|languages=[[Mycenaean Greek]]|fam1=[[Linear A]]|sisters=[[Cypro-Minoan syllabary]]|unicode={{ublist |class=nowrap |[https://www.unicode.org/charts/PDF/U10000.pdf U+10000–U+1007F] {{smaller|Syllabary}} |[https://www.unicode.org/charts/PDF/U10080.pdf U+10080–U+100FF] {{smaller|Ideograms}}}}|iso15924=Linb|sample=NAMA Linear B tablet of Pylos.jpg|imagesize=250px}} Is éard is Líneach B ann ná script shiollach a úsáideadh chun Sean-Ghréigis Mhícéineach a scríobh, an fhoirm is luaithe a dearbhaíodh den [[An Ghréigis|Ghréigis]] . Bhí an script ann roinnt céadta bliain roimh [[Aibítir Ghréagach|aibítir]] na [[Aibítir Ghréagach|Gréige]] Téann an scríbhneoireacht Mhícéineach siar go dtí thart ar 1450 RCh. <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.aegeanscripts.org/index.php?option=com_content&view=article&id=98:new-linear-b-tablet-found-at-iklaina&catid=80&Itemid=473|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131015044633/http://www.aegeanscripts.org/index.php?option=com_content&view=article&id=98:new-linear-b-tablet-found-at-iklaina&catid=80&Itemid=473|archivedate=15 October 2013}}</ref> Is de shliocht den leagan níos sine, sé sin Líneach A é, script níos luaithe neamhscaoilte a úsáideadh chun an teanga Mhionóch a scríobh, mar atá an siollabra Cipirise níos déanaí, a thaifead Gréigis freisin. D’imigh Líneach B gan tásc ná tuairisc, a fuarthas go príomha i gcartlann an pháláis ag Cnósas, Cudónia, <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.themodernantiquarian.com/post/65496/fieldnotes/cydonia.html|year=2008|work=The Modern Antiquarian|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161228133856/http://www.themodernantiquarian.com/post/65496/fieldnotes/cydonia.html|archivedate=28 December 2016}}</ref> Pulas, an Téibhagus agus [[Micéanae|Micéiné]], nuair a thit an tsibhialtachtMyc<a href="./ Gréigis Mycenaean " rel="mw:WikiLink" data-linkid="70" data-cx="{&amp;quot;adapted&amp;quot;:false,&amp;quot;sourceTitle&amp;quot;:{&amp;quot;title&amp;quot;:&amp;quot;Mycenaean Greek&amp;quot;,&amp;quot;thumbnail&amp;quot;:{&amp;quot;source&amp;quot;:&amp;quot;https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Homeric_Greece-en.svg/80px-Homeric_Greece-en.svg.png&amp;quot;,&amp;quot;width&amp;quot;:80,&amp;quot;height&amp;quot;:67},&amp;quot;description&amp;quot;:&amp;quot;Most ancient attested form of the Greek language from the 16th to 12th centuries BC&amp;quot;,&amp;quot;pageprops&amp;quot;:{&amp;quot;wikibase_item&amp;quot;:&amp;quot;Q668366&amp;quot;},&amp;quot;pagelanguage&amp;quot;:&amp;quot;en&amp;quot;},&amp;quot;targetFrom&amp;quot;:&amp;quot;mt&amp;quot;}" class="cx-link" id="mwEA" title=" Gréigis Mycenaean ">Mhícéineach</a> le linn thitim na Cré-umhaoise Déanach . Ní sholáthraíonn an tréimhse ina dhiaidh sin, ar a dtugtar Ré Dhorcha na Gréige, aon fhianaise ar úsáid na scríbhneoireachta. Is é seo an t-aon cheann de scripteanna Aeigéach na Cré-umhaoise a díscíol an t-ailtire Sasanach agus an teangeolaí féin-mhúinte Michael Ventris . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.cam.ac.uk/research/news/cracking-the-code-the-decipherment-of-linear-b-60-years-on|work=Faculty of Classics, University of Cambridge}}</ref>
 
Cuimsíonn Líneach B thart ar 87 comhartha siollabais agus os cionn 100 comhartha idéagrafach . Ciallaíonn na hidéagraim nó na comharthaí “comharthaíochta” seo rudaí nó tráchtearraí. Níl aon luach foghraíochta acu agus ní úsáidtear iad riamh mar chomharthaí focal agus abairt á scríobh.
 
