|
#redirect [[Poblacht Ghranada Úir]]
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Tugadh '''Poblacht Ghranada Úir''' ar an g[[An Cholóim|Colóim]] idir 1831 agus 1858, tar éis chliseadh [[An Cholóim Mhór|na Colóime Móire]] , an chéad stát Colómach . Chaill an dúiche dhá réigiún thábhachtach: [[Eacuadór]] agus [[Veiniséala]], ba chúis le corraíl pholaitiúil. Le 27 bliain ghnóthaigh an [[Poblacht|Phoblacht]] . 11 uachtarán: <ref>[http://web.presidencia.gov.co/asiescolombia Presidencia de Colombia]:</ref> [[Domingo Caycedo Santamaría]], [[Francisco de Paula Santander]], [[José Ignacio de Márquez Barreto]], [[Pedro Alcántara Herrán]], [[Tomás Cipriano de Mosquera]], [[José Hilario López]], [[José María Obando]], [[José María Melo]], [[José de Obaldía]], [[Manuel de Obaldía]]. [[Manuel María Mallarino]], agus [[Mariano Ospina Rodriguez]]. ,
== Stair ==
Tháinig Poblacht Ghranada Úir chun cinn mar stát neamhspleách tar éis chliseadh na Colóime Móire sa bhliain 1830, tar éis an choinbhinsiúin réamh-[[Apulo]] (28 Aibreán, 1830). Mar sin, thug an Ginearál [[Rafael Urdaneta]], uachtarán deireanach na Colóime Móire, an Rialtas ar láimh do [[Domingo Caicedo Santamaría|Dhomingo Caicedo Santamaría]] an 3 Bealtaine, 1831. .
Tháinig Stát Ghranada Úir mar ainm eatramhach ar Phoblacht Ghranada Úir nuair a bhí sé idirscartha ón Cholóm Mór sa bhliain 1830. <ref>[http://www.unicef.org/lac/manualafrodesc2006.pdf UNICEF]</ref>Rinneadh an náisiún nua a chomhdhéanamh go dlíthiúil mar phoblacht an 29 Feabhra 1832, nuair a ghlac an Coinbhinsiún Náisiúnta leis an bhunreacht úr. Ina theannta sin, fuair na réigiúin seo a leanas a gcumhachtaí: Antioquia, Barbacoas, Bogotá, Cartagena, Magdalena, Neiva, Pamplona, Panama, Pasto, Popayán, Socorro, Tunja, Vélez agus Veraguas.Granada Ùr ainmeachadh mar Stàit Granada Ùr. Cuireadh deireadh leis an [[Sclábhaíocht|sclábhaíocht]] anseo i 1851.
D’athraigh Poblacht Ghranada Úir a ainm go [[Cónaidhm Ghranada]] i 1858, nuair a glacadh leis an Bhunreacht. As sin, bhí an stát nua i bhfad níos chónaidhme. Glacadh an t-ainm [[Stáit Aontaithe na Colóime]] i 1863. Bunaíodh [[an Cholóim]], mar is eol dúinn í inniu, sa deireadh i 1886.
== Tíreolaíocht agus Réigiúin Tíre ==
Ba iad críocha Phoblacht Ghranada úir críocha Choinbhinsiún Ghranada in 1832 ar a laghad, arna ndaingniú ag an mBunreacht agus a dhaingnigh an Phoblacht freisin, agus is iad seo a leanas iad:
{| width="100%"
!
!Ceantar
! Príomh-bhaile
|-
| align="center" | 1
| [[Antioquia (Roinn)|Dúiche Antioquia]]
| [[Medellín]]
|-
| align="center" | 2
| Dúiche Barbacoas
| Barbacoas
|-
| align="center" | 3
| Dúiche Chartagena
| Cartagena de Indias
|-
| align="center" | 4
| Chasanare Oblast
| Pore
|-
| align="center" | 5
| Dúiche Mariquita
| Mariquita
|-
| align="center" | 6
| Dúiche Pamplona
| Pamplona
|-
| align="center" | 7
| [[Panama|Limistéar Cainéal]]
| [[Panamá (cathair)|Panama]]
|-
| align="center" | 8
| Dúiche Pasto
| Pasto
|-
| align="center" | 9
| Dúiche Popayán
| Popayán
|-
| align="center" | 10
| Dúiche Riohacha
| Riohacha
|-
| align="center" | 11
| Dúiche Bogotá
| [[Bogotá|Bogota]]
|-
| align="center" | 12
| Dúiche Santa Martha
| Santa Marta
|-
| align="center" | 13
| Réigiún Shocorro
| Socorro
|-
| align="center" | 14
| Dúiche Thunja
| [[Tunja]]
|-
| align="center" | 15
| Vélez Oblast
| Velez
|-
| align="center" | 16
| Réigiún Veragua
| Santiago de Veraguas
|}
[[Catagóir:Meiriceá Theas]]
[[Catagóir:Polaitíocht]]
[[Catagóir:Stair]]
[[Catagóir:An Cholóim]]
|
