Vicipéid

An difríocht idir athruithe ar: "Alcólachas"

Browse history interactively
← Gabh chuig an difear roimhe seoAn chéad dhifear eile →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:Possible long-term effects of ethanol.svg|mion|tionchar alcóil]]
TéarmaStaid doiléirina ambíonn chiallaíonnduine [[galar]]spleách doar [[DuineAlcóil|dhaoinealcól]] áirithe, agusnó foirmfadhbanna éiginsláinte demar spleáchas as cuimsegheall ar [[alcóil|alcól]], dois dhaoineea eile'''Alcólachas'''.<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://www2.hse.ie/public/en/landing-pages/alcohol/|teideal=Ask about Alcohol|údar=Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte|dáta=|language=en|work=www2.hse.ie|dátarochtana=2020-10-02}}</ref> Tugann an téarma le tuiscint go bhfuil déscaradh idir staonadh is ól measartha ar thaobh amháin, agus daoine a ólann an iomarca ar an taobh eile, agus fadhbanna sláinte acu dá bharr.
 
== Mí-úsáid alcóil ==
Uaireanta úsáidtear é go drochmheasúil ar dhaoine a ólann an iomarca.
[[Íomhá:What Alcohol Does to Your Body.webm|mion|Ffadhbanna a bhaineann le halcólː físeán]]
Tá go leor fadhbanna a bhaineann le halcól, mar shamplaː
 
* [[Sláinte mheabhrach|Meabhairshláinte]]. Léiríonn taighde go mbíonn dlúthbhaint idir mí-úsáid an alcóil agus riosca méadaithe go bhforbróidh an té fadhbanna meabhairshláinte, lena n-áirítear fadhbanna mothúcháin agus iompraíochta.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Alcohol and youth mental health- The evidence base|url=https://researchrepository.ucd.ie/handle/10197/5235|journal=Psychiatry Professional|date=2013|pages=6–8|volume=2|issue=1|language=en|author=Amanda Fitzgerald, Barbara A. Dooley}}</ref>
Meastar freisin go mb'fhéidir go dtugann sé le tuiscint go bhfuil déscaradh idir staonadh is ól measartha ar thaobh amháin, agus ól iomarcach gan smacht ar an taobh eile.
* Is féidir le [[galar croí]] agus [[ailse]] a bheith mar thoradh ar mhí-úsáid alcóil.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cogg.ie/teastas-soisearach/osps/notai/triu-bliain/alcol/|teideal=Alcól {{!}} COGG|language=ga-GA|dátarochtana=2020-10-02}}</ref>
* [[Delirium tremens]]. Rárnhaille chreathánach a tharlaíonn d'alcólach nuair a choinnítear alcól siar uaidh.
* [[An Gaistríteas|Gaistríteas]]. Athlasadh i líneáil an ghoile de thoradh greannaitheoirí cosúil le halcól
* [[Othras peipteach]]. Othrasú cuid de líneáil an ghoile nó an dúidéinim mar thoradh ar chaitheamh alcóil, srl.
* [[Ciorróis]]. Is é an chúis is coitinne leis ól fada leanúnach iomarcach alcóil.
 
Tarlaíonn mí-úsáid alcóil i ngach aicme shóisialta ach, de réir dealraimh, bíonn daoine atá ag fulaingt imní nó dúlagair claonta leis an alcól thar aon dream eile.
 
Léiríonn na [[Staidreamh|staitisticí]] go bhfuil méadú le blianta beaga ar chaitheamh alcóil, agus ar an líon [[Bean|mná]] tí, daoine óga is daoine as obair go háirithe a dtuairiscítear a bheith claonta le mí-úsáid alcóil.
[[Íomhá:AlcoholPerCapita.jpg|mion|eipidéimeolaíocht - caitheamh alcóil ar bhonn per capita sa bhliain 2016]]
 
== In Éirinn ==
Is go seasta a bhíonnBhí Éire ar cheann de na cúig thír is mó caitheamh san [[An tAontas Eorpach|Aontas Eorpach]] ó thaobh caitheamh alcóil de i 2015, agus úsáid alcóil ar bhonn per capita is mó sa domhan beagnach.<ref>{{Lua idirlín|url=https://health.old.gov.ie/ga/press-release/faomhann-an-rialtas-reachtaiocht-cheannrodaioch-lena-rachfar-i-ngleic-le-mi-usaid-alcoil-varadkar/|teideal=Faomhann an Rialtas reachtaíocht cheannródaíoch lena rachfar i ngleic le mí-úsáid alcóil – Varadkar|údar=An Roinn Sláinte|dáta=2015|dátarochtana=2020}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title=List of countries by alcohol consumption per capita|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=List_of_countries_by_alcohol_consumption_per_capita&oldid=976687651|journal=Wikipedia|date=2020-09-04|language=en}}</ref> De réir suirbhé ón [[OECD]], tá Éire ar ceann de na tíortha is measa ó thaobh an ragús óil.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.rte.ie/radio/radioplayer/html5/#/rnag/20580385|teideal=Cormac ag a Cúig|údar=RnaG|dáta=Déardaoin 15 Bealtaine 2014|language=ga|work=Cormac ag a Cúig|dátarochtana=2020-10-02}}</ref>
 
Sa Bhille Sláinte Poiblí (Alcól), 2015, bhí sé mar aidhm aige meánchaitheamh alcóil sa bhliain in Éirinn a laghdú ó 11 lítear an duine go 9.1 lítear an duine faoin mbliain 2020. Ach tá caitheamh alcóil fós ag méadú ó shin.
 
Tá an teolast-eolas is fearr in Éirinn le fáil ar "Ask about Alcohol", ó HSE.ie.<ref name=":0" /> Tá suíomh ann in Éirinn, drinkaware.ie, le go leor eolais, as Gaeilge chomh maith leis sin, Ach cuireann tionscal na dí [[Airgead (eacnamaíocht)|airgid]] ar fáil dón suíomh.
 
== Féach freisin ==
 
* [[Na hAlcólaigh gan Ainm|Alcólaigh gan Ainm]]
* [[Andúil i ndrugaí]]
* [https://www.youtube.com/-jYMF_GMLPw Des Bishop ar Youtube]▼
 
== Naisc sheachtracha ==
▲* [https://www.youtube.com/watch?v=-jYMF_GMLPw Des Bishop ar Youtube]
* Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte - [https://www2.hse.ie/alcohol/ Eolas]
 
== Tagairtí ==
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/wiki/Alcólachas"