Cuimsíonn '''Líneach B''' thart ar 87 comhartha siollabais agus os cionn 100 comhartha idéagrafach . Ciallaíonn na hidéagraim nó na comharthaí “comharthaíochta” seo rudaí nó tráchtearraí. Níl aon luach foghraíochta acu agus ní úsáidtear iad riamh mar chomharthaí focal agus abairt á scríobh.
Is cosúil go raibh cur i bhfeidhm Líneach B teoranta do chomhthéacsanna riaracháin. I ngach ceann de na mílte táibléad cré, braitheadh líon réasúnta beag de “lámha” éagsúla: 45 i bPulas (cósta thiar na Peilipinéise, i ndeisceart na [[An Ghréig|Gréige]] ) agus 66 i <a href="./ Knossos " rel="mw:WikiLink" data-linkid="101" data-cx="{&amp;quot;adapted&amp;quot;:false,&amp;quot;sourceTitle&amp;quot;:{&amp;quot;title&amp;quot;:&amp;quot;Knossos&amp;quot;,&amp;quot;thumbnail&amp;quot;:{&amp;quot;source&amp;quot;:&amp;quot;https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Knossos_-_North_Portico_02.jpg/80px-Knossos_-_North_Portico_02.jpg&amp;quot;,&amp;quot;width&amp;quot;:80,&amp;quot;height&amp;quot;:60},&amp;quot;description&amp;quot;:&amp;quot;ancient Minoan through Roman administrative center and city&amp;quot;,&amp;quot;pageprops&amp;quot;:{&amp;quot;wikibase_item&amp;quot;:&amp;quot;Q173527&amp;quot;},&amp;quot;pagelanguage&amp;quot;:&amp;quot;en&amp;quot;},&amp;quot;targetFrom&amp;quot;:&amp;quot;mt&amp;quot;}" class="cx-link" id="mwLg" title=" Knossos ">gCnósas</a> (An [[An Chréit|Chréit]] ). Is féidir nár úsáideadh an script ach ag chuallacht scríobhaithe gairmiúla a d’fhreastail ar na páláis lárnacha.   Chomh luath agus a scriosadh na páláis d’imigh an script as. <ref>Ventris and Chadwick 1973, p. 60.</ref>
 
Is cosúil go raibh cur i bhfeidhm Líneach B teoranta do chomhthéacsanna riaracháin. I ngach ceann de na mílte táibléad cré, braitheadh líon réasúnta beag de “lámha” éagsúla: 45 i bPulas (cósta thiar na Peilipinéise, i ndeisceart na [[An Ghréig|Gréige]] ) agus 66 i <a href="./ Knossos " rel="mw:WikiLink" data-linkid="101" data-cx="{&amp;quot;adapted&amp;quot;:false,&amp;quot;sourceTitle&amp;quot;:{&amp;quot;title&amp;quot;:&amp;quot;Knossos&amp;quot;,&amp;quot;thumbnail&amp;quot;:{&amp;quot;source&amp;quot;:&amp;quot;https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Knossos_-_North_Portico_02.jpg/80px-Knossos_-_North_Portico_02.jpg&amp;quot;,&amp;quot;width&amp;quot;:80,&amp;quot;height&amp;quot;:60},&amp;quot;description&amp;quot;:&amp;quot;ancient Minoan through Roman administrative center and city&amp;quot;,&amp;quot;pageprops&amp;quot;:{&amp;quot;wikibase_item&amp;quot;:&amp;quot;Q173527&amp;quot;},&amp;quot;pagelanguage&amp;quot;:&amp;quot;en&amp;quot;},&amp;quot;targetFrom&amp;quot;:&amp;quot;mt&amp;quot;}" class="cx-link" id="mwLg" title=" Knossos ">gCnósas</a> (An [[An Chréit|Chréit]] ). Is féidir nár úsáideadh an script ach ag chuallacht scríobhaithe gairmiúla a d’fhreastail ar na páláis lárnacha.   Chomh luath agus a scriosadh na páláis d’imigh an script as. <ref>Ventris and Chadwick 1973, p. 60.</ref>
 
Tá thart ar 200 comhartha ag Líneach B, roinnte ina gcomharthaí siollabais le luachanna foghraíochta agus idéagraim le luachanna séimeantaice . Tá uiríoll agus ainmniú na gcomharthaí seo caighdeánaithe le sraith collóiciam idirnáisiúnta ag tosú leis an gcéad cheann i bPáras i 1956. Tar éis an tríú cruinniú i 1961 ag Ionad Comhdhála Wingspread i [[Racine, Wisconsin]], tugadh Coinbhinsiún Wingsspread ar chaighdeán a mhol Emmett L. Bennett, Jr go príomha a ghlac eagraíocht nua, an Comité International Permanent des Études Mycéniennes (CIPEM), cleamhnaithe i 1970 ag an gcúigiú collóiciam le [[UNESCO]] . Leanann na collóiciam: tharla an 13ú i 2010 i bPáras. <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.linearb.org/pub/home/?doc=157.87|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090210190818/http://www.linearb.org/pub/home/?doc=157.87|archivedate=10 February 2009}}</ref>
Líne 235:
 
=== Comharthaí speisialta agus anaithnid ===
==Tagairtí==
 
[[Catagóir: An tSean-Ghréigis Mhícéineach]]
[[Catagóir: Táibléad cré]]
[[Catagóir: Scripteanna Heilléanacha]]
[[Catagóir: Córais scríbhneoireachta siollaí]]
[[Catagóir: Córais scríbhneoireachta na Cré-umhaoise]]
[[Catagóir: Teangacha Aeigéach sa Chré-umhaois]]
[[Catagóir: 1900 fionnachtana seandálaíochta]]
[[Catagóir: Córais scríbhneoireachta i léig]]
[[Catagóir: Stair na teanga Gréigise]]
 
 
 
[[en:Linear B]]