An difríocht idir athruithe ar: "Béal an Átha Móir"

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 8:
Tar éis an 5ú haois, shocraigh na Conmaicne an limistéar seo, ag díláithriú agus ag ionsú treibh níos sine darb ainm an "Masraigh".<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/29005|teideal=Béal an Átha Móir/Ballinamore|language=ga|work=Logainm.ie|dátarochtana=2020-11-26}}</ref>
 
Sa bhliain 1244, ainmníodh an baile [[Ath na bhunre|, Ath na Bhunre]] ("áth na n-uafás") mar gheall, de réir Annála na hÉireann, gur sheas ospidéal tiomnaithe do Naomh Eoin Baiste (Gaeilge: spiaire) in aice leis an áth. Sheas [[séipéal Naomh Bríd,]] agus an tobar naofa, ar chnoc ard ciliméadar ó thuaidh ón mbaile inniu.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Breifne (Journal of Cumann Seanchais Bhreifne), 1969|url=http://dx.doi.org/10.2307/27729262|journal=Journal of the County Louth Archaeological and Historical Society|date=1970|issn=0070-1327|pages=114|volume=17|issue=2|doi=10.2307/27729262|author=Michael Neary}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|author=Seymour|date=|url=|title=|volume=p. 245|journal=1935 & Seymour|issue=}}</ref>
 
Sa bhliain 1256, tharla Cath Magh Slecht in aice láimhe, rud a d’fhág go raibh Bréifne roinnte idir O’Rourkes i Liatroim Thuaidh agus O’Reillys in East Bréifne (Contae an [[Contae an Chabháin|Chabháin]] sa lá atá inniu ann). Nuair a cuireadh “Mainéar Bhéal an Átha Móir” ar Phlandáil Liatroma do Sir Fenton Parsons le 600 acra (2.4 km2) de thalamh arúil.<ref name=":1">{{Luaigh foilseachán|title=Sliabh an Iarainn Slopes: History of the Town and Parish of Ballinamore, County Leitrim|url=http://dx.doi.org/10.2307/29742567|journal=Seanchas Ardmhacha: Journal of the Armagh Diocesan Historical Society|date=1992|issn=0488-0196|pages=326|volume=15|issue=1|doi=10.2307/29742567|author=Dan Gallogly}}</ref>
 
Sa bhliain 1621, luaitear an t-ainm ‘Béal an Átha Móir’ ar dtús, nuair a cuireadh “Mainéar Bhéal an Átha Móir” ar Phlandáil Liatroma do Sir Fenton Parsons le 600 acra (2.4 km2) de thalamh arúil.<ref name=":1">{{Luaigh foilseachán|title=Sliabh an Iarainn Slopes: History of the Town and Parish of Ballinamore, County Leitrim|url=http://dx.doi.org/10.2307/29742567|journal=Seanchas Ardmhacha: Journal of the Armagh Diocesan Historical Society|date=1992|issn=0488-0196|pages=326|volume=15|issue=1|doi=10.2307/29742567|author=Dan Gallogly}}</ref>
 
Timpeall 1693, bunaíodh oibreacha Iarainn Bhéal an Átha Móir, agus á dtáirgeadh go dtí thart ar 1747 nuair a cuireadh an gnó ar díol, na sócmhainní lena n-áirítear foirnéis, brionnú, muileann slitting, clóis mhianaigh, clóis ghuail, méideanna móra d'iarann ​​muc, mianach agus gual . Bhí na foraoisí dúchasacha Éireannacha atá ar theorainn an pharóiste ídithe don mhianadóireacht seo. <ref name=":1" />
[[Íomhá:County Leitrim - Ballinamore Church - 20200905183137.jpg|clé|mion|388x388px|Béal an Átha Móir ]]
Ar a dtugtar BéalFuair an Áthabaile Móir ar Béal an Átha Móir a chiallaíonn “béal an áth mhóir”, fuair an baileseo an t-ainm seo toisc gurbh é príomhphointe trasnaithe na hAbhann Buí é, idir Loch Eoin agus Loch Garadice, ar a dtugtar Béal an Átha Móir-Baile Uí Chonaill anois. canáil a tógadh chun na haibhneacha Erne agus an tSionainn a nascadh sna 1840idí. Osclaíodh an chanáil i 1860 ach níor éirigh léi agus thit sí in éadóchas. Go dtí i 1994 athbhunaíodh í mar Uiscebhealaí na Sionainne - Erne agus inniu tugann sí níos mó turasóirí isteach i mbaile Béal an Átha Móir.<ref name=":0" />
 
Tagann an baile atá suite i dtír drumlin ag bun [[Sliabh an Iarainn]] ó phlandáil Liatroma 1621 le lonnaitheoirí Sasanacha agus Albanacha. Sa bhliain sin tugadh deontas de 600 acra talún do Sir Fenton Parsons a gheall gealltanas núicléas baile a thógáil. Is beag athrú a tháinig ar an mbaile sa 19ú haois. Is éard a bhí ann sráid ghearr ghnó amháin an Phríomhshráid agus trí thaobhshráid [[Lána an tSéipéil]] [[(Sráid Naomh Bríd)]], [[Lána na hEaglaise]] [[(Sráid na hEaglaise)]] agus Lána na Punt (tugadh Cannaboe ar an tSráid Ard). Chomh maith le rang gnó beag bhí ceirdeanna éagsúla ann - copar - búistéir - printéir - déantúsóir troscáin - báicéir - gabha agus déantóir feistis. Idir 1900 agus 1930 ghlac an baile le leagan amach atá air inniu. De réir a chéile d’imigh tithe ceann tuí agus tógadh an chuid is mó dá thithe níos fearr, leathnaigh Cannaboe chun freastal ar an stáisiún [[Iarnród Éireann|iarnróid]] agus rinneadh an tSráid Ard de. <ref name=":0" />
 
== Foirgnimh stairiúla ==