An difríocht idir athruithe ar: "Seán Ó Loingsigh"
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Líne 18:
Bhí '''Seán Ó Loingsigh''' (''John "Jack" Mary Lynch'', as [[Béarla]]) ([[15 Lúnasa]] [[1917]] — [[20 Deireadh Fómhair]] [[1999]]), ar an 4ú [[Taoiseach]] (ceann Rialtais na h[[Éire]]ann). Bhí dhá théarma aige in oifig idir 1966-1973 agus 1977-1979.
== Saol ==
Bhí an Loingseach ar thús cadhnaíochta na gcluichí Gaelacha; [[Peil Ghaelach|
[[Íomhá:Jack Lynch 1967 (cropped).jpg|clé|mion|237x237px|1967]]
Spreagadh a shuim sa dlí agus é a bheith ina chléireach sa Chúirt Chuarda nuair a bhí sé óg. Rinne sé staidéar i g[[Coláiste na hOllscoile, Corcaigh|Coláiste na hOllscoile Corcaigh]] agus in [[Óstaí an Rí]]. Glaodh chun an Bharra air sa bhliain 1945.
=== Polaitíocht ===
▲[[Peil Ghaelach|Peileadóir]] agus [[iománaíocht|iománaí]] mór le rá le [[CLG Coiste Contae Chorcaí|foirne peile agus iomána Chorcaí]] a bhí ann, sula gcrom se ar an bpolaitíocht.
Chuaigh an Loingseach leis an bpolaitíocht go gairid ina dhiaidh sin.<ref>{{Lua idirlín|url=https://reviews.history.ac.uk/review/784|teideal=Jack Lynch: A Biography {{!}} Reviews in History|work=reviews.history.ac.uk|dátarochtana=2020-10-20}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://dib.cambridge.org/viewFullScreen.do?filename=a4947|teideal=Dictionary of Irish Biography - Cambridge University Press|work=dib.cambridge.org|dátarochtana=2020-10-20}}</ref> Toghadh é do [[Dáil Éireann|Dháil Éireann]] don chéad uair mar ionadaí Chorcaí sa bhliain 1948, agus atoghadh é ag gach olltoghchán go dtí lá a scoir sa bhliain 1981.
[[Íomhá:An Taoiseach's address September 1972 (8978093698).jpg|clé|mion|177x177px|1972, nuair a d'oscail [[Ollscoil Luimnigh]] (NIHE)]]
Le linn a ghairme, bhí sé mar Aire Airgeadais (1965-966), Aire Tionscoil agus Tráchtála (1959-1965), Aire Oideachais (1957-1959), Aire Gaeltachta (1957) agus mar Rúnaí Parlaiminte.
Bhí an Loingseach ar an 3ú ceannaire ar Fhianna Fáil idir 1966 agus 1979. Ghlac sé áit [[Seán F. Lemass|Seán Lemass]] mar Thaoiseach sa bhliain 1966. Chuir an [[foréigean]] a bhris amach i dTuaisceart Éireann sa bhliain 1969 isteach go mór ar rialtas agus ar phobal na Sé Chontae Fichead. Bhris Ó Loingsigh beirt aire as a gcuid postanna mar nár thacaigh siad go hiomlán le polasaí an rialtais ar Thuaisceart Éireann, dar le Ó Loingsigh.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.cogg.ie/wp-content/uploads/o-chlochaois-go-spasras.pdf|teideal=Ó Chlochaois go Spásrás|údar=COGG|dáta=|dátarochtana=2020}}</ref>
Ghlac Seán Ó Loingsigh áit Seán Lemass mar Thaoiseach sa bhliain 1966. Chuir an foréigean a bhris amach i dTuaisceart Éireann sa bhliain 1969 isteach go mór ar [[Rialtas na hÉireann|rialtas]] agus ar phobal na Sé Chontae Fichead. Bhris Ó Loingsigh beirt [[Aire Rialtais|aire]], [[Cathal Ó hEochaidh|Charles Haughey]] agus [[Niall Blayney]], as a gcuid postanna mar nár thacaigh siad go hiomlán le polasaí an rialtais ar Thuaisceart Éireann, dar le Ó Loingsigh.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.derekpowens.com/blog/history-of-irish-taoisigh|teideal=History of Irish Taoisigh|údar=Derek Owens|language=en|work=www.derekpowens.com|dátarochtana=2020-10-20}}</ref>
D’éirigh go hiontach le Fianna Fáil in olltoghchán 1977 agus bhí Seán Ó Loingsigh ar ais mar Thaoiseach arís. Ach d’éirigh sé as dhá bhliain ina dhiaidh sin agus tháinig [[Cathal Ó hEochaidh]] isteach ina áit. Ba é Ó Loingsigh ceannasaí deireanach Fhianna Fáil chun tromlach foriomlán a fháil sa Dáil.
=== Saol pearsanta ===
[[Íomhá:Tobacco pipe.svg|clé|mion|150x150px|saintréith an Loingseach]]
Bhí [[píopa]] i mbéal an Loingsigh go minic, mar ghobán b'fhéidir, san fhaisean an tráth úd. Bhuail [[stróc]] é i 1993<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.theguardian.com/uk/1999/oct/21/northernireland.ireland|teideal=Ireland mourns as ex-PM Jack Lynch dies at 82|dáta=1999-10-21|language=en|work=the Guardian|dátarochtana=2020-10-20}}</ref>, in aois 76 dó agus.d'éag sé ar an [[20 Deireadh Fómhair]] [[1999]].
== Tagairtí ==
| |||