An difríocht idir athruithe ar: "Cath an tSléibhe Bháin"

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:Battle of White Mountain.jpg|thumb|280px|Cath an tSléibhe Bháin]]
Bhí '''Cath an tSléibhe Bháin''', [[8 Samhain]] [[1620]] (''Bílá hora'' a tugtar ar an Sliabh Bán sa t[[Seicis]]) ar cheann de na chéad cathanna a fearadh i g[[Cogadh Tríocha Bliain]], mar a chuir arm 25,000 fear de chuid airm [[Ferdinand I|Fherdinand I]], [[Impire Naofa Rómhánach|Impire Naofa na Róimhe]] faoin gceannaire Karel Boneventura Buquoy, agus airm na Léige Caitlicí faoi Johan Tzerclaes Cúnta Tilly, an ruaig ar 20,000 BóiméachBoihéamach agus amhas faoi Christian Anhalt ag Bíla Hora, láimh le [[Prág]]. Chuir an cath seo deireadh leleis an tréimhse BóihéimeachBoihéamach an Chogadh na dTriochadTríocha Bliain.
 
== Réamhrá ==
D’éirigh go maith ar dtús le héirí amach na [[Protastúnachas|bProtastúnach]] sa Bhóihéim, agus d’éirigh leo scóp an éirí amach a leathnú trí Fheardorcha V, Toghdóir na pailitínePailitíne a thogha mar rí orthu féin/ Ach d’iompaigh an taoide ina gcoinne nuair a chruinnigh Maximilian 1, Diúc na Báváire, fórsaí na Léige Caitlicí. Chuir sé siúd Tilly ar cheann airm go Prág. Lean Christian Anhalt é agus tháinig sé amach rompu ar bhóthar PhráigPhrág lena chuid fórsaí féin,
== An Cath ==
Chruinnigh an ceannaire BóihéimeachBoihéamach, Christian Anhalt, a chuid saighdiúirí, agus ghlacadar seilbh ar an gcnoc (''Bílá Hora'' sa tSeicish, ''Weißer Berg'' sa [[Gearmáinis|Ghearmáinis]], nó an Sliabh Bán) ag dúnadh bhóthar PhráigPhrág ar Tilly. Bhí ionad maith cosanta acu, a eite dheas le caisleán seilge, sruthán lena eite chlé, agus sruthán is talamh riascach amach rompu.
 
I gcampa Tilly an oíche sular tugadh an cath, tháinig an tAthair Doiminic, sagart [[Caipisíneach]], i láthair chomhairle na gceannairí le pictiúr d’Áradh na nAoirí a bhí loite ag na Protastúnaigh, rud a chur fearg ar na saighdiúirí [[caitliceachas|caitliceacha]]. De réir tuairiscí áirithe ba é an sagart a ghríosaigh na ceannairiceannairí chun cath a thabhairt an mhaidin dár gcionn in ainneoin neart an namhad ina n-ionad inchosanta ar an gcnoc os cionn an bhóthair.
 
Le mochbreacadh maidneachánan lae, d’ordaigh Tilly a chuid fear san ionsaí, dhreapadar an cnoc agus, tar éis dhá uair an chloig dianthroda, bhris siad línte cosanta an namhad, agus ruaigeadh arm Annhalt.
 
I measc na saighdiúirí a fuair moladh speisialta ón Impire mar gheall ar a gcrógacht sa chath bhí an captaen [[Somhairle Mac Domhnaill]] a bhí i gceannas ar chomplacht muscaed i reisimint Verdugo.
 
== Toradh an Chatha ==
Agus arm na Bóihéime briste, ghabh Tilly seilbh ar Phrág agus tháinig deireadh leis an éirí amach. D’ealaighD’éalaigh an rí Feardorcha agus a bhean Elizabeth (as sin a fuair sé an leas-ainm Rí an Gheimhridh). Cuireadh seachtar is fiche de na huaisle a bhí i gceannas an éirí amach chun báis i gCearnóg an tSeanbhaile i bPrág.
 
De réir a chéile cuireadh deireadh le saoirse chreidimh sa BhóihéimBhoihéim agus theith na Protastúnaigh nó ruaigeadh iad as an tír. In iarracht na cúigí ceannairceacha san Ísiltír a thimpeallú ghabh arm na [[An Spáinn|Spáinne]] an Phailitín. Ba ansin, agus na Protastúnaigh i riocht a mbuailte sa ghearmáinGhearmáin, a tháinig [[an Danmhairg]] isteach sa chogadh.
 
== Cath an tSléibhe Bháin sa Litríocht ==
Líne 27:
 
[[Catagóir:Cathanna]]
[[Catagóir:CathannaCogadh inTríocha ÉirinnBliain]]
[[Catagóir:Stair na Seice]]
[[Catagóir:Stair na Seice sa Mheánaois]